10 giải pháp giúp nhuận tràng, dự phòng táo bón

Táo bón là một trong những vấn đề tiêu hoá thường gặp nhất hiện nay. Để khắc phục những vấn đề khó chịu do táo bón kéo dài gây ra cũng như tránh những biến chứng không mong muốn, chúng ta cần hiểu rõ các phương pháp điều trị kịp thời và thích hợp.

Tại Mỹ, ít nhất 2,5 triệu người đi khám vì táo bón mỗi năm. Bất cứ ai đi ngoài ít hơn hoặc chỉ 3 lần trên 1 tuần được xem là táo bón và thường đi kèm với một số triệu chứng khác như phân cứng chắc, vón cục, cảm giác có khối tắc nghẽn trong trực tràng hoặc cảm giác tức nặng khó chịu vùng bụng dưới. Táo bón được coi là mãn tính nếu kéo dài trên 3 tháng.

Theo Bác sĩ/Thạc sĩ Trần Quốc Khánh - Khoa phẫu thuật cột sống - Bệnh Viện Hữu Nghị Việt Đức cho biết, trong giai đoạn giãn cách ở nhà nhiều và ít vận động như hiện nay, nguy cơ bị táo bón sẽ không ngừng tăng lên. BS Khánh chỉ ra 10 giải pháp dự phòng táo bón cần được áp dụng ngay nếu có triệu chứng bị táo bón.

Chế độ dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Hiện nay nhiều khẩu phần ăn của chúng ta đang có tình trạng thiếu chất xơ kéo dài vì trên mâm cơm quá ít các thành phần thực vật như rau - củ - quả và cả ngũ cốc nguyên hạt. Mọi người cần có ý thức bổ sung rau xanh, hoa quả mỗi ngày.

Ảnh minh họa

Những người bị táo bón được khuyên nên ăn từ 18 đến 30 gam chất xơ mỗi ngày và những thực phẩm đầu tay ngăn ngừa táo bón có thể kể đến như khoai lang luộc, các loại đậu, bánh mì nguyên cám, ngũ cốc nguyên hạt (Chứa rất nhiều chất xơ), các loại rau xanh, hạt chia, sữa chua và sưa probiotic, chuối chín, táo, đu đủ, mận khô.

Lưu ý, hầu hết chất xơ trong trái cây được tìm thấy ở phần vỏ nếu đảm bảo vệ sinh rửa sạch trái cây, đặc biệt là táo.

Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn

Ảnh minh họa

Hạn chế những thực phẩm chế biến sẵn như bánh mì kẹp, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp. Thông thường những dòng thực phẩm này luôn thiếu chất xơ, thiếu vitamin, thiếu chất khoáng nhưng lại thừa muối, thừa đường tinh, thừa chất béo bão hoà và chất bảo quản.

Những ai bị táo bón cũng nên hạn chế sử dụng một số đồ uống chứa cafein như cà phê, nước ngọt, nước tăng lực, trà… vì chúng làm cơ thể mất nước khiến tình trạng táo bón trầm trọng hơn.

Đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày

Ảnh minh họa

Bác sĩ Khánh cho biết, nam giới trưởng thành cần khoảng 3 lít nước mỗi ngày (~ 15.5 cốc) và 2.5 lít với nữ giới (~ 11.5 cốc), trong đó 1/5 đã có qua thức ăn, chúng ta chủ động tính ra xem mình cần bổ sung bao nhiêu nước uống. Với thời tiết mùa hè, ngồi điều hoà nhiều… nhu cầu nước của chúng ta cũng sẽ tăng lên.

Vận động mỗi ngày

Ảnh minh họa

Vận động thể dục mỗi ngày, trong đó có những bài tập rất hiệu quả chữa táo bón như tư thế góc cố định nằm ngửa, tư thế cúi gập người, xoay người trái phải, ép giãn toàn bộ cột sống, xoa bụng theo chiều kim đồng hồ, đi bộ...

Mọi người tuyệt đối tránh ngồi quá lâu 1 tư thế, tốt nhất 60-90 phút chúng ta rời vị trí, đi lại ép giãn xương khớp 5-10 phút để lưu thông khí huyết và lưu thông đường tiêu hoá.

Giữ tâm lý thoải mái

Stress cũng có thể gây táo bón, vì vậy cần duy trì nghe nhạc, đọc sách, thiền, thực hành chánh niệm, điều hoà cảm xúc… để tâm hồn bình an và thân thể được thả lỏng.

Đi ra ngoài nếu bạn muốn

Ảnh minh họa

Tuyệt đối không bỏ qua cảm giác muốn đi ngoài mà không đi. Khi cơ thể kích thích báo hiệu muốn đi ngoài hãy thực hiện luôn. Xây dựng một lịch trình đi ngoài đều đặn mỗi ngày vào một khung giờ nhất định cũng là thói quen tốt.

Phụ nữ mang thai nên chăm chỉ vận động

Là phụ nữ, đặc biệt khi đang mang thai và sau khi sinh con sẽ có những thay đổi nội tiết tố. Em bé trong bụng cũng chèn ép đường ruột rất dễ táo bón. Vì vậy, cần chăm chỉ tập thể dục, ép giãn xương khớp, xoa bụng và đi bộ mỗi ngày. Bà bầu tuyệt đối tránh lười vận động trừ khi đó là chỉ định từ Bs sản phụ khoa.

Bổ sung thuốc nhuận tràng

Trong trường hợp chưa đi khám được, chúng ta cũng có thể điều trị táo bón bằng thuốc không kê đơn (OTC) hoặc chất bổ sung những sản phẩm chứa magie citrate. Đây là thuốc nhuận tràng thẩm thấu giúp tái hấp thu nước vào ruột và ngăn ngừa táo bón.

Xử lý những vấn đề sức khoẻ liên quan đến táo bón

+ Một số thuốc gây táo bón như thuốc giảm đau chứa codeine, oxycodone, thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, thuốc chống trầm cảm như fluoxetine, amitriptyline, thuốc chữa dị ứng như diphenhydramine, một số loại thuốc huyết áp như verapamil, diltiazem, atenolol, thuốc điều trị tâm thần như clozapine và olanzapine, thuốc chống co giật động kinh như phenytoin và gabapentin, thuốc chống buồn nôn như ondansetron… Không lạm dụng thuốc và trong thời gian dùng những thuốc này cần tăng cường vận động thể chất, uống nhiều nước và bổ sung thực phẩm nhuận tràng.

Ảnh minh họa

+ Với những người bị tổn thương các dây thần kinh kiểm soát chức năng cơ thể như bệnh đa xơ cứng, Parkinson, chấn thương tủy sống, sau đột quỵ, amyloidosis, bệnh lupus và bệnh xơ cứng bì… cần được tư vấn và đưa ra những giải pháp dự phòng táo bón lâu dài từ các Bs chuyên khoa.

+ Với những tình trạng ảnh hưởng đến nội tiết tố trong cơ thể như bệnh tiểu đường, cường cận giáp, suy giáp, mãn kinh… Rối loạn hormone làm mất cân bằng chất lỏng trong cơ thể dẫn đến táo bón. Vì vậy, cần gặp Bs thăm khám và điều trị dứt điểm.

Cần gặp Bs chuyên khoa nếu tình trạng táo bón kéo dài

Ảnh minh họa

Bạn nên đặt lịch hẹn Bs chuyên khoa tiêu hoá sớm khi tình trạng táo bón kéo dài để định hướng nguyên nhân, thực hiện những thăm dò xét nghiệm, chẩn đoán và đưa ra phác đồ chữa trị phù hợp. Một số thăm dò chính có thể kể đến:

+ Xét nghiệm máu, phân, nước tiểu: giúp phát hiện các bệnh lý suy giáp, thiếu máu, tiểu đường, viêm nhiễm, định hướng 1 số loại ung thư.

+ Chẩn đoán hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính (CT scanner), chụp cộng hưởng từ (MRI) để phát hiện những tổn thương u cục, bất thường dị dạng trong đường ruột và vùng lân cận.

+ Nội soi đại tràng: Rất quan trọng, chúng ta nên thực hiện định kỳ. Nội soi giúp tìm và loại trừ nguyên nhân thực thể gây tắc nghẽn đại trực tràng như nứt hậu môn, khối u, chít hẹp đường tiêu hoá, giãn đại tràng…

+ Thăm dò chức năng đường ruột: Phương pháp này liên quan đến việc sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ ở dạng thuốc viên hoặc qua ăn uống sau đó theo dõi cả lượng thời gian và cách thức chất này di chuyển qua ruột của chúng ta.