Nồng nàn gợi chuyện trà thềm xuân

Chậm nhẹ gạt từng cánh trà miên man lớp tuyết trắng phủ đầy trên búp tôm, vị trà chủ, cũng là người có kinh nghiệm làm trà trên non cao Tà Xùa, chia sẻ về thức trà trong niềm hứng khởi: “Riêng năm nay, trà Shan tuyết cổ thụ ở thiên đường mây Tà Xùa lại có những hương vị thật bất ngờ và khó đoán, khác biệt rất nhiều so với trà các năm trước”.

Nhắc đến trà cổ thụ Shan tuyết ở Đông - Tây Bắc Việt Nam, Tà Xùa là một địa chỉ đỏ. Đây là địa danh khiến khách xuôi đã mang danh kẻ nghiện trà Shan, phải gọi là mê mẩn. Cũng phải, bởi Tà Xùa đẹp quá, duyên quá. Chỉ cách Hà Nội chừng 4 giờ xe chạy, mà cứ như đưa người ta vào thế giới khác, thoát tục, với cảm giác thực hư nhạt nhòa theo vần xoắn dạo trôi mây trời. Khách đời đến Tà Xùa giản đơn thì ngắm mây, săn mây, vui vầy cùng mây. Nhưng ẩn dưới đám mây huyền ảo ấy, lại có bạt ngàn là trà. Mây như che chở, như bao bọc, hòa quyện, nhập vào trà. Thiên nhiên từ bao đời đã ban tặng cho thức trà Tà Xùa một “nàng thơ” đầy quyến rũ là Mây.

Trà ép bánh với nguyên liệu và kỹ thuật do người H’mông Tà Xùa sản xuất.

Trà và Mây, tuy hai nhưng hợp thành một. Đón chén trà Tà Xùa trước thềm xuân, đưa hương, chạm vị, nhìn chén nước trong, ngả màu vàng óng, mang lại bất ngờ đầy cảm xúc. Hương sao mà thơm đến lạ, nó thanh khiết, mềm dịu, như miên man bồng bềnh. Nghiệm kỹ ra, thấy ở đó thoảng nồng tươi vỏ chanh cốm, hương hoa lan, hương táo - lê - mận độ chín ngát. Hương thơm dịu nhẹ ấy chợt thoảng qua, mong manh, tưởng như mất đi, nhưng rồi lại quanh quất, ẩn hiện, cứ như những đụn mây trời đang theo gió đùa vui cùng khách thưởng trà xuân. Những hình dung về chát xít trong một chén trà ngả vàng mật - vốn quen gặp trong trà xanh (diệt men) của đồng bào miền cao - hoàn toàn bị sai lệch. Ngụm trà đầu tiên đã khiến phải ồ à, kinh ngạc bởi vị chát đậm đà trong trà Shan cổ thụ đã được xử lý, chỉ lưu ở đó thanh dịu, chát nhẹ nơi đầu lưỡi, còn lại nhường chỗ cho mượt mà, lan tỏa cùng vị ngọt mật sâu lắng, tạo nên hậu vị dày và phong phú trong chất trà.

Hỏi ra mới biết, thức trà ấy được gọi tên lấy luôn hai đặc sản của Tà Xùa ghép lại, thành “trà mây”, trà trong mây hay mây cuộn trong trà, với Tà Xùa thì cách nói nào cũng phải. Độ tươi ngon, tinh khiết của trà mây, hóa ra là sự đồng điệu cả quy trình dài. Trà mọc dưới tán rừng, mây ngày đêm che phủ, búp non vươn lên từ rêu mốc, hấp thụ dưỡng chất đất trời, chờ người thu hái. Để rồi khi chế biến, trà mây được sử dụng kỹ thuật chế biến kiểu bạch trà, cho lên men tự nhiên, chẳng qua lửa, chẳng chút vò, cứ thế hong búp trà lá cùng gió sương Tà Xùa, kỹ thuật làm trà ấy giúp hương - vị trà mây được trọn giữ một tình chân thủy.

Vùng trẻ cổ thụ Sùng Đô, Yên Bái

Thưởng chén trà mây trước thềm xuân, cứ ngỡ như được uống cả đất trời miền cao Tà Xùa. Tìm hiểu thêm về trà Tà Xùa, như lạc vào mê cung của sự đa dạng. Từ trà xanh, bạch trà, hồng trà, trà vàng… trà ép bánh, đều có đủ. Hiển nhiên, mỗi dòng trà, đều sở hữu hương vị riêng, chát đậm có trà xanh, dịu dàng thanh cảnh có bạch trà, đằm thắm thì hồng trà là đỉnh, vừa uống vừa để dành thì có trà vàng, trà ép bánh.

Trở lại câu chuyện trà ép bánh, các vùng trà Shan Việt nhiều năm lép vế trước cái bóng quá lớn của người khổng lồ láng giềng, thật khó để nghĩ hay hình dung người làm trà Việt có thể thoát cái bóng ấy, tự làm ra những dòng trà ép bánh cho riêng mình, với kỹ thuật, phương cách chế biến, phong vị… thuần Việt. Giờ đây, người H’mông Tà Xùa khi ứng dụng hỗ trợ máy móc và kỹ thuật, đã tạo nên thức trà ép bánh với dự báo của giới chuyên môn rằng sẽ làm rạng danh trà Việt.

Cũng với trà ép bánh, trên xa tít ở Giàng Pằng, Sùng Đô của tỉnh Yên Bái, người H’mông bản địa cũng đã biết chế biến làm nên trà ép bánh thuần Việt. So với Tà Xùa, chất trà của Giàng Pằng mạnh mẽ, dữ dội, ấn tượng hơn nhờ vị trà đằm, hậu vị sâu, độ chát phong phú, trà ép bánh sống của Giàng Pằng thật sự phù hợp với những thói quen uống trà kiểu cắm tăm quen thuộc. Nhờ chất trà mạnh mẽ, khi cho lên men tối ưu, tạo thành dòng trà chín, cũng định hình một dòng trà ép bánh đặc trưng riêng trên bản đồ trà Việt.

Tay nâng chén trà, trải nghiệm từng nhịp chậm với trà, lắng lại để như được nghe trà kể chuyện về miền đất, về con người, về trần ai khổ ải, cả những vất vả nhọc lao chính bản thân cây trà (mọc trên vùng đất núi đồi, nhiều sỏi đá, thiếu dưỡng chất…), của người làm trà (công phu thu hái, chế biến trong điều kiện thiếu thốn…) để tạo nên những thức trà lưu giữ trọn vị tinh hoa đất trời. Trà Shan có ở khắp vùng Đông - Tây Bắc và trong số các địa danh có trà cổ thụ, những Tà Xùa, bản Bẹ, làng Sáng của Sơn La hay Giàng Pằng, làng Mảnh của Yên Bái sẽ là những đặc sản giá trị, là niềm tự hào của người bản địa, của người làm trà và với cả những người yêu trà cổ thụ mang thương hiệu Việt Nam.

->Đẹp ngây ngất mùa vàng Tây Bắc

Xem thêm: Cây chè Shan tuyết cổ thụ Suối Giàng Yên Bái (Nguồn: Baicaxaydung)