Hà Tĩnh: Đền Ký Lục Hầu cần được trùng tu, tôn tạo

Theo sách Nghi Xuân địa chí viết năm 1842, đền Ký Lục Hầu ở xã Liêu Đông, nay là xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Đền cách đập Cồn Tranh khoảng 30m, theo người dân sống ở đây cho biết, đền ở trong vườn Chánh sứ gọi là dinh ông Lục. Vườn Chánh sứ có diện tích lớn, 4 mặt vườn trồng tre dày đặc như bức tường thành vững chắc. Muôn thú, kể cả hổ báo cũng không thể vào dinh ông Lục quấy phá.

Địa chí xác định vườn Chánh sứ là nơi năm xưa các tiến sĩ Hoàng Ngạn Chương, Phan Chính Nghĩ chống lại nhà Mạc, bỏ quan về chọn làm nơi ở ẩn tại núi Lài, thuộc dãy núi Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh).

Xưa ở Liêu Đông (nay xã Cổ Đạm) vốn là một làng trù phú, nhưng nạn đói 1945 và bệnh sốt rét hoành hành làm người dân phiêu tán. Đất đai màu mỡ nhưng được gọi là vùng “đất chết”, trước năm 1980, Liêu Đông chỉ còn ngôi đền Ký Lục Hầu là nơi thờ tự các vị Thành hoàng làng.

Đền Ký Lục Hầu là nơi thờ tự các vị Thành hoàng làng

Kiến trúc thượng điện đền Ký Lục Hầu nhỏ nhưng còn nguyên trạng. Đền có diện tích khoảng 30m2. Thiết kế theo kiểu nhà tứ trụ, cột, kèo, xà, hạ, hoành từ đều giả gỗ làm bằng vôi vữa, cốt thép. Mái cũng đổ bằng vôi, vữa kiểu bê tông rồi dán ngói lợp vảy.

Hậu cung có 3 bệ thờ. Trên tường bệ có phù điêu hổ phù rất đẹp, di tích đến nay vẫn còn 2 hoành phi và 2 cặp câu đối rõ nét. Hoành phi đề đại tự: “Đản tế linh” và “ Một thành dài”.

Theo truyền ngôn trong dân gian kể, ngày xưa có 3 vị tướng quân đến ngọn Cẩm Sơn, tức núi Liệt, thành lập đảng phái chiêu tập dũng sĩ khơi binh phò Lê diệt Mạc. Về sau chuyển quân doanh từ rú Liệt đến chân núi Lài đóng giữ Quân trung hưng nhà Lê dựa vào thể núi hiểm trở, phía trước là thung lũng bằng phẳng dễ quan sát biển Đông, lưng tựa núi Lài như bức thành thiên nhiên để xây dựng căn cứ chống lại giặc, khôi phục cơ nghiệp nhà Lê.

Nhà Lê Nhà Mạc được tin 3 vị tướng nổi dậy khởi binh đã đem quân đến Hồng Lĩnh đánh dẹp. Quân Mạc từ biển tràn vào cướp đất, đốt làng mạc, tàn hại sinh linh. Tướng phò Lê kéo quân ra biển đánh giặc. Cuộc chiến đấu diễn ra không cân sức, quân trung hưng thất bại. Tướng sĩ người hy sinh, người bị nhà Mạc bắt đem lên thuyền đưa về kinh đô, người trốn lên núi Hồng Lĩnh giấu kín tung tích.

Ghi nhớ công lao của họ, người dân Liêu Đông (nay xã Cổ Đạm) đã lập đền thờ tôn 3 vị tướng quân làm Thành hoàng. Đền được đặt tên là đền Ký Lục Hậu người dân thường gọi là dinh ông Lục.

Nơi thờ tự các vị thần hiện đã xuống, cần được tu sửa

Đền Ký Lục Hầu vẫn giữ được một đạo sắc phong thần đề ngày 11 tháng 8 năm Duy Tân thứ 3, vua có sắc phong giao cho dân xã Phú Lạp lo việc thờ tự các vị thần thờ ở đền Ký Lục Hầu. Theo sắc phong của hoàng đế Duy Tân, đền Ký Lục thờ 7 vị thần Thành hoàng đã có công lập làng mạc vùng này.

Vị thần thứ nhất hiệu là Linh phủ Dực bảo trung hưng Bản cảnh Thành hoàng Linh ứng Kỷ Lục hầu hùng lược chi thần. Vị thứ 2 là Dực bảo trung hưng Bản cảnh Thành hoàng linh phù chi thần. Thứ 3 là Đôn ngưng Bản cảnh Thành hoàng Uy linh Tuấn đức chi thần. Thứ 4 là Trừng trạm Dực bảo Trung hưng Bản cảnh Thành hoàng Đông hải Cự ngư chi thần. Thứ 5 là Dực bảo Trung hưng linh phù Bản cảnh Thành hoàng Linh hải Yên Xuyên hầu chi thần. Thứ 6 là Dực bảo Trung hưng linh phù Bản cảnh Thành hoàng Kiên Nghĩa bá chỉ thần. Thứ 7 là Dực bảo Trung hưng Linh phủ Bản cảnh Thành hoàng Quang Nhạc chi thần.

Người dân rất mong đền Ký Lục Hầu sớm được trùng tu, tôn tạo để tạo thuận lợi cho nhân dân quanh vùng thực hiện các nghi lễ

Theo người dân địa phương, ba vị thần thứ nhất đến thứ ba được thờ chính ở đền Ký Lục Hầu. Các vị thần Đông hải Cự ngư, Yên Xuyên hầu, Kiên Nghĩa bá và Quang Nhạc chỉ phối thờ ở đền Ký Lục Hầu, vì được thờ chính tại đền Tam Tòa ở thôn Thiên Linh, làng Phú Lạp (nay xã Xuân Liên).

Trước cảnh đền Ký Lục Hầu vừa chật chội, vừa xuống cấp nghiêm trọng, thời gian qua người dân cũng như chính quyền địa phương đã đóng góp trùng tu nhưng hiện nay đền đã xuống cấp nghiêm trọng. Người dân cũng rất mong đền Ký Lục Hầu sớm được trùng tu, tôn tạo và làm mới để tạo thuận lợi cho nhân dân quanh vùng thực hiện các nghi lễ tại đây.