Gia tăng lây nhiễm HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới

Theo dõi từ năm 2012, tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm này chỉ khoảng 2,3% nhưng năm 2017 đã tăng lên tới 12,2%. Cá biệt có địa phương lên tới 14%-16%.

Giám sát trọng điểm trong thời gian vừa qua mà Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện cho thấy tình hình nhiễm HIV trong nhóm quan hệ đồng tính nam (MSM) có chiều hướng gia tăng, nhất là nhóm MSM trẻ. Theo dõi từ năm 2012, tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm này chỉ khoảng 2,3% nhưng năm 2017 đã tăng lên tới 12,2%. Cá biệt có địa phương lên tới 14%-16%.

Gia tăng tỉ lệ nhiễm HIV ở người đồng tính nam trẻ

Theo báo cáo của Cục Phòng chống HIV/AIDS – Bộ Y tế, trong 6 tháng đầu năm 2017, cả nước phát hiện 4.540 người nhiễm HIV mới và 2.312 bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS, trong đó khoảng 800 người đã tử vong. Cục Phòng chống HIV/AIDS nhận định: Tình hình dịch HIV/AIDS ở Việt Nam đã giảm, nhưng giảm chưa sâu, chưa ổn định. Có sự gia tăng khá nhanh số người nhiễm HIV ở nhóm đồng tính nam (tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm này đã tăng từ 4% năm 2013 lên 8,2% vào năm 2016 ) và tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm phụ nữ chuyển giới đang ở mức cao. Trong đó, lây nhiễm HIV chủ yếu qua đường tình dục; đặc biệt là trong nhóm người sử dụng ma túy tổng hợp do quan hệ tình dục tập thể, tình dục không an toàn.

Tỉ lệ HIV ở người đồng tính nam đang gia tăng nhanh

Cộng đồng những người đồng tính, song tính, chuyển giới và lưỡng giới (LGBT) tại Việt Nam hiện nay vẫn còn chịu nhiều sự kỳ thị. Họ thiếu sự công nhận của pháp luật và bị phân biệt đối xử khi tiếp cận dịch vụ y tế, do vậy việc gia tăng số người nhiễm HIV ở nhóm người này không phải là chuyện quá khó hiểu. Cũng giống như các cặp dị tính, tình dục là là một điều không thể thiếu trong mối quan hệ tình yêu giữa những người đồng giới. Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Phạm Quỳnh Phương, tình dục vừa được coi là nhu cầu cá nhân, vừa được coi là cách thể hiện tình cảm với người mình yêu thương.

Vai trò tình dục trong cuộc sống lứa đôi tương đối khác giữa nam và nữ đồng tính. “Ở các cặp nữ đồng tính, tình dục luôn đi kèm với tình yêu và tình dục thường nghiêng về phía quan niệm coi đó là cách thể hiện tình cảm, tình yêu hơn là nhu cầu cá nhân. Trong khi đó, tình dục ở các cặp nam đồng tính lại nghiêng nhiều về nhu cầu cá nhân hơn” – tiến sĩ Phương phân tích.

Đấu tranh, không kỳ thị để cộng đồng LGBT được hưởng các chế độ y tế tốt nhất

Nghiên cứu cũng biết, với một đôi đồng tính nam đã có mối quan hệ trên 20 năm thì cho rằng giai đoạn 20-30 tuổi việc được chung sống, quan hệ tình dục là điều quan trọng, nhưng ở lứa tuổi 40, họ chỉ mong muốn công ăn việc làm tốt và chăm lo cho bố mẹ hai bên. Điều này cũng phản ánh sự thay đổi thông thường về nhu cầu tình dục theo lứa tuổi.

Kỳ thị vẫn đang là trở ngại

Một điều không thể không nói đến, đó là do bị kỳ thị, người đồng tính không dám thể hiện tình cảm thực của mình ở nơi công cộng và phải thực hiện những hành vi tình dục với bạn tình ở những nơi không an toàn. Điều này khiến cho việc cung cấp thông tin và dịch vụ về các nguy cơ sức khỏe và hành vi tình dục an toàn hơn trở nên khó khăn hơn bởi vì nam giới không bộc lộ khuynh hướng và hành vi tình dục của mình cũng như các tổ chức và cá nhân làm việc trong lĩnh vực phòng chống HIV có thể không sẵn sàng hỗ trợ họ.

Những người LGBT -đặc biệt là người chuyển giới sẽ tiếp tục gặp nhiều thách thức to lớn, bao gồm trong việc tiếp nhận các dịch vụ xã hội và y tế cũng như các cơ hội bình đẳng về việc làm. Cộng đồng LGBT rất dễ bị tổn thương về nhiều mặt. Cùng nhau, chúng ta có thể xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho cộng đồng LGBT, bằng việc tạo cho họ những cơ hội để họ có thể được hưởng các quyền của mình và từ đó có thể đóng góp một cách đầy đủ cho xã hội và có được cuộc sống có giá trị và được tôn trọng.

Việc sửa đổi Bộ luật Lao động đang và sẽ tiếp tục diễn ra cũng là cơ hội giúp chống phân biệt đối xử tại công sở liên quan đến xu hướng tình dục và bản dạng giới. Hơn nữa, hiệu quả của việc chấm dứt kỳ thị và phân biệt đối xử thông qua giáo dục, để có thể đảm bảo tốt hơn môi trường an toàn, bình đẳng và công bằng cho cộng đồng LGBTI. Dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả sức khỏe tâm thần, cũng cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu của người chuyển giới

Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, ông Kamal Malhotra nhấn mạnh: Liên Hợp Quốc sẽ hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực thúc đẩy bình đẳng và công bằng cho cộng đồng LGBT, thiết lập nền tảng vững chắc để cộng đồng có thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ giáo dục, xã hội và y tế, cũng như các cơ hội cần thiết để thực hiện khát vọng và nguyện vọng của mỗi người. Liên Hợp Quốc cam kết xây dựng trong chính LHQ một môi trường làm việc nơi các nhân viên LGBT có thể là chính mình và làm việc hiệu quả, trong sự hỗ trợ và hoàn toàn tôn trọng của tất cả các đồng nghiệp.

PGS-TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: “Cục Phòng, chống HIV/AIDS đang phối hợp với Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và các chuyên gia có kinh nghiệm tiến hành khảo sát nghiên cứu về ước tính nhóm MSM ở Việt Nam. Song song đó, chúng tôi cũng đang xây dựng hướng dẫn quốc gia để can thiệp cho nhóm này. Điều quan trọng là phải cung cấp được các dịch vụ can thiệp dự phòng phù hợp như truyền thông, tư vấn xét nghiệm, cung cấp các dịch vụ can thiệp giảm hại thân thiện, phù hợp”.