Nội soi phế quản – “chìa khóa vàng” trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý hô hấp

Đây là nội dung nổi bật tại Hội nghị khoa học “Cập nhật tiến bộ kỹ thuật nội soi phế quản chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp” do Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tổ chức ngày 8/6.

Gánh nặng bệnh hô hấp đang gia tăng

Phát biểu tại hội nghị, PGS.TS.BS Nguyễn Trung Chính – Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phương Đông nhấn mạnh: “Các bệnh lý hô hấp không còn là vấn đề cá biệt, mà đã trở thành gánh nặng y tế toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và tuổi thọ người dân”.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hiện là nguyên nhân tử vong đứng thứ ba trên toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc COPD và các bệnh hô hấp khác như viêm phổi, hen phế quản, ung thư phổi có xu hướng gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi và có tiền sử hút thuốc.

Trong bối cảnh đó, nội soi phế quản đang ngày càng chứng minh vai trò không thể thay thế trong chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý hô hấp – đặc biệt là ung thư phổi, vốn thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, khiến cơ hội sống của người bệnh bị thu hẹp nghiêm trọng.

Tại hội nghị, PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc – Nguyên Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Chợ Rẫy, Chủ tịch Hội Hô hấp TP.HCM chia sẻ: “Nội soi phế quản gần như là kỹ thuật bắt buộc trong hầu hết các bệnh lý hô hấp. Không chỉ đơn thuần là công cụ quan sát, nội soi phế quản còn cho phép lấy mẫu sinh thiết, dịch phế quản, xét nghiệm vi sinh… từ đó giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và bản chất tổn thương”.

Đặc biệt, trong chẩn đoán ung thư phổi – căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao hàng đầu tại Việt Nam, nội soi phế quản đóng vai trò then chốt. Với các bệnh nhân trên 50 tuổi, có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc khói bụi, chụp CT ngực định kỳ và nội soi phế quản khi có tổn thương nghi ngờ là việc cần thiết để phát hiện bệnh sớm.

Ngoài chẩn đoán, nội soi còn hỗ trợ can thiệp điều trị tại chỗ: bắn laser phá khối u, đặt stent mở rộng đường thở, gắp dị vật hoặc kiểm soát chảy máu giúp nhiều bệnh nhân thoát khỏi tình trạng suy hô hấp nguy kịch mà không cần mổ mở.

Công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo hỗ trợ chẩn đoán

Một điểm sáng được đề cập tại hội nghị là sự phát triển của các kỹ thuật nội soi thế hệ mới tại Việt Nam. Các thiết bị nội soi phế quản mềm tích hợp định vị tổn thương, sinh thiết xuyên thành dưới hướng dẫn siêu âm (EBUS-TBNA)… đã và đang trở thành “chuẩn vàng” trong chẩn đoán u trung thất, hạch phổi mà trước đây cần mổ mở xâm lấn.

GS.TS.BS Đồng Khắc Hưng – Phó Giám đốc Bệnh viện, Giám đốc Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Đa khoa Phương Đông thông tin: “Chúng tôi đã ứng dụng thành công nội soi phế quản sợi mềm trong chẩn đoán tổn thương ngoại vi, giúp rút ngắn thời gian phát hiện bệnh, đặc biệt là ung thư phổi giai đoạn sớm”.

Đặc biệt, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã được tích hợp trong phân tích hình ảnh nội soi. AI có khả năng tự động phát hiện tổn thương nghi ngờ, hỗ trợ bác sĩ đưa ra kết luận chính xác hơn, đồng nhất hơn giữa các tuyến bệnh viện.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết: “Hiện nay, một số kỹ thuật nội soi hiện đại như sinh thiết xuyên thành, nội soi laser, đặt stent khí quản... đã được thực hiện tại một số cơ sở lớn. Trong thời gian tới, cần đẩy mạnh đào tạo, chuyển giao để các bác sĩ tuyến dưới tiếp cận và làm chủ công nghệ mới”.

Ông nhấn mạnh, nội soi hiện đại là “nền tảng không thể thiếu” nếu muốn triển khai các kỹ thuật cao hơn như ghép phổi, điều trị xâm lấn tối thiểu, hoặc kiểm soát nhiễm trùng hô hấp phức tạp.