Chính phủ tiếp tục yêu cầu kiểm tra việc đấu thầu xây dựng nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 1

Ngày 25-7, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình tiếp tục có công văn chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Công thương xem xét Đơn khiếu nại của nhà thầu KC Cottrell Việt Nam về việc lựa chọn nhà thầu cho gói thầu M05 thuộc Nhà máy điện Sông Hậu 1.

Trước đó, ngày 6-6, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đã có công văn chỉ đạo số 5826/VPCP-V.I gửi cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty lắp máy Việt nam (LILAMA), trong đó có nhấn mạnh đến việc lựa chọn nhà thầu công khai, minh bạch và chú ý đến xuất sứ thiết bị và công nghệ nhằm đảm bảo tối ưu chất lượng của toàn bộ hệ thống trong cả giai đoạn vận hành và sửa chữa bảo dưỡng. Đồng thời nhấn mạnh việc tránh thất thoát trong phần tăng giá thêm hơn 500 tỷ của gói thầu này. Tiếp đó, tại công văn 5205/BCT-TCNL ngày 14-6-2017 của Bộ công thương đã nhấn mạnh đến việc rà soát tiến độ nhằm giảm thiểu ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Sau khi nhận được công văn chỉ đạo của Chính phủ, thay vì phải có những biện pháp kiểm tra và giám sát thích hợp để đảm bảo vốn nhà nước được sử dụng hiệu quả, PVN lại bất ngờ thay đổi điều kiện Hợp đồng nhằm giao cho LILAMA toàn quyền lựa chọn và phê duyệt nhà thầu gói M05.

Theo nguồn tin riêng, việc này đã gặp phản đối quyết liệt từ Ban pháp chế của PVN. Điều đó có nghĩa là không có ai thẩm định việc tăng giá gói thầu thêm hơn 500 tỷ có minh bạch và hợp lý không, các điều kiện về tiến độ và kỹ thuật cho cả đời vận hành của nhà máy có đáp ứng không ? Tức là toàn bộ nội dung chỉ đạo của Chính phủ và Bộ công thương không được chấp hành.

Chính hành động thiếu tinh thần trách nhiệm này của PVN dẫn đến việc LILAMA đã lựa chọn nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu của dự án về tiến độ cũng như về rủi ro trong vận hành sau khi hết thời gian bảo hành của LILAMA. Đặc biệt, Nhà máy nhiệt điện Sông hậu 1 có thời gian bàn giao tổ máy 1 vào tháng 6/2019, tổ máy 2 vào tháng 10/2019 tức là hệ thống M05 phải sẵn sang nhận khói vào tháng 1 năm 2019 vì việc chạy thử chỉ có thể tiến hành khi hệ thống khử khí độc đã sẵn sàng. Trong khi đó LILAMA lựa chọn nhà thầu có thời gian sẵn sàng nhận khói sau 30 tháng tức là vào tháng 1/2020, tương ứng với việc chạy thử sẽ chậm 12 tháng với tổ máy 1 và 8 tháng với tổ máy 2. Như vậy là một dự án hơn 40 nghìn tỷ sẽ được đưa vào vận hành chậm từ 8 -12 tháng.

Ngoài ra, với điều kiện cho phép nhà thầu Hamon được quyền cấp toàn bộ thiết bị phụ (chiếm 60% giá trị thiết bị của gói thầu) với xuất xứ từ bất kỳ nước nào (trong thực tế thi công, đa phần sẽ từ Trung Quốc) đã đặt Chủ đầu tư (PVN) vào hoàn cảnh vô cùng rủi ro và tăng chi phí trong vận hành nhà máy sau khi hết bảo hành từ LILAMA (sự việc tương tự đã xảy ra với nhà máy PV Tex Đình vũ – một trong 12 dự án lỗ nghìn tỷ của PVN).

Trong trường hợp này, không thể đổ lỗi cho LILAMA được vì LILAMA không phải là chủ đầu tư của dự án, cho nên trách nhiệm xem xét các yếu tố cho vận hành và bảo dưỡng sửa chữa không thuộc về LILAMA.

Trong khi đó, trong bản cập nhật giá chào cuối cùng vào tháng 4/2017 của nhà thầu KC Cottrell gửi đến PVN và LILAMA, có thời hạn hoàn thành là 26 tháng tương ứng với thời gian sẵn sàng nhận khói 23 tháng và không hề có thiết bị xuất xứ từ Trung quốc.

Nếu thực sự các bên có liên quan (PVN và LILAMA ) quan tâm trước hết đến quyền lợi của đất nước, cần tạo ra một cơ hội để nhà thầu này trình bày phương án theo các tiêu chí được chỉ đạo ở Công văn của Chính phủ và Bộ công thương với mục đích có thêm lựa chọn để có thể đưa ra quyết định có lợi nhất cho dự án. Tuy nhiên, việc này không được thực hiện.

Dư luận rất mong với sự chỉ đạo kịp thời và quyết liệt của Chính phủ, dự án Nhiệt điện Sông hậu 1 sẽ lựa chọn được nhà thầu tốt nhất cho đất nước, đồng thời tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư đối với các nhà đầu tư nước ngoài.