Người vay tiền đã chết, đòi nợ thế nào?

Khách hàng Nguyễn Hoa (Cao Bằng) đặt câu hỏi: Tôi cho bạn vay 600.000.000 đồng (sáu trăm triệu đồng), có ký biên nhận giữa hai bên. Khi vay, bạn tôi nói do gia đình đang thực hiện dự án đầu tư mua máy ủi nên bị thiếu tiền. Tuy nhiên, chưa kịp trả thì anh ấy qua đời vì tai nạn giao thông. Cho tôi hỏi là trong hoàn cảnh này, thì ai sẽ là người thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho tôi?

Hình ảnh minh họa

Luật sư Nguyễn Thị Yến - Công ty Luật TNHH Everest (Tổng đài tư vấn 1900 6198) tư vấn:

Trường hợp của anh, chị chúng tôi xin trích dẫn một số điều tại Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau:

Thứ nhất, thế nào là hợp đồng vay tài sản?

"Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định" (Điều 463).

Hợp đồng vay tài sản xác định nghĩa vụ của bên vay đó là trả lại tài sản cho bên cho vay, theo đúng số lượng, chủng loại đã thỏa thuận và đã nhận của bên cho vay. Trường hợp của anh, chị đã cho bạn vay 600.000.000 đồng (sáu trăm triệu đồng), bạn của anh, chị phải có nghĩa vụ trả 600.000.000 đồng (sáu trăm triệu đồng) cho anh, chị đúng hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng và số tiền lãi (nếu hai bên có quy định lãi suất). Tuy nhiên, sau đó lại xảy ra vụ việc bạn của anh, chị bị tai nạn giao thông và đột ngột qua đời do đó anh, chị không biết đòi nợ ai và ai sẽ là người có nghĩa vụ trả nợ cho anh, chị?

Trường hợp này, pháp luật dân sự đã có quy định về những người phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi mà người vay tiền chết theo Bộ luật dân sự năm 2015.

Thứ hai, ai là người thực hiện nghĩa vụ tài sản khi người chết để lại?

Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại: “1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. 2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại. 3. Trường hợp di sản đã được chia, mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. 4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân” (Điều 615).

Trường hợp của anh, chị người bạn vay 600.000.000 đồng (sáu trăm triệu đồng) để làm ăn. Khi anh ấy chết, khoản nợ được coi là nghĩa vụ tài sản để lại. Do đó, theo quy định của pháp luật, những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản mà người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Nếu di sản chưa được chia, người quản lý di sản thực hiện nghĩa vụ tài sản này theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

Nếu di sản đã được chia, mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản này tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Vì vậy, mặc dù anh ấy đã chết nhưng anh, chị vẫn có quyền đòi khoản nợ trên cơ sở quy định nêu trên. Trường hợp những người thừa kế không thực hiện nghĩa vụ trả nợ, anh, chị có quyền khởi kiện yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản mà người chết để lại.