Vụ sàm sỡ bé gái trong thang máy: Luật sư khẳng định không có bất cứ lý do gì để trì hoãn khởi tố

Bất cập trong hành lang pháp lý trong phòng chống xâm hại tình dục trẻ em

Luật sư Đặng Văn Cường nêu ra những bất cập trong điều tra, xử lý hàng loạt vụ dâm ô trẻ em gần đây

Liên quan tới hàng loạt những vụ ấu dâm - xâm hại tình dục trẻ em trong thời gian gần đây. trao đổi với báo Gia đình Việt Nam về hành lang pháp lý phòng chống xâm hại tình dục trẻ em, luật sư Đặng Văn Cường (Văn phòng luật sư Chính pháp) đã nêu ra những bất cập cụ thể.

Từ những câu chuyện gần đây về xâm hại tình dục trẻ em, đặc biệt là vụ dâm ô bé gái trong thang máy ở chung cư tại TP HCM, hay vụ thầy giáo ở Lạng Sơn dâm ô hàng loạt nam sinh, vụ cựu cán bộ ngân hàng dâm ô nhiều bé gái ở Vũng Tàu.... luật sư có thể đánh giá đâu là những bất cập trong hành lang pháp lý trong phòng chống xâm hại tình dục trẻ em?

Bộ luật Hình sự hiện hành là Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 đã quy định khá đầy đủ các tội xâm hại tình dục trẻ em như tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi, Cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến 16 tuổi, Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, Dâm ô với người dưới 16 tuổi, tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm. Mặc dù đã quy định gần như đầy đủ các tội danh liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em nhưng các quy định trên vẫn còn một số bất cập: Thứ nhất, về mức hình phạt chưa thật sự nghiêm khắc.

Tội “Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi” (điều 145), mức hình phạt khởi điểm là 1 năm tù; tội “Dâm ô với người dưới 16 tuổi” (điều 146), mức khởi điểm là 6 tháng tù.

Theo tôi cần nâng mức hình phạt đối với hành vi XHTD trẻ em.

Thứ hai, mặc dù đã có quy định về quy trình, trách nhiệm, thẩm quyền về phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái nhưng chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em, thiếu quy định cụ thể đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin, thông báo, tố giác và phối hợp xác minh, đánh giá, điều tra về hành vi xâm hại, tình trạng mất an toàn hoặc gây tổn hại, mức độ nguy cơ gây tổn hại đối với trẻ em; chưa có quy định về thẩm quyền, thủ tục tách trẻ em ra khỏi cha mẹ, người chăm sóc trong trường hợp chính cha mẹ, người chăm sóc có hành vi xâm hại tình dục đối với trẻ em; thiếu hệ thống theo dõi để đảm bảo những trẻ em này không tiếp tục bị bạo lực, bị xâm hại tình dục.

Thêm vào đó Bộ Luật Hình sự 2015 được sửa đổi năm 2017 cũng chưa quy định rõ về quấy rối tình dục mà chỉ quy định về xâm hại tình dục; Luật cũng chưa quy định rõ thế nào gọi là hành vi giao cấu, thế nào là dâm ô, thế nào là dâm ô với người dưới 16 tuổi. Điều này gây cản trở lớn đối với việc thu thập, xác định chứng cứ.

Quy trình giám định xâm hại tình dục còn chưa phù hợp với trẻ em

Theo luật sư, dưới góc độ pháp lý, bất cập trong quy trình giám định không phù hợp với trẻ em hiện nay là gì?

Đầu tiên chúng ta phải tìm hiểu các bước giám định nạn nhân bị xâm hại tình dục hoặc giám định nghi can thực hiện hành vi xâm hại tình dục. Theo Thông tư 47/2013/TT-BYT ngày 31/12/2013 của Bộ Y tế thì các bước giám định được thực hiện như sau: Giám định nạn nhân bị xâm hại tình dục gồm các bước: Khám tổng quát, khám cơ quan sinh dục, khám hậu môn, khám hầu họng, khám toàn thân, khám chuyên khoa, làm các kỹ thuật cận lâm sáng (siêu âm, xét nghiệm...), chụp phim X-quang, khám nghi can...

Khi giám định nghi can hiếp dâm, gồm các bước khám tổng quát, khám quần áo, dấu vết (xem xét tóc; quần áo, dấu vết rách, vết bẩn, dấu vết sinh học; khám toàn thân về dấu vết của chống cự như vết cào, cắn...), khám bộ phận sinh dục, khám toàn thân, khám chuyên khoa, làm các kỹ thuật cận lâm sáng (siêu âm, xét nghiệm...)...

Về thủ tục giám định, tại phần 1 mục 1 Thông tư 47/2013/TT-BYT ngày 31/12/2013 của Bộ Y tế ban hành quy trình giám định pháp y, quy định hồ sơ yêu cầu giám định phải có Quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định.

Trong khi đó, theo quy định tại khoản 1 điều 22 Luật Giám định tư pháp 2012 thì người yêu cầu giám định có quyền gửi văn bản yêu cầu cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trưng cầu giám định. Trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng không chấp nhận yêu cầu thì trong thời hạn 7 ngày phải thông báo cho người yêu cầu giám định bằng văn bản. Hết thời hạn nói trên hoặc kể từ ngày nhận được thông báo từ chối trưng cầu giám định, người yêu cầu giám định có quyền tự mình yêu cầu giám định. Như vậy có thể hiểu nếu gia đình đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng cho các cháu đi giám định mà không được đi giám định ngay thì phải đợi sau 7 ngày khi nhận được thông báo từ chối mới có thể có quyền tự mình yêu cầu giám định. Như vậy là quá lâu đối với các trường hợp liên quan đến xâm hại tình dục cần đi giám định ngay. Khi này các dấu vết lưu lại trên thân thể, cơ quan sinh dục hoặc quần áo,…có thể đã biến mất hoặc không còn nguyên vẹn, rất khó cho ra kết quả chính xác, ảnh hưởng đến sự thật khách quan của vụ việc và kết quả giải quyết vụ việc.

Với vụ việc người đàn ông sàm sỡ cháu bé trong thang máy tại TP HCM, theo anh, lý do vì sao hiện tại cơ quan điều tra vẫn chưa có quyết định khởi tố? Trong vụ việc này, việc điều tra, xử lý có gặp khó khăn gì không?

Đối với vụ việc dâm ô ở chung cư Galaxy 9 thì hình ảnh clip đã thể hiện rất rõ là đối tượng Nguyễn Hữu Linh đã xông vào ôm, hôn vào miệng, sờ mó vào ngực bụng của nạn nhân nhiều lần. Hành vi này rõ ràng là hành vi dâm ô với trẻ em (người chưa đủ 16 tuổi). Cơ quan điều tra cũng đã xác minh rõ thông tin về nhân thân, lai lịch của người thực hiện hành vi dâm ô và nạn nhân, đủ điều kiện về độ tuổi để xác định có hành vi dâm ô của người đã thành niên với người chưa đủ 16 tuổi. Đối tượng thực hiện hành vi dâm ô không thuộc một trong các trường hợp được loại trừ trách nhiệm hình sự. Bởi vậy có đủ căn cứ để xử lý hình sự đối với đối tượng này.

Việc chậm trễ khởi tố hình sự là do lỗi của cơ quan điều tra và viện kiểm sát nơi vụ việc xảy ra chứ không có bất cứ lý do gì để trì hoãn việc trì hoãn việc xử lý đối với đối tượng này. Gia đình nạn nhân và các cơ quan chức năng có quyền yêu cầu cơ quan điều tra và viện kiểm sát trả lời lý do tại sao đến nay vẫn chưa khởi tố đồng thời có quyền khiếu nại, tố cáo về việc chậm trễ khởi tố theo quy định pháp luật. Theo quy định của bộ luật tố tụng hình sự và

Thông tư số 01/2017 thì thời hạn xác minh tin báo tố giác tội phạm không quá 20 ngày..., khi có đủ căn cứ để xử lý hình sự thì phải giải quyết, xử lý một cách kịp thời. Kịp thời là một trong những nguyên tắc mà pháp luật đã quy định để đảm bảo nguyên tắc công bằng, giảm thiểu những thiệt hại, hệ lụy cho xã hội đối với những hành vi vi phạm pháp luật đã xảy ra.

-> "Nạn nhân ấu dâm phải gánh chịu những hậu quả khủng khiếp về phát triển nhân cách"

Xem thêm: Clip kẻ sàm sỡ nữ sinh trong thang máy bị phạt 200 ngàn đồng.