Phật pháp căn bản: Con đường diệt khổ (Đạo đế)

Nói cho đủ thì phải gọi là: khổ, tập, diệt, đạo Thánh Đế, tức là Thánh Đế về con đường diệt nhân khổ và quả khổ.

Con đường này có 7 nhánh gồm 37 chi, thường được gọi là 37 phẩm trợ đạo hay 37 phẩm Bồ Tát, nghĩa là 37 pháp này giúp hành giả đến được quả vị giác ngộ.

Một người tu tập theo pháp môn Phật giáo phải thông hiểu giáo lý căn bản Tứ Diệu Đế

Hành tướng

Đạo Đế được Đức Phật giảng dạy suốt 49 năm, được ghi chép cùng khắp trong các kinh điển. Tổng quan hành tướng của chúng gồm:

- Tứ Niệm Xứ là 4 nơi mà hành giả phải thường nhớ nghĩ đến, phải thường để tâm quán niệm. Đó là quán niệm về thân thể, cảm thọ, tâm hành và thực tướng của vạn pháp. Bốn nơi đó là: Quán thân bất tịnh, Quán tâm vô thường, Quán thọ thị khổ và Quán pháp vô ngã.

- Tứ Chánh Cần: 4 pháp tinh tấn chơn chánh đoạn ác, tu thiện là Tinh tấn ngăn ác chưa sanh, Tinh tấn diệt ác đã sanh, Tinh tấn sanh thiện chưa sanh, Tinh tấn phát triển thiện đã sanh.

- Tứ như ý túc: 4 pháp đầy đủ như ý là Dục như ý túc, Tinh tấn như ý túc, Định như ý túc và Tuệ như ý túc.

- Ngũ căn: 5 cội rễ vững chắc của người tu là tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn và tuệ căn.

- Ngũ lực: 5 sức mạnh phát sinh từ 5 cội rễ: tín lực, tấn lực, niệm lực, định lực và tuệ lực.

- Thất giác chi: là 7 cành giác ngộ, còn gọi là thất bồ đề phần:

+ Trạch pháp giác chi: là trí tuệ chọn pháp môn tu tập.

+ Tinh tấn giác chi: siêng năng tu tập pháp đã chọn.

+ Khinh an giác chi: được nhẹ nhàng trong pháp tu.

+ Hỷ giác chi: được hỷ lạc trong pháp tu.

+ Niệm giác chi: quán niệm về pháp tu.

+ Định giác chi: được lực phát sanh do pháp tu.

+ Xã giác chi: buông bỏ trong pháp tu.

- Bát Thánh Đạo: 8 con đường dẫn đến Thánh quả, còn gọi là 8 chánh đạo.

+ Chánh kiến: thấy các pháp như thật.

+ Chánh tư duy: suy tư các pháp như thật.

+ Chánh ngữ: nói năng như thật.

+ Chánh nghiệp: hành động như thật.

+ Chánh nghiệp: hàng động như thật.

+ Chánh mạng: sinh sống chánh đáng.

+ Chánh tinh tấn: siêng năng đoạn ác tu thiện.

+ Chánh niệm: quán niệm nhiếp tâm.

+ Chánh định: thiền định chơn chánh.

Trong 40 năm thuyết pháp của đức Phật, Ngài đã để lại các giáo lý căn bản nhất, đó là Tứ đế nhằm giúp đệ tử tu tập giải thoát

Giới định tuệ

37 phẩm trợ đạo trên có thể quy vào 3 môn học chính, thường được gọi là tam vô lậu học vì 3 môn học này đưa hành giả đến quả vị vô lậu A La Hán.

- Giới học bao gồm các giới luật và uy nghi để chuyển các nghiệp của thân miệng ý làm 3 nghiệp này dần dần thanh tịnh, để thực tập thiền định và trí tuệ.

- Định học bao gồm các quán chỉ, quán để tâm an tịnh soi tỏ sự thật của vạn pháp, đoạn trừ ngã chấp và pháp chấp.

- Tuệ học là trí tuệ diệt khổ phát sanh, hành giả chứng đắc các quả vị giải thoát.

37 phẩm trợ đạo là những pháp môn tu tập để đoạn trừ khổ não sinh từ luân hồi. Đạo đế có một vị trí quan trọng, có thể nói là bậc nhất trong giáo lý đạo Phật. Vì nhờ đạo đế mà thái tử Tất Đạt Đa thành Phật. Phật được gọi là bậc Đạo Sư vì Ngài là người đầu tiên tìm thấy con đường thoát khổ. Nếu không có con đường này thì không có Phật và Đạo Phật.

Do đó chúng ta phải thâm tín Đạo Đế, nương vào Đạo Đế để tu tập mới mong giải thoát giác ngộ. Tóm lại, 37 phẩm trợ đạo là những phương thuốc trị liệu hữu hiệu mà những người muốn hết bệnh như chúng ta phải vâng theo.

Vô Thường (trích giáo lý Tứ Thánh Đế của Phật giáo)