Ngành giấy Việt Nam thời công nghệ 4.0: Cơ hội để bứt phá

Theo đó, công nghệ là yếu tố giúp các doanh nghiệp (DN) tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường. Mặt khác, trước nhu cầu phát triển của ngành, những DN làm chủ công nghệ cũng có nhiều khả năng mở rộng sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thách thức và cơ hội cho các doanh nghiệp

Theo dự báo của nhiều tổ chức quốc tế, việc các DN áp dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất không chỉ giúp GDP Việt Nam tăng thêm 3.750 nghìn tỷ đồng trong 20 năm tới và tăng trưởng thêm 1,3% mỗi năm. Đây còn là đòn bẩy để DN tối ưu hóa sản xuất, nguồn lực, tiết kiệm nguyên vật liệu, tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, an toàn với môi trường.

Công nghệ là nhân tố đột phá giúp các DN phát triển theo hướng hiện đại hoá, an toàn, tiết kiệm.

Trong bối cảnh Việt Nam ký kết các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), cải tiến công nghệ là yêu cầu cơ bản cho các DN có thể bước chân vào thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ (Bộ KHCN), chỉ có 23% số các DN được khảo sát là mạnh dạn đầu tư nâng cấp trang thiết bị sản xuất.

Ngoài ra, hầu hết các DN giấy Việt Nam có dây chuyền sản xuất lạc hậu, thậm chí, rất nhiều nhà máy không đủ năng lực xử lý nước thải. Số DN có công suất lớn (trên 100.000 tấn/năm), đầu tư công nghệ hiện đại, quy trình xử lý thải đảm bảo, rất ít. Đặc biệt, chỉ có 4 DN có công suất từ 420.000 tấn/năm và có đến 3 trong số đó là DN FDI.

Những hạn chế này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển riêng của DN giấy mà còn giảm sức cạnh tranh của ngành giấy trong nước. Tuy nhiên, những DN giấy lớn với tiềm lực công nghệ có thể giải quyết khó khăn này, giữ vai trò tiên phong và có nhiều cơ hội mở rộng sản xuất, thúc đẩy ngành giấy phát triển.

Với những DN giấy lớn đầu tư công nghệ, cơ hội mở rộng sản xuất là rất tiềm năng

Bức tranh ngành giấy và vai trò then chốt của công nghệ

Theo ông Hoàng Trung Sơn – Phó Chủ tịch Hiệp hội giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), vì những thiếu hụt trong công nghệ, trình độ kỹ thuật nên ngành giấy Việt Nam vẫn còn hạn chế so với các nước trong khu vực. Tại Thái Lan, Indonesia, Nhật Bản,… ngành công nghiệp giấy đã được tối ưu hóa ở nhiều giai đoạn, công nhân chỉ đảm nhận trách nhiệm giám sát và giải quyết các sự cố có thể xảy ra thì tại Việt Nam, hầu hết các giai đoạn đều được thực hiện thủ công, dẫn đến năng suất lao động thường không cao.

Nhiều DN dù thấy được tầm quan trong của việc đổi mới công nghệ nhưng vẫn “lực bất tòng tâm” do giới hạn nguồn vốn. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, có những DN giấy trong nước đã áp dụng công nghệ để đáp ứng yêu cầu sản xuất. Điển hình như công ty CP Giấy Sài Gòn, đây là một trong số ít DN “quốc nội” có khả năng đầu tư, đổi mới công nghệ để hiện đại hóa sản xuất.

Cụ thể, DN đã triển khai ứng dụng nền tảng công nghệ tự động hóa, tiết kiệm năng lượng và nguyên nhiên liệu; đồng thời xây dựng hệ thống xử lý nước thải cho toàn nhà máy với số vốn đầu tư 20 triệu USD, giúp tái sử dụng đến 90% lượng nước thải từ sản xuất.

So với các DN trong nước, nguồn tài chính dồi dào giúp các DN FDI có nhiều triển vọng hơn để đầu tư công nghệ. Trong đó, nhà máy giấy Lee & Man đặt tại Hậu Giang đã đầu tư 650 triệu USD để nâng cấp dây chuyền sản xuất hiện đại, giúp tiết kiệm năng lượng và tối thiểu mức tiêu thụ nước. Ngoài ra, DN FDI này còn sử dụng công nghệ xử lý giấy phế liệu tiên tiến của Mỹ với thiết bị được KBC – công ty cung cấp thiết bị sản xuất bột giấy tốt nhất thế giới cung cấp. Bên cạnh đó, hệ thống điều khiển, quy trình đóng gói sản phẩm tự động cũng giúp nhà máy hạn chế những sai sót kỹ thuật và hoạt động với hiệu suất cao.

Lee & Man sử dụng hơn 95% nguồn nguyên liệu là giấy tái chế, góp phần giúp Việt Nam giảm khai thác hơn 24 triệu cây xanh.

Tại Hội nghị toàn quốc về Phát triển bền vững năm 2019, ông Patrick Chung - TGĐ Lee & Man Việt Nam cho biết: “Để xử lý khí thải tại nhà máy nhiệt điện, DN đã sử dụng công nghệ lò hơi tầng sôi tuần hoàn và công nghệ xử lý khí thải lưu huỳnh bằng đá vôi, lọc bụi bằng túi vải, hệ thống xử lý Nox... Ngoài ra, công ty cũng đầu tư hàng chục tỷ đồng cho hoạt động xử lý tiếng ồn, mùi và đảm bảo chất lượng nước thải hợp quy định, với mong muốn đầu tư sản xuất an toàn môi trường hơn là lợi ích kinh doanh.”

Lee & Man là một trong những DN giấy tiên phong ứng dụng công nghệ cao, qua đó khuyến khích các DN Việt đầu tư đổi mới sản xuất.

Có thể nói, sự tiên phong ứng dụng công nghệ của một DN FDI như Lee & Man sẽ tiếp tục góp phần đáp ứng các tiêu chí phát triển ngành giấy theo hướng hiện đại hoá. Mặt khác, trong tương lai, với tiềm lực tài chính và công nghệ sẵn có, Lee & Man có nhiều tiềm năng mở rộng sản xuất, giúp giải quyết nhu cầu thị trường tăng cao đối với sản phẩm giấy, nhất là giấy bao bì cao cấp.