Tham gia quyết định nhân sự ở cơ sở GDĐH công lập phải là Ban chấp hành Đảng bộ nhà trường

Ngày 08/10/2025, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 377-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ (Quy định số 377) thay thế cho Quy định số 80-QĐ/TW, ngày 18/8/2022 của Bộ Chính trị về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử.

Quy định này áp dụng cho toàn bộ các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong tất cả các cơ quan, tổ chức của hệ thống chính trị, trong đó, có tổ chức đảng của cơ sở giáo dục đại học công lập.

Ngày 24/10/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản số 6823/BGDĐT-TCCB về việc thực hiện Quy định số 377-QĐ/TW ngày 08/10/2025 của Ban Chấp hành Trung ương, đề nghị các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ rốt ráo nghiên cứu, rà soát văn bản nội bộ và thực hiện, cập nhật theo quy định mới, điều này thể hiện tinh thần trách nhiệm cao của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc triển khai nghiêm túc các quy định của Đảng.

Tuy nhiên, để hiểu đúng và triển khai việc cập nhật Quy định số 377 cho toàn bộ hệ thống chính trị nói chung và cho các cơ sở giáo dục đại học công lập nói riêng, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với một số chuyên gia về công tác đảng ở nội dung trên.

Chiếu theo Quy định số 377-QĐ/TW, đảng ủy của cơ sở giáo dục đại học công lập có trách nhiệm lãnh đạo công tác bổ nhiệm cán bộ. Ngay ở bước đầu tiên của quy trình, Đảng ủy đã phải thảo luận, rà soát, thống nhất về cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện và quy trình nhân sự…, ghi phiếu định hướng giới thiệu nhân sự.

Do cơ sở giáo dục đại học công lập là đảng ủy cấp cơ sở nên ban thường vụ của cơ sở giáo dục đại học công lập không phải là một cấp, không được ban hành nghị quyết, không có thẩm quyền quyết định về công tác cán bộ. Mặt khác, Đảng ủy các cơ sở giáo dục đại học công lập là cơ quan lãnh đạo cao nhất, là lãnh đạo toàn diện cơ sở giáo dục đại học nên các chuyên gia khẳng định, thành phần tập thể lãnh đạo tham gia ở bước này phải là Ban chấp hành đảng bộ (Đảng ủy) của cơ sở giáo dục đại học công lập.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Phúc - nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, sẽ không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập nữa, thì bí thư cấp ủy sẽ kiêm vai trò của người đứng đầu cơ sở giáo dục (hiệu trưởng, giám đốc). Đó là quan điểm để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, của tổ chức đảng đối với nhiệm vụ đào tạo ở các trường đại học. Sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, tuyệt đối về mọi mặt có ý nghĩa quyết định đối với chất lượng, hiệu quả và tổng thể là kế hoạch đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học.

Đặc biệt, ở đây, càng nhấn mạnh tính tự chủ, thì càng phải đề cao vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, mà trực tiếp là của đảng ủy của các trường đại học. Vai trò của đồng chí bí thư đảng ủy, tổng kết từ thực tiễn của ngành giáo dục, cũng là thực tiễn của toàn bộ hệ thống chính trị, các cơ quan nhà nước đều thực hiện đồng chí bí thư cấp ủy kiêm thủ trưởng đơn vị. Đây là mô hình tốt nhất để nâng cao vai trò, nâng cao chất lượng và hiệu quả lãnh đạo của đảng đối với lĩnh vực giáo dục đào tạo hiện nay, với rất nhiều thuận lợi…

Đồng thời, bí thư đảng ủy phải có vai trò quyết định trong việc bổ nhiệm cán bộ trong trường đại học, từ cán bộ quản lý các khoa, viện, trung tâm, các đơn vị và nói chung là trong toàn bộ hệ thống, đảng ủy có vai trò rất lớn để quyết định, phải kiểm tra, giám sát thường xuyên, đảm bảo việc thực thi đúng quan điểm, đường lối của Đảng, đúng chính sách pháp luật của nhà nước trong lĩnh vực giáo dục đào tạo. Tổ chức đảng cũng như bí thư đảng ủy (nói riêng) phải động viên quần chúng tích cực tham gia và chủ động tham gia vào thực hiện chiến lược giáo dục đào tạo của đảng ngay trong từng đơn vị công tác của mình, phải cụ thể hóa từng nhiệm vụ, chứ không phải chỉ giao chung chung…”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Phúc cũng phân tích thêm: “Tại Điều 41 Quy định số 294-QĐ/TW ngày 26/5/2025 của Ban Chấp hành Trung ương về thi hành Điều lệ Đảng, có nêu rõ, tại các đảng bộ cơ sở, Ban chấp hành đảng bộ (gọi tắt là cấp ủy) là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng. Cụ thể: “Tập thể cấp ủy, tổ chức đảng có thẩm quyền thảo luận dân chủ và quyết định theo đa số những vấn đề về đường lối, chủ trương, chính sách, đánh giá, bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật cán bộ...”.

Khoản 1, Điều 5, Quy định số 125-QĐ/TW ngày 10/10/2023 của Ban Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong các đơn vị sự nghiệp công lập cũng nêu rõ: “Lãnh đạo thực hiện chủ trương về sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy; xây dựng, thực hiện nghiêm quy chế hoạt động của đơn vị”.

Như vậy, tại đảng ủy cơ sở, mặc dù có tổ chức Ban thường vụ, nhưng Ban thường vụ đảng ủy cơ sở không phải là một cấp, nên Ban thường vụ không được ban hành nghị quyết, không được quyết định về công tác cán bộ.

Đó là nguyên tắc của tổ chức đảng. Ban thường vụ đảng ủy cấp cơ sở không phải là một cấp, mà được Đảng ủy ủy quyền để chuẩn bị nội dung các cuộc họp Ban chấp hành đảng bộ (cấp ủy). Đồng thời, trên cơ sở các nghị quyết của đảng ủy ban hành, ban thường vụ có trách nhiệm đôn đốc, điều hành các công việc đã được Ban chấp hành quyết định. Ban thường vụ không có quyền ban hành nghị quyết cũng như không có thẩm quyền quyết định bất kỳ nội dung nào liên quan đến công tác nhân sự, mà phải thi hành dựa trên nghị quyết của Ban chấp hành đảng ủy (chứ không có quyền ra nghị quyết riêng).

Đó là phương thức lãnh đạo của Đảng, để đảm bảo vừa tập trung, vừa dân chủ, đảm bảo đúng quy trình lãnh đạo của đảng, để phát huy tốt nhất vai trò, trách nhiệm của tổ chức đảng, của người đứng đầu; đồng thời, nêu cao tinh thần, vai trò tự chủ của các trường đại học”.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Ngô Văn Sửu - nguyên Vụ trưởng Vụ 1 (Ủy ban Kiểm tra Trung ương) cũng đề cập, Nghị quyết số 71 đã khẳng định vai trò của Ban chấp hành đảng bộ ở cơ sở là vai trò quyết định.

“Ban chấp hành đảng bộ cử ra Ban thường vụ đảng ủy, thay mặt Ban chấp hành để điều hành và thực hiện các quyết định của Ban chấp hành đã đề ra. Phải phân định rõ ràng như vậy, để thấy rằng, nghị quyết của Ban chấp hành là nghị quyết “tối cao”, trong một thời hạn nhất định; còn việc thực hiện những nghị quyết ấy, đảng ủy có thể ủy quyền cho Ban thường vụ, giúp chỉ huy, điều hành, điều phối trong cả giai đoạn mà nghị quyết có hiệu lực”, ông Sửu phân tích.

Theo đó, ông Ngô Văn Sửu cũng nhấn mạnh, Ban thường vụ của cơ sở giáo dục đại học công lập là đơn vị tham mưu, chuẩn bị nội dung các cuộc họp của Đảng ủy, sau khi nghị quyết đã được Ban chấp hành đảng bộ ban hành, Ban thường vụ tiếp tục thay mặt để đôn đốc, điều hành, thực thi.

Ban thường vụ trong quá trình thực thi căn cứ vào nghị quyết đã được Ban chấp hành đảng bộ ban hành, nếu thấy có nội dung nào cần điều chỉnh, thì phải báo cáo và xin ý kiến của đảng ủy, chứ không phải ban thường vụ muốn thay đổi là thay đổi, điều đó không đúng với nguyên tắc, không đúng với thẩm quyền.

“Kể cả đối với công tác cán bộ, theo Quy định số 377 đã nêu rõ, Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ.

Ngay ở bước đầu tiên của quy trình, tập thể lãnh đạo (Đảng ủy) của cơ sở giáo dục đại học công lập đã phải tham gia thảo luận, rà soát, thống nhất về cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện và quy trình nhân sự đồng thời, tiến hành rà soát kết quả đánh giá, nhận xét đối với từng cán bộ trong quy hoạch, thông qua danh sách nhân sự đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định và ghi phiếu định hướng giới thiệu nhân sự. Điều này thể hiện vai trò lãnh đạo toàn diện và trực tiếp (đặc biệt là trong công tác cán bộ) của Đảng ủy.

Mặt khác, Ban thường vụ của cơ sở giáo dục đại học công lập cũng không có thẩm quyền quyết định công tác cán bộ. Chính vì vậy, thành phần tập thể lãnh đạo tham gia ở bước thứ nhất này (theo Quy định số 377-QĐ/TW) phải là Ban chấp hành đảng bộ (Đảng ủy) của cơ sở giáo dục đại học công lập” - ông Ngô Văn Sửu chia sẻ thêm.