Quán Thanh xuân của hương xưa

Quán Thanh xuân, chương trình giao lưu ca nhạc trực tiếp số đầu tiên “Mùa chim làm tổ” phát sóng tối chủ nhật 6/1/2019 trên VTV1 dù đã qua 3 tuần, nhưng cảm xúc hình như vẫn còn nguyên vẹn, để lại đầy lên trong sự ngóng trông mau đến tối mùng 6 Tết Kỷ Hợi chủ nhật 10/2/2019, để lại được đắm mình trong ký ức, trong huơng xưa “Tết của thanh xuân”…

Có lẽ những người thuộc thế hệ tôi, ở cái tuổi trên 50, khi thả mình vào không gian Quán Thanh xuân, lại xao xuyến, lại bồn chồn, lại lỗi nhịp tim, hình như thời gian đang ngừng lại, hay những ký ức“ướp lạnh”, làn hương xưa “đóng băng” đang dần dần được thổi hơi ấm “rã đông”, cho những tâm hồn đồng cảnh ngộ, chung hoài niệm, đồng cảm xúc rung lên.

Như một sự dẫn dắt bằng giai điệu những ca khúc của một thời gây “nghiện”, từng câu chuyện của từng nhân vật, cặp nhân vật, xuyên không, kể cho mọi người nghe cứ bàng bạc quen lạ, ảo mờ xa xôi đến khó tin những điều đã từng diễn ra, tồn tại mặc định cả thời gian dài, để rồi trở thành nhiều ngăn ký ức vui buồn đan xen, tạo một không gian nửa hư nửa thực thấm đẫm hương xưa.

Có một sóng âm giống luồng điện sộc thẳng vào một ngăn ký ức, “Tình ca du mục”, gần nửa thế kỷ trước tôi đã nghe ca khúc này bằng cả 3 ngôn ngữ: Nga- Việt- Pháp từ những cô chú hàng xóm đi du học ở Nga về, và ngay từ hồi đó, rất lạ, không chỉ tôi mà gần như bon trẻ con xóm tôi, đứa nào cũng có thể hát vài câu, đặc biệt câu điệp khúc: “Nhắn giúp cho ta chim ơi, nhắn giúp cho ta mây ơi, thào nguyên hoang vắng, mi giấu em ta nơi nào…, tình yêu bốc cháy trong ta biết bao giò nguôi…”, lâu lâu lại nghêu ngao hát toáng lên ồn ào…

Có một cảm giác đắng đót mơ hồ đọng lại, chút nhói tim như bị một vết cào xước nhẹ khi nghe hai cặp đôi ở tuổi “cổ lai hy” kể về đám cưới của mình đúng vào những ngày tháng Hà Nội “ngói tan gạch nát” trong tiếng gầm rú của B52, và những vất vả đến rất khó tưởng tượng với ngày hôm nay khi họ, những nhà khoa học, những bác sĩ tài năng, những nhà văn áo lính vừa bước ra khỏi cuộc chiến, để có năng lượng cho các phát minh sáng tạo của mình phải đi bán lạc rang, làm đá bán dạo…

Tôi có thật nhiều kỷ niệm với hiệu ảnh Quốc tế lừng danh ở Hà Nội của 40-50 năm trước, và khi Quán Thanh xuân mang ký ức của ngày xa xưa đó mở ra… Ngày đó, ba tôi vào Nam chiến đấu, Tết năm nào mẹ tôi cũng đưa 2 chị em đến hiệu ảnh Quốc tế, ba mẹ con chụp chung nhau 1 tấm, mẹ nói để gừi cho ba xem chúng tôi lớn đến đâu, 11 cái Tết như thế, 11 tấm ảnh 3 mẹ con, và thú vị nhất là nó nằm trong một cái hộp gỗ sơn mài nhỏ mẹ cất trong tủ áo, không hề được gửi đi, và tôi chỉ biết điều đó khi tháng 5/1975 ba tôi từ chiến trường trở về…

Quán Thanh xuân đưa khán giả ngược dòng quá khứ với âm nhạc để về với ngày xưa yêu dấu

Ca sĩ Thu Phương như từ kỷ niệm của hơn 20 năm trước bước vào Quán Thanh xuân, với giọng hát đầy cảm xúc về mùa xuân “Khi gió mùa ngát hương rợp tròi chim én liệng, cây nẩy chồi xanh, mây trắng bay yên lành. Em chợt đến bên anh, dịu dàng cơn gió nhẹ…”, có chút gì bâng khuâng man mác, như muốn níu thời gian, cho dù là kỷ niệm, để lắng tâm hồn về những hoài niệm thanh xuân… Ai cũng trài qua một thanh xuân của mình, có thành công có thất bại, có vui buồn, có ai tự hỏi một ngày nào thanh xuân trở lại, mình sẽ làm gì, sẽ lặp lại những điều đã từng, hay thay đổi để cảm giác sẽ tốt hơn???

Mà sao cái Quán Thanh xuân này lại gợi nhớ bao nhiêu kỷ niệm, bao nhiêu chuyện xưa, bao nhiêu điều ngỡ đã hoàn toàn mất đi không tồn tại, thì bỗng như từ từ hé mở từng ngăn ký ức tưởng chừng khóa kín, từ từ thổi làn hương xưa cho miên man những chuỗi thời gian lưu giữ lần lượt hiện ra, để cảm nhận lại năm tháng đã qua bằng cảm xúc của hôm nay, để trân trọng từng giây đang sống…

Còn hơn 2 tuần nữa mới tới giờ “mở cửa” Quán Thanh xuân với menu “Tết của thanh xuân”, cùng những giai điệu xuân của một thời qua các ca khúc: Mùa xuân nho nhỏ, Em ơi mùa xuân đến rồi đó, Mùa xuân đầu tiên, Gót hồng, Đường tàu mùa xuân, Hoa sữa, Mùa xuân tình yêu, Ca ngợi tổ quốc và Mùa xuân gọi.

Tết! Vói tôi “Tết của thanh xuân” thật nhiều kỷ niệm.

Năm 1976, tôi được ăn cái Tết thống nhất Bắc Nam một nhà ở TPHCM. Và tuyệt nhất là lần đầu tiên được nghe ca khúc Mùa xuân đầu tiên của nhạc sĩ Văn Cao…Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về. Mùa bình thường mùa vui nay đã về. Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên… Giai điệu tràn ngập vui tươi trong ca khúc “Mùa xuân đầu tiên” của nhạc sĩ Văn Cao lần đầu vào xuân 1976 đã vang lên và cũng từ đó như là một giai điệu đẹp báo hiệu mùa xuân về trên TP.HCM.

Ca khúc này mãi cho đến 25 năm sau, vào năm 2001 đã được dùng như bản nhạc “hiệu” mùa xuân khắp trong Nam ngoài Bắc, và mỗi khi giai điệu vang lên là lòng người cũng như bồi hồi với một mùa xuân mới. Riêng với người Sài Gòn- TP.HCM thì giai điệu “Mùa xuân đầu tiên” còn mang thật nhiều ý nghĩa.

Là ca khúc cách mạng đầu tiên đã được báo Sài Gòn Giải Phóng, tờ báo cách mạng đầu tiên của thành phố Sài Gòn- TP.HCM, đăng trang trọng trong số báo Xuân đầu tiên của mùa xuân giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước, Xuân Bính Thìn 1976. Và ngay sau đó ca khúc được Đài tiếng nói Việt Nam phát sóng qua giọng ca của ca sĩ Trần Khánh.

“Mùa xuân đầu tiên”, là mùa xuân của người Sài Gòn- TP.HCM không còn chiến tranh, không còn tiếng súng bom, “… với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông, một trưa nắng vui cho bao tâm hồn”, là “…người mẹ nhìn đàn con nay đã về… nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh…” , là hạnh phúc của những người vợ không còn cảnh bồng con chờ chồng như huyền thoại “vọng phu” ngàn đời của nước Việt, “… hạnh phúc trong tay anh đầu tiên, một cuộc tình êm ấm...” . Để rồi “từ đây người biết quê người, từ đây người biết thương người, từ đây người biết yêu người…” Một khung cảnh hạnh phúc, giản di mà êm đềm, ấm áp.

Ca khúc chỉ có 177 từ, nhưng như gói tất cả tình cảm của mọi người trong niềm hạnh phúc của hoà bình, thống nhất, sum họp, ước mơ không chỉ của riêng 30 năm khói lửa chiến tranh đầy hy sinh mất mát, mà là của cả 4000 năm dựng nước và giữ nước từ thời lập quốc dồn lại. Người Sài Gòn- TP.HCM cảm thấy hơn bao giờ hết, cảm nhận sự thiêng liêng vô cùng của những chữ:Hoà bình, Thống nhất, Sum họp…

Ngược lại thời gian, nhớ cái Tết Hà Nội năm 1973, sau khi Hội nghị Paris kết thúc thắng lợi vào ngày 27/1/1973, Mỹ phải ký chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam, đêm giao thừa năm ấy có gì thật kỳ ảo. Không phải là mặt nước Hồ Gươm mờ ảo lãng đãng sương giăng, liễu rủ rèm lá trong lấp lánh ánh đèn. Không phải là sắc màu rực rỡ của phố hoa nơi trung tâm thành phố, tấp nập nam thanh nữ tú đổ ra đường… Cũng không phải cái giá lạnh ẩm ướt cuối đông trong cơn mưa phùn lất phất, làm cảnh vật liêu xiêu, hư thực trong đêm. Hình như trong thinh không có tiếng chuông chùa vọng từ Hoa Lư, cố đô của nước Việt nghìn năm trước. Mơ hồ như có tiếng chèo khua từ chiếc thuyền rồng cổ nghìn tuổi, thấp thoáng bóng vị vua tay cầm “Chiếu dời đô”, đang rẽ sóng Sông Hồng…

Lại như nghe tiếng reo vang chiến thắng quân xâm lược của những đoàn quân dũng sĩ mang tinh thần Đông A đi xuyên qua thời gian không gian từ 7- 8 thế kỷ trước đến hôm nay… Và dư âm chiến thắng 18 ngày “Điện Biên Phủ trên không” Hà Nội cuối tháng 12/1972 vẫn còn đọng lại trong ánh mắt lấp lánh, trong nụ cười hiền hòa, trong từng bàn tay nắm chặt, trong từng cái ôm âm áp của mọi người khi đi trên phố…

Sau mấy năm đi sơ tán, cái Tết đầu tiên trở về Hà Nội để lại trong tôi một ký ức tuyệt đẹp qua sắc hoa ở chợ Đồng Xuân. Trong tiết trời lành lạnh, lất phất mưa phùn, không gian phủ màu xám mờ, nhưng riêng khoảnh rộng trước cửa chợ đã biến thành một vườn xuân lộng lẫy rực rỡ muôn hồng ngàn tía từ các loài hoa, mang đến cảm giác chóang ngợp như đang lạc vào vườn tiên giới.

Mấy năm liền đón Tết ở miền quê, lại đang trong lúc bom rơi đạn nổ của chiến tranh, hoa ngày Tết thật hiếm, và rất ít, nay được chiêm ngưỡng muôn ngàn hoa, được đi lẫn vào hoa, được ngắm vuốt thỏa thích những bông hoa, được tan vào hương hoa…, trong trí óc non nớt của tôi lúc đó chỉ có thể phân biệt khoảng chục loại hoa như: Đào, Cúc, Thược dược, Đồng tiền, Hồng, Lay ơn, Cẩm chướng, Violette, Mào gà, … và quất, nhưng thế cũng đã cho tôi ngây ngất trước vẻ đẹp của hoa.

Vui nhất là ngắm những người đi mua hoa, có phải vì tâm trạng của mọi người đi sắm Tết đều nghĩ về hai chữ “Hòa bình” đang dần thành hiện thực, hay niềm vui được trở về Hà Nội ăn Tết, nên hình như ai cũng muốn mua hết các loại hoa có ở chợ mang về nhà. Mà lạ, không ai vội vã, cứ nhẩn nha ghé hết hàng hoa này đến hàng hoa kia, ngắm chán, rồi bắt đầu lần lượt mua từng ôm hoa, lạ nữa, ai cũng có vẻ dễ tính, rất ít thấy ai mặc cả, và ai cũng hớn hở m hoa như ôm cả mùa xuân về.

Ngay như mẹ tôi, thường mọi năm Tết chỉ mua một bó violette, mẹ nói ba đang đi chiến đấu ở miền Nam, màu tím là màu thủy chung, hoa có hình cánh chim, mẹ thầm gửi lời thương lời nhớ vào Nam, mong ước ngày hòa bình, cả nhà sum họp…, thì năm đó cũng phá lệ, mua thêm nào hồng, cúc, thược dược, lay ơn, thêm cả một cành đào, và căn nhà nhỏ của mấy mẹ con tôi Tết đó ngập sắc hoa xuân, chứ không như mọi năm chỉ một sắc tím violette…

Quán Thanh xuân…, ngay cả trang phục và phong cách của “ông, bà” chủ quán là 2 MC Diễm Quỳnh- Anh Tuấn, trai xinh gái đẹp tôi “yêu” từ trong ký ức chương trình âm nhạc MTV của VTV, rất “ký ức” và thấm đẫm “hương xưa”, đôi khi cho tôi cảm giác hình như mình đã từng gặp họ nửa thế kỷ trước, chứ không phải trong khung cảnh “xuyên không” của Quán Thanh xuân năm 2019.

Mà lạ, Quán Thanh xuân, đã làm cho tư duy thời gian cứ vun vút ngược xuôi… Mong thời gian thật nhanh để Quán “mở cửa”, nhưng khi Quán “mở cửa” thầm mong níu thời gian chậm lại để được “sống” lâu hơn trong những hoài niệm ký ức, để nghe và lắng đọng những giai điệu đẹp đến nao lòng của những ca khúc mà đằng sau đó là bao nhiêu câu chuyện như dệt trên từng khuông nhạc trầm bổng thăng giáng…

“Kìa dải Trường Sơn uốn mình quanh ven bờ biển xanh, tiếng sóng nhẹ ru hời êm êm những chiều thôn làng. Kìa từng vạt lúc đùa trong nắng phất phới nhẹ ru. Kìa lấp lánh than trên tầng dười trời cao….”

Nôn nao đợi ký ức trở lại để được đắm mình trong hương xưa./.