Xôn xao làng cá!
Than lò đã bắt lửa ti tách. Mùi cá nướng thơm nức mũi toả ra khắp các con ngỏ nhỏ xôn xao tiếng nói cười. Làng cá nướng Trung Hậu (xã Đức Châu, tỉnh Nghệ An) đã bắt đầu một ngày mới như thế…
Với kinh nghiệm hơn 30 năm làm nghề nướng cá, bà Thắng nhìn hướng gió để bắt đầu lên lửa.

Phía ngoài sân nhiều người đàn bà đang nhặt cá. Họ cười nói xôn xao dưới ánh nắng vàng tươi như rót mật. Những con cá nục, cá trích tròn lẳn, vây ánh bạc lấp lánh với cặp mắt nhỏ đen nhánh dường như đang ngơ ngác.

Cá tươi được chuyển từ bến tàu lên sáng nay. Gánh cá trĩu nặng trên vai người đàn bà làng Diễn Vạn sẽ được đưa về làm sạch, phơi qua nắng để thịt cá săn lại trước khi cho lên vỉ nướng.

Bà Thắng chỉ vào bếp than đang rực hồng, cười hiền nói, để con cá nướng lên thơm ngon, tròn vị, bên cạnh lựa chọn nguyên liệu cá tươi ngon, thì việc chọn than cũng hết sức quan trọng.

Than nướng cá phải là loại than hoa truyền thống, được đốt từ cây gỗ chắc thịt trên vùng miền Tây xa xôi xứ Nghệ. Loại than này đượm, không quá mủn, giữ được lửa và phải ám được vị khói thơm nồng vào thịt cá…

Từ những bí quyết riêng và sự yêu nghề, những chủ lò như bà Thắng, bà Mai… và người dân làng Trung Hậu đã làm nên thương hiệu của một làng cá nướng nức tiếng gần xa.

Ông Hoàng Đô, xóm trưởng Trung Hậu nói thêm, để có được những mẻ cá nướng đạt chất lượng như thế, rất nhiều công sức đã phải đổ ra, người dân vất vả thức khuya dậy sớm. Những hôm nắng như đổ lửa, chủ lò cũng phải ngồi bên cạnh bếp nướng nóng như nung suốt ngày dài…

Cá tươi sẽ được các chủ lò nướng ở làng thu mua từ bến cá và ở các địa phương lân cận. Cá càng tươi, béo, nướng vừa đủ than thịt càng trắng và thơm dòn với mùi vị không thể nào trộn lẫn …

Dọc suốt con đường ra Lạch Vạn nhấp nhô những vỉ cá phơi dưới nắng lấp loá ánh bạc. Mỗi ngày làng Trung Hậu nướng khoảng 5 tấn cá. Sản phẩm từ đây sẽ được toả đi các huyện trong tỉnh, đặc biệt là các huyện vùng cao. Cá nướng làng Trung Hậu không chỉ có mặt khắp các ngôi chợ quê xa xôi, mà còn góp mặt trên các bàn tiệc chốn thành thị phù hoa…

Cá nướng thơm lừng, ăn kèm với bún trắng và một số loại rau xanh được trồng từ làng rau Quỳnh Lưu, Yên Thành, chấm thêm bát nước mắm nguyên chất…Vị mặn mòi chua ngọt của biển cả bao la tan nhanh trong miệng, đã dẫn dụ mê hoặc nhiều du khách khi tìm về với xứ Nghệ.

Anh bạn đi cùng vừa nhâm nhi miếng cá nướng giòn tan trong miệng, rồi bất giác nhìn ra phía xa xa đại dương bao la, gã đọc lên 2 câu thơ tài hoa trong một buổi sáng mùa Thu thơm lừng vị cá:
“Bến Đá, Bến Đình cá khô còn mở mắt
Như nỗi buồn của biển vớt lên phơi…”