Từ 1/7/2026: Phụ nữ nghỉ thai sản 7 tháng khi sinh con thứ 2, ưu tiên mua nhà ở xã hội

Sáng 10/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, với 448/450 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua Luật Dân số (có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026).

Trình bày tóm tắt dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự thảo Luật lần này đánh dấu căn bản thay đổi, chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

"Những nội dung này được thể hiện trong việc giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, thích ứng già hóa, nâng cao chất lượng dân số trong mối quan hệ với phát triển kinh tế và xã hội", Bộ trưởng khẳng định.

Để duy trì mức sinh thay thế, Luật Dân số quy định nhiều biện pháp, trong trường hợp sinh con thứ hai, thời gian nghỉ thai sản với lao động nữ là 7 tháng; lao động nam là 10 ngày làm việc khi vợ sinh con (so với quy định hiện hành, thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ nhiều hơn 1 tháng).

Luật quy định hỗ trợ tài chính khi sinh con với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người; hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế và hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.

Đặc biệt, theo quy định của luật, người có từ 2 con đẻ trở lên sẽ được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.

Luật đồng thời quy định biện pháp khác do Chính phủ quyết định. Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ quy định mức hưởng, trình tự, thủ tục cho các chính sách trên.

Liên quan quy định về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Luật quy định khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư.

Luật Dân số nêu rõ việc đình chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh đối với người có hành vi thông báo, tiết lộ giới tính thai nhi để phá thai. Việc đình chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

Định kỳ hằng năm cơ quan thống kê Trung ương công bố tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh để Chính phủ, chính quyền địa phương cấp tỉnh xây dựng, thực hiện biện pháp can thiệp phù hợp.

Luật vừa được thông qua cũng dành một chương quy định những nội dung liên quan thích ứng với già hóa dân số, trong đó nêu biện pháp thích ứng với già hóa dân số là chủ động chuẩn bị cho tuổi già; chăm sóc người cao tuổi; Phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi; các biện pháp về phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi được quy định của pháp luật về người cao tuổi, pháp luật khác có liên quan.

Để chủ động chuẩn bị cho tuổi già, Luật quy định nhiều nội dung, trong đó nêu rõ cá nhân chủ động chuẩn bị cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ thông qua việc chuẩn bị về sức khỏe, tài chính, tâm lý; Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tham gia học tập, nâng cao kiến thức, kỹ năng để duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần và chức năng xã hội; tham gia các hoạt động hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi.

Luật Dân số nêu rõ Nhà nước có chính sách hỗ trợ các nhóm đối tượng ưu tiên chủ động chuẩn bị cho tuổi già, đồng thời khuyến khích cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hỗ trợ các cá nhân tham gia chuẩn bị cho tuổi già phù hợp với nhu cầu của từng nhóm người cao tuổi.

Khuyến khích cá nhân tham gia bảo hiểm sức khỏe theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, cũng là định hướng được nêu trong Luật Dân số.