Giảm tiêu thụ thịt thú rừng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Chiến dịch được thực hiện với sự tài trợ của WWF-Hoa Kỳ, do WWF-Việt Nam, Vụ Hợp tác Quốc tế, Báo Nông nghiệp Việt Nam thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đồng thực hiện.

Sự kiện nằm trong chiến dịch giảm cầu tiêu thụ thịt thú rừng, với cách tiếp cận đổi mới, tại ba quốc gia - Việt Nam, Lào và Campuchia. Nội dung của chiến dịch nhằm nhấn mạnh tới hai mối đe dọa nghiêm trọng mà con người đang đối mặt: Rủi ro về sức khỏe cộng đồng và rủi ro về thiên nhiên. Từ đó, chia sẻ thông điệp của chiến dịch và kêu gọi công chúng chấm dứt tiêu thụ thịt thú rừng.

Phát biểu tại buổi họp báo, ông Nguyễn Văn Tín - Quản lý Chương trình Bảo tồn các loài hoang dã thuộc WWF-Việt Nam cho biết: Lào, Việt Nam, Campuchia là ba quốc gia cho thấy mức độ sử dụng thịt cao, đặc biệt các loài thú và chim được bày bán nhiều ngoài chợ và tiêu thụ tại các nhà hàng.

Trong khi đó, phần lớn các bệnh truyền nhiễm mới nổi hiện nay có nguồn gốc từ động vật và lây truyền sang người. Buôn bán động vật hoang dã (ĐVHD) góp phần gây ra các thảm hoạ, đe dọa nghiêm trọng không chỉ đối với môi trường và các loài hoang dã, mà còn tới sức khỏe và an toàn của chính con người.

“Trong chiến dịch này, chúng tôi mong muốn có thể giúp được người dân thành thị tại các tỉnh thành thay đổi thói quen tiêu thụ thịt thú rừng. Xây dựng một chiến dịch dựa vào động cơ của người tiêu dùng, chúng tôi hy vọng nhóm đối tượng mục tiêu nói riêng và công chúng nói chung hiểu ra rằng tiêu thụ thịt thú rừng không đáng để họ đánh cược sức khoẻ của chính bản thân và cộng đồng khi hành vi này có thể làm phát sinh và lan truyền các tác nhân gây bệnh từ động vật sang người.” ông Tín nhấn mạnh.

TS Phan Quang Minh - Trưởng phòng Dịch tễ (Cục Thú y - Bộ NNPTNT) nhấn mạnh: Các đợt bùng phát nghiêm trọng như hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS), hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), cúm lợn (H1N1), cúm gia cầm (H5N1), COVID-19 và bệnh đậu mùa khỉ... đều là các bệnh lây truyền từ động vật, có nghĩa là chúng được truyền từ động vật sang người.

Động vật không phải là nguyên nhân gây ra những đợt bùng phát này - trên thực tế, nếu như chúng sống trong môi trường tự nhiên thì hầu hết các mầm bệnh chúng mang theo khó có thể đe doạ tới con người. Nguyên nhân là do các hoạt động xâm lấn của con người vào những nơi hoang dã, dẫn đến sự tiếp xúc gần giữa các loài hoang dã và con người. Các hành vi đặc biệt nguy hiểm và có rủi ro cao là săn bắt trộm, vận chuyển, buôn bán, chế biến và ăn thịt động vật hoang dã.

Hiện nay, các đợt bùng phát, dịch bệnh, hay thậm chí là đại dịch đang xuất hiện với tần suất ngày càng nhiều do sự tiếp xúc gần gũi và thường xuyên hơn giữa con người và động vật hoang dã. Ước tính, trong vòng 30 năm qua, khoảng 75% các bệnh mới ở người là do lan truyền từ động vật.

Phần lớn các bệnh truyền nhiễm mới nổi hiện nay có nguồn gốc từ động vật và lây truyền sang người. (Ảnh BTC)

Theo bà Nguyễn Đào Ngọc Vân - Cố vấn Quốc gia chống buôn bán động vật hoang dã trái phép của WWF; Việc tiêu thụ thịt động vật hoang dã làm suy giảm nghiêm trọng quần thể các loài hoang dã, gây ra các loại tội phạm xuyên biên giới và trong nước, đồng thời làm tăng đáng kể nguy cơ lây truyền bệnh từ động vật sang người. Hầu hết người tiêu dùng không nhận thức được nguy cơ tiềm ẩn mà bản thân họ, người thân và xã hội phải gánh chịu khi mua thịt rừng.

Hiện nay, các đợt bùng phát, dịch bệnh, hay thậm chí là đại dịch đang xuất hiện với tần suất ngày càng nhiều do sự tiếp xúc gần gũi và thường xuyên hơn giữa con người và động vật hoang dã. Ước tính, trong vòng 30 năm qua, khoảng 75% các bệnh mới ở người là do lay truyền từ động vật.

“Mặc dù chúng ta có thể không xác định được chính xác nơi mà đại dịch mới sẽ bùng phát, nhưng chúng ta xác định được các hành vi như ăn thịt thú rừng làm tăng nguy cơ lây truyền các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người. Phương pháp tiếp cận người tiêu dùng để thay đổi hành vi của họ trong chiến dịch này là rất cần thiết để thay đổi quan niệm của xã hội về tiêu dùng thịt thú rừng và ngăn chặn nguy cơ bùng phát đại dịch tiếp theo.” Bà Vân cho hay.

TS. Nguyễn Văn Long - Quyền Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) cũng cho rằng, để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện dịch bệnh nguy hiểm lây truyền từ động vật hoang dã sang người, Tổ chức Thú y thế giới (WOAH) khuyến cáo các quốc gia thành viên áp dụng tiếp cận Một sức khỏe (phối hợp liên ngành). Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề xuất chính phủ các nước ban hành những quy định khẩn cấp cấm mua bán động vật hoang dã còn sống tại các chợ truyền thống, quy định về kiểm soát việc gây nuôi, buôn bán động vật hoang dã làm thực phẩm cho con người tại chợ, phát động các chiến dịch truyền thông về an toàn thực phẩm đối với những người buôn bán, tiêu thụ và những đối tượng liên quan đến động vật hoang dã.

Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực của Liên hợp quốc (FAO) khuyến nghị các quốc gia cần có quy định, biện pháp quản lý và giám sát việc khai thác, buôn bán và sử dụng động vật hoang dã để đảm bảo an toàn, bền vững và hợp pháp.