Đột tử và đột quỵ khác nhau thế nào?

PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho hay, đột tử (SDS – Sudden death) được định nghĩa là một tình huống y khoa mà bệnh nhân bị chết bất ngờ do nguyên nhân tự nhiên xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn, thường trong vòng một giờ sau khi xuất hiện triệu chứng hoặc trong vòng 24 giờ sau khi được phát hiện còn sống và không có triệu chứng.

Giải thích dễ hiểu đột tử là chết đột ngột do bệnh mà không phải các nguyên nhân như tai nạn, thương vong do sinh hoạt hay chiến tranh.

Đa phần đột tử liên quan đến các bệnh lý tim mạch như: Nhồi máu cơ tim (với các biến chứng nguy hiểm của bệnh này), rối loạn nhịp tim (rung thất và xoắn đỉnh) bẩm sinh hoặc mắc phải hoặc do tắc nghẽn đường ống máu của tim (hẹp khít van động mạch chủ và bệnh cơ tim phì đại).

"Tuy vậy đột tử cũng có những nguyên nhân khác mà một trong số đó chính là đột quỵ. Rất nhiều trường hợp đột tử chưa rõ nguyên nhân được chúng ta nghĩ rằng bệnh nhân bị đột quỵ nhưng thực tế nguyên nhân này chỉ chiếm 10-20%", BS Hiếu cho hay.

Đột quỵ hay thường được người dân gọi là tai biến mạch não. Đây là tình trạng não bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cung cấp máu lên não bị giảm, gián đoạn khiến não thiếu oxi, dưỡng chất để nuôi tế bào.

Trên thực tế có 2 loại đột quỵ chủ yếu là bị tắc mạch máu nuôi não và chảy máu (xuất huyết) não. Cả 2 loại tai biến này đều tuỳ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vùng não bị tổn thương có thể dẫn đến tử vong trong thời gian ngắn. Nếu không ai chứng kiến theo định nghĩa sẽ được gọi là đột tử.

“Thực tế vì làm chuyên ngành tim mạch nên tôi gặp rất nhiều bệnh nhân đột tử. Có những trường hợp đột tử diễn ra ngay trước mắt mà không cứu được. Đây chính là một thách thức y khoa mà cả thế giới luôn tìm những biện pháp để tăng khả năng sống còn của người bệnh. Một trong những biện pháp hữu hiệu nhất đó là cấp cứu ngừng tuần hoàn một cách chuyên nghiệp!”, bác sĩ Hiếu chia sẻ.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam cho biết, đột quỵ và đột tử tim đều thấy người bệnh đột nhiên ngã quỵ và mất ý thức. Nếu không được cấp cứu kịp thời đều dẫn đến tử vong hoặc di chứng của thiếu oxy não kéo dài không hồi phục, rất nguy hiểm. Do đó, cần phải xử trí càng sớm càng tốt.

Cách phân biệt đột quỵ và đột tử

Theo BS Mạnh, đây là hai tình trạng hoàn toàn khác biệt về nguyên nhân và cách xử lý, cần được phân biệt rõ từ đầu.

Tuy nhiên, Bác sĩ Mạnh lưu ý: Cả hai tình trạng đều cần được cấp cứu ngay lập tức. Quy tắc F.A.S.T giúp nhận biết đột quỵ não nhanh chóng. Với đột tử tim, triệu chứng đau ngực và ngất xỉu là dấu hiệu cần hành động ngay.

"Tuyệt đối, không nhầm lẫn với trúng gió (đi cạo gió) hoặc cấp cứu theo kiểu truyền miệng như chích máu đầu ngón tay để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra", BS Mạnh khuyến cáo.