Đọc “Người xứ Nghệ” để cảm nhận trọn vẹn hồn cốt một vùng đất kiêu hùng

Một cuốn sách chạm đến cội nguồn bản sắc

Người xứ Nghệ do Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh Nghệ An Nguyễn Như Khôi chủ biên, cùng nhà báo – nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại và nhà văn Bùi Ngọc biên soạn. Cuốn sách dày gần 600 trang, khắc họa chân dung 52 nhân vật tiêu biểu trên nhiều lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa – nghệ thuật, giáo dục, khoa học, quốc phòng – an ninh.

Không chỉ dừng ở việc giới thiệu tiểu sử hay thành tựu, mỗi bài viết là một lát cắt sống động, nơi người đọc có thể cảm nhận rõ “chất Nghệ” – kiên cường, nghĩa tình, hiếu học và nhân hậu ẩn sâu trong từng câu chuyện đời, từng lựa chọn, từng nỗ lực của những con người ấy.

Cuốn sách ra đời đúng dịp Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XX (2025–2030), được chọn làm ấn phẩm tặng đại biểu như một món quà tinh thần mang theo niềm tự hào về quá khứ và khát vọng tương lai.

Nhà báo – nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại chia sẻ: “Điều làm nên nét đặc sắc của người Nghệ không chỉ là sự mạnh mẽ, bộc trực mà còn là tâm hồn lãng mạn, tinh tế, giàu lòng trắc ẩn. Trong gian khó, họ vẫn biết hát, biết mơ và biết yêu”.

Những “ngọn lửa” soi sáng bản lĩnh người Nghệ

Trong từng trang viết, ta bắt gặp hình ảnh những người con xứ Nghệ đầy kiêu hãnh và bất khuất. Họ là người lính chắc tay súng góp phần thống nhất đất nước như Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quốc Thước, Hoàng Đan; là kiến trúc sư của chính sách hội nhập, góp phần định hình vị thế Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu, nỗ lực hết sức mình cho sự phát triển của quê hương, đất nước như ông Trương Đình Tuyển, ông Nguyễn Đình Lương; là trí thức dấn thân với thời cuộc như học giả Nguyễn Trần Bạt; là doanh nhân luôn nỗ lực đóng góp cho đất nước như Anh hùng Lao động Thái Hương…

Mỗi nhân vật mang một dấu ấn riêng, một cá tính riêng, nhưng khi đặt cạnh nhau lại trở thành một tổng thể hài hoà, toát lên mạch nguồn chung: tài hoa, bản lĩnh kiên cường và tinh thần không lùi bước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nói rằng: “Đây là cuốn sách để đọc chậm, nghĩ sâu, để lòng mình mềm ra mà cũng thẳng hơn, bền hơn. Để mai này khi kể về quê hương, ta có thể nói rằng: Có một mùa mang tên “mùa nhân cách”, nở ra từ những trang sách như thế này”.

Còn PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận – Phê bình Văn học Nghệ thuật Trung ương, nhận định “Người xứ Nghệ” đã chạm tới một quy luật văn hóa muôn đời: càng khắc nghiệt, càng sản sinh ra những tâm hồn mạnh mẽ, giàu sáng tạo.

“Cuốn sách sẽ là nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho lớp trẻ. Trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều thách thức, việc soi vào những tấm gương của người đi trước giúp thế hệ trẻ thêm tin tưởng vào con đường mình chọn, thêm kiên định với ước mơ và lý tưởng. Đây chính là thông điệp mang tính “di sản tinh thần” mà cuốn sách để lại: Khơi nguồn tự hào để hun đúc niềm tin và trách nhiệm cho thế hệ hôm nay và mai sau”, ông Nguyễn Thế Kỷ nói.

Hành trình hai năm để kết tinh “chất Nghệ”

Ý tưởng thực hiện Người xứ Nghệ được ấp ủ hơn hai năm. Trong hành trình ấy, ông Nguyễn Như Khôi cùng ê-kíp đã đi, gặp, nghe và ghi lại hàng trăm câu chuyện, từ những buổi trò chuyện thân mật đến các tư liệu lịch sử quý.

Ông chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ muốn viết một cuốn sách về thành tựu mà muốn kể về con người – những người sống thật, nghĩ thật, làm thật, mang trong mình khí phách của quê hương”.

Sách được trình bày trang nhã, lời văn dung dị mà xúc cảm, phần ảnh được chọn lọc kỹ càng, tạo nên tổng thể hài hòa giữa tính tư liệu và tính nghệ thuật. Chỉ sau một tuần phát hành, 1.000 bản đầu tiên đã được tiêu thụ hết, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của ấn phẩm.

TS. Hoàng Xuân Lương, Phó Chủ tịch Hội đồng hương Nghệ An tại Hà Nội, nhận định: “Cuốn sách là món quà tri ân quê hương, tôn vinh truyền thống hiếu học, cần cù, sáng tạo của người Nghệ, đồng thời kết nối người Nghệ khắp mọi miền, trong và ngoài nước”.

Từ ký ức đến khát vọng – dòng chảy không ngừng của tinh thần Nghệ

Theo nhà nghiên cứu Phạm Xuân Cần, Xứ Nghệ là một tiểu vùng văn hóa đặc biệt của Việt Nam, nơi “người Nghệ không chỉ là chủ thể, mà chính là biểu tượng văn hóa độc đáo của vùng đất ấy”. Vì thế, Người xứ Nghệ không đơn thuần là một tập hợp gương mặt tiêu biểu, mà còn là một bản đồ tinh thần, một “dòng chảy ký ức” được viết nên bởi lòng tự tôn và khát vọng phát triển.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đức Trung khẳng định: “Đây không chỉ là một cuốn sách tư liệu quý, mà còn là sản phẩm tinh thần có ý nghĩa sâu sắc, tiếp thêm niềm tự hào, lan tỏa tinh thần người Nghệ tới các thế hệ hôm nay và mai sau”.

Và khi khép lại trang cuối cùng, độc giả vẫn còn dư âm của những phận người, những nẻo đường, những giọt mồ hôi và khúc hát quê hương. Trên vùng đất từng hứng chịu nắng gió khắc nghiệt ấy, vẫn luôn bừng sáng những tâm hồn bất diệt vừa cứng cỏi, vừa tài hoa, vừa mộc mạc mà tinh tế.

Đó chính là sức mạnh của người Nghệ cũng là sức mạnh của người Việt, đủ mạnh để vượt khó, đủ mềm để yêu thương, đủ kiên định để hướng tới tương lai văn minh và thịnh vượng.