Xuyên đêm săn “sâm biển” ở xứ Thanh

“Năm nay vụ sứa đến muộn hơn mọi năm chừng một tháng”, bà Nguyễn Thị Sen, 55 tuổi ở xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hóa vừa nói vừa chỉ tay về phía sông Lạch Trường, nơi thuyền bè khai thác sứa đang cập bến sau một đêm trên biển. Gia đình bà có 5 bè đánh bắt sứa, hoạt động hơn 1 tuần nay.

Dù sản lượng khai thác đầu vụ còn hạn chế nhưng theo bà Sen, năm nay giá sứa tăng nhẹ, đặc biệt xuất hiện khá nhiều sứa đỏ, loại hải sản được bà con ngư dân ví như “sâm biển”, có giá trị dinh dưỡng cao, được khách hàng ưa chuộng.

“Mới đầu vụ nên cả xã hiện chỉ có khoảng vài chục bè đánh bắt sứa hoạt động, chủ yếu là khai thác sứa trắng. Số lượng sứa đỏ chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng đây là loài sứa quý, giá bán dao động từ 50 đến 70 ngàn đồng/con tùy cân nặng. So với sứa trắng, giá sứa đỏ cao gấp khoảng 3 lần, được nhiều khách hàng lựa chọn”, bà Sen nói.

Gia đình bà Sen có xưởng chế biến sứa thành phẩm và nhà hàng hải sản. Từ năm 2023, thương hiệu sứa Thảo Linh của hộ gia đình bà đã được công nhận sản phẩm Ocop 3 sao. Có thêm sản phẩm sứa đỏ, bà Sen nói sẽ là cơ hội để nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm phục vụ thị trường.

“Sứa đỏ ở quê tôi thường gọi là sứa nâu, có trọng lượng nhỏ, chỉ khoảng từ 3kg đến 10kg/con nhưng ưu điểm là thân giòn, ít nhớt, không có mùi tanh, rất phù hợp khi chế biến món gỏi sứa, nhất là phần chân sứa. Thông thường vào vụ sứa, khách hàng thường đặt sẵn, mua trực tiếp nguyên con nên chúng tôi không phải sơ chế. Ngoài làm gỏi, sứa nâu có thể dùng nấu lẩu, nấu canh chua, làm nộm… hợp khẩu vị với người thuộc nhiều lứa tuổi. Sứa đỏ có vị thanh mát, giàu dinh dưỡng… Đây là loài hải sản đang được thị trường các thành phố lớn ưa chuộng”, bà Sen chia sẻ.

Anh Lê Phạm Thao, con trai bà Sen cho biết, gia đình có nghề truyền thống chế biến hải sản, trong đó sứa là mặt hàng chính. Ngoài các bè đánh bắt sứa của gia đình, cơ sở Thảo Linh còn thu mua nguyên liệu của ngư dân tại cảng cá Hoằng Trường. Mùa sứa, theo anh Thao thường diễn ra khoảng 3 - 4 tháng đầu năm, cao điểm vào khoảng tháng 2, tháng 3 âm lịch.

Năm 2024, vào vụ sứa, trung bình mỗi ngày tại xưởng của gia đình anh chế biến khoảng 1 tấn sứa (tương đương 1.000 - 1.200 con) với giá bán 24.000 đồng/kg sứa thân, 30.000 đồng/kg chân sứa. Theo anh Thao, nghề chế biến sứa biển không vất vả nhưng tốn nhiều thời gian và công đoạn. Để tạo ra sản phẩm sứa biển, sau khi đánh bắt, những người thợ phải lọc, phân loại phần thân và chân sứa. Tiếp đến là công đoạn sơ chế, ngâm, đánh bớt nhớt. Riêng đối với sứa đỏ, hàng thu mua không đủ cung cấp cho thị trường, hiện đang được xem là món nhậu “hót” của đông đảo thực khách.

"Sứa là loài nhiều nhớt, vì vậy phải dùng máy để khuấy đều, đánh sạch nhớt. Công đoạn đánh nhớt kéo dài khoảng 8-9 tiếng. Sau đó đưa đi rửa sạch, trộn muối hạt và phèn để ngâm, bảo quản sứa. Sau khoảng 1 tuần, cho ra sứa thành phẩm, đảm bảo có thể sử dụng được ngay", anh Thao nói về quy trình chế biến sứa biển.

Vào chính vụ, toàn xã Hoằng Trường có khoảng hơn 100 bè mảng đánh bắt sứa. Thuyền bè đánh bắt cá chuyển hẳn sang đánh bắt sứa. Sản lượng mỗi vụ lên đến hàng ngàn tấn sứa nguyên liệu. Vào chính vụ, nhiều gia đình ngư dân ở Hoằng Trường cả vợ và chồng đều đi biển đánh bắt sứa. Công việc khá nặng nhọc vì phải xuất bến từ 11 đến 12h đêm, cập bến vào sáng sớm.

Ngoài thu nhập cao, nghề chế biến sứa biển còn tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại địa phương. Riêng xưởng chế biến của gia đình anh Lê Phạm Thao vào chính vụ tạo công ăn việc làm cho khoảng 10-15 lao động, thu nhập 200.000 - 300.000 đồng/ngày.

Ông Lê Thanh Cảnh, chủ tịch UBND xã Hoằng Trường cho biết, nghề đánh bắt, chế biến sứa mang lại thu nhập khá tốt cho lao động địa phương. Năm nay vụ sứa đến muộn, sản lượng so với cùng kỳ năm ngoái giảm nhưng lại xuất hiện loài sứa đỏ khá nhiều, có giá trị kinh tế cao hơn nên phần nào giúp ngư dân yên tâm đánh bắt.

“Số hộ chế biến sứa quy mô lớn như gia đình anh Lê Phạm Thao ở Hoằng Trường còn ít. Đa số người dân đánh bắt, chế biến quy mô nhỏ, chưa khai thác hết được tiềm năng”, ông Cảnh thông tin.