Sau 30 năm không tiếng khóc trẻ thơ, một ngôi làng mở hội mừng em bé ra đời

Tại Pagliara dei Marsi, một ngôi làng nông thôn cổ kính nằm trên sườn Mount Girifalco thuộc vùng Abruzzo của Italy, mèo nhiều hơn người.

Chúng len lỏi qua những con ngõ hẹp, ra vào các ngôi nhà đã nhuốm màu thời gian, nằm phơi nắng trên những bức tường đá nhìn ra núi non trùng điệp. Tiếng mèo gừ gừ hòa vào sự tĩnh lặng kéo dài hàng chục năm – thứ im lặng của một ngôi làng đang dần già đi và vắng bóng con người.

Sự yên ắng ấy chỉ thực sự bị phá vỡ vào tháng Ba vừa qua, khi cả làng chìm trong không khí ăn mừng hiếm hoi. Đó là khi một đứa trẻ chào đời.

Lara Bussi Trabucco là em bé đầu tiên sinh ra tại Pagliara dei Marsi trong gần 30 năm. Sự xuất hiện của em đã nâng dân số ngôi làng lên con số khiêm tốn khoảng 20 người.

Lễ rửa tội của Lara diễn ra tại nhà thờ đối diện ngôi nhà nhỏ của gia đình có sự tham dự của toàn bộ cộng đồng và không thiếu những “cư dân” bốn chân quen thuộc. Việc có một em bé trở thành điều mới mẻ đến mức Lara nhanh chóng trở thành điểm tham quan đặc biệt nhất của ngôi làng.

“Có những người trước đây còn không biết Pagliara dei Marsi tồn tại, nay tìm đến chỉ vì nghe nói về Lara. Mới 9 tháng tuổi, con bé đã nổi tiếng”, mẹ của bé, Cinzia Trabucco chia sẻ.

Sự ra đời của Lara mang theo niềm hy vọng mong manh, nhưng đồng thời cũng phơi bày một thực tế đáng lo ngại, ấy là cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ngày càng trầm trọng của Italy.

Theo số liệu của Istat, năm 2024, số ca sinh trên toàn quốc giảm xuống mức thấp kỷ lục chỉ còn 369.944 ca, đánh dấu năm thứ 16 liên tiếp đi xuống. Tỷ suất sinh cũng chạm đáy, với trung bình chỉ 1,18 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, thuộc nhóm thấp nhất Liên minh châu Âu.

Nguyên nhân không chỉ nằm ở khó khăn kinh tế. Bất ổn việc làm, làn sóng thanh niên di cư, hệ thống hỗ trợ cho các bà mẹ đi làm còn yếu, sự gia tăng vô sinh nam giới, và trên hết, xu hướng chủ động không sinh con của ngày càng nhiều người trẻ. Tất cả cùng đẩy Italy vào cái mà giới chức gọi là “mùa đông nhân khẩu học”.

Dữ liệu sơ bộ trong bảy tháng đầu năm 2025 cho thấy bức tranh còn ảm đạm hơn. Trong số 20 vùng hành chính của Italy, Abruzzo là nơi chịu tác động nặng nề nhất, với số ca sinh giảm 10,2% so với cùng kỳ năm trước.

Pagliara dei Marsi chỉ là một chấm nhỏ trên bản đồ nhưng lại phản chiếu rõ nét bức tranh chung của đất nước. Dân số già hóa nhanh, trường học đóng cửa, ngân sách công chịu áp lực lớn và những thách thức kinh tế – xã hội ngày càng chồng chất.

“Ngôi làng này đã suy giảm dân số nghiêm trọng trong nhiều năm, đặc biệt do sự ra đi của người cao tuổi mà không có thế hệ kế tiếp”, bà Giuseppina Perozzi, thị trưởng địa phương cho biết.

Sống cách gia đình bé Lara chỉ vài căn nhà, bà Perozzi nói bà đặc biệt biết ơn Trabucco (42 tuổi) và bạn đời Paolo Bussi (56 tuổi) vì đã chọn lập gia đình tại đây, hy vọng câu chuyện của họ sẽ khơi dậy niềm tin cho những người khác.

Hoàn cảnh của cặp đôi này khá hiếm. Trabucco là giáo viên âm nhạc, sinh ra tại Frascati gần Rome, từng làm việc nhiều năm ở thủ đô trước khi quyết định rời thành phố để về ngôi làng quê ngoại. “Tôi luôn muốn nuôi con ở một nơi yên bình, xa sự hỗn loạn đô thị” cô nói. Bussi, bạn đời của cô, là công nhân xây dựng địa phương.

Sau khi Lara chào đời, gia đình nhận được khoản thưởng sinh con 1.000 euro, chính sách áp dụng từ tháng 1/2025 theo chương trình của chính phủ do Thủ tướng Giorgia Meloni lãnh đạo,nhằm đối phó với “mùa đông nhân khẩu học”. Ngoài ra, họ còn được trợ cấp nuôi con khoảng 370 euro mỗi tháng.

Tuy nhiên, tiền bạc không giải quyết được bài toán lớn nhất là chăm sóc trẻ em. Hệ thống nhà trẻ tại Italy vốn thiếu hụt kéo dài, khiến nhiều phụ nữ buộc phải rời bỏ công việc khi mang thai và chật vật tìm đường quay lại thị trường lao động.

Nỗi lo của cặp đôi còn kéo dài đến tương lai học tập của Lara. Lần cuối cùng Pagliara dei Marsi có giáo viên dạy học ngay trong làng đã là vài chục năm trước. Hiện có trường mầm non và tiểu học ở Castellafiume gần đó nhưng trong bối cảnh hàng loạt trường học trên cả nước đóng cửa vì thiếu học sinh, không ai dám chắc ngôi trường này sẽ tồn tại lâu dài.

“Ưu đãi tài chính là chưa đủ. Toàn bộ hệ thống cần được cải tổ. Italy thu thuế cao nhưng điều đó không mang lại chất lượng sống hay dịch vụ xã hội tương xứng”, Trabucco thẳng thắn. 

Pagliara dei Marsi khoảng một giờ lái xe là Sulmona, nơi cuộc khủng hoảng dân số đang đẩy khoa sản của Annunziata hospital đến bờ vực đóng cửa.

Năm 2024, khoa này chỉ đỡ đẻ 120 ca, quá xa so với ngưỡng 500 ca/năm cần để duy trì ngân sách. Nếu bị đóng cửa, phụ nữ mang thai sẽ phải di chuyển đến L'Aquila, thủ phủ vùng, cách đó khoảng một giờ lái xe – một quãng đường tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt vào mùa đông.

“Khu vực này rộng lớn và điều kiện đi lại có thể rất nguy hiểm” bác sĩ sản khoa Gianluca Di Luigi kể, nhắc lại trường hợp một sản phụ bị mắc kẹt trong bão tuyết suốt tám tiếng đồng hồ. “Khi đến được bệnh viện, chúng tôi buộc phải mổ cấp cứu. Đó là con đầu lòng và trải nghiệm ấy để lại sang chấn nặng nề”. 

Những người đấu tranh giữ khoa sản cho rằng mốc 500 ca sinh mỗi năm được đặt ra từ năm 2010  đã không còn phù hợp với thực tế. 

“Ngay cả thời kỳ tốt nhất, chúng tôi cũng chỉ đạt khoảng 380 ca. Tôi sợ nhất là viễn cảnh bỏ rơi các bà mẹ mang thai”, bà Berta Gambina, nữ hộ sinh gắn bó với khoa suốt 39 năm nói.

Bà Ornella La Civita, ủy viên hội đồng thành phố thuộc Democratic party cho rằng khuyến khích tài chính là cần thiết, nhưng chưa đủ: “Không thể kêu gọi phụ nữ sinh con, trong khi lại không đảm bảo cho họ một nơi sinh nở an toàn”. 

Theo bác sĩ Di Luigi, một khía cạnh quan trọng khác vẫn bị bỏ quên trong tranh luận về tỷ lệ sinh là bảo tồn khả năng sinh sản như đông lạnh trứng. 

“Tư duy ý thức hệ từ lâu đã là rào cản ở Italy. Nếu thực sự muốn có trẻ em, chúng ta cần sự khai sáng không chỉ tạo việc làm tử tế cho người trẻ mà còn phải giáo dục họ về việc gìn giữ khả năng sinh sản”, ông nói.