Di tích hơn 2,000 năm tại Hà Nội thờ tướng Nội Hầu – Người tướng giỏi của Thục An Dương Vương

Di tích hơn 2,000 năm tại Hà Nội thờ tướng Nội Hầu

Miếu Vĩnh Thanh thờ tướng Nội Hầu, người tướng giỏi của Thục An Dương Vương (257 – 207 trước Công Nguyên), thuộc thôn Vĩnh Thanh, xã Vĩnh Ngọc, huyện Đông Anh (Nay là xã Vĩnh Thanh, TP. Hà Nội). Miếu Vĩnh Thanh cách thành Cổ Loa khoảng 3 ki lô mét về phía Tây, là di tích vệ tinh trong tổng thể di tích lịch sử thành Cổ Loa.

Theo truyền thuyết người dân địa phương kể lại, tướng Nội Hầu được An Dương Vương bổ làm quan của nước Âu Lạc với tước Hầu. Ông cùng với tướng Cao Lỗ vua An Dương Vương đánh đuổi quân Triệu Đà. Sau đó, ông kết hôn với một cô gái trong làng và sinh được hai người con trai. Ông và hai người con trai là Đống Công và Vực Công đều được làm quan võ trong triều.

Khi cuộc chiến tranh chống nhà Triệu xảy ra, ngoài quân đội chính quy do An Dương Vương ban cấp, tướng Nội Hầu được phép của vua Thục về quê Chiêm Trạch tập hợp được 42 người của 13 dòng họ theo Tam Công. Họ vừa là thân binh bảo vệ Tam Công, vừa là tinh binh của nhà nước Âu Lạc. Số 13 dòng họ vừa có ý nghĩa cụ thể vừa có ý nghĩa tượng trưng cho 100 họ, toàn là nước Âu Lạc đồng tâm tham gia kháng chiến chống lại Triệu Đà xâm lược.

Sau nhiều lần tiến đánh Âu Lạc đều thất bại, Triệu Đà đã dùng xảo kế, giả hòa hiếu, cho con trai là Trọng Thủy sang làm rể An Dương Vương để mưu phá nỏ thần, chiếm Âu Lạc và sau đó chiếm được Âu Lạc, lập ra nhà Triệu (207 – 111 trước Công Nguyên).

Liên quan đến tích này, sử sách có ghi chép lại, Triệu Đà muốn giao hảo và cho con trai là Trọng Thủy cầu hôn với Mỵ Châu, Thục An Dương Vương đã cho triệu tướng Cao Lỗ, người sáng chế ra nỏ liên châu, người thiết kế và chỉ huy công trình xây thành Cổ Loa để hỏi ý kiến.

Cao Lỗ suy nghĩ hồi lâu rồi tâu: “Việc này hệ trọng lắm, xin Vương Thượng cho thần suy nghĩ ba ngày”.

Về nhà, Cao Lỗ suy nghĩ băn khoăn. Ý vua An Dương Vương đã rõ, nếu không chấp thuận có thể bị bãi chức, nếu đồng tình thì vận nước sẽ nguy.

Mấy hôm sau, vào chầu vua, Cao Lỗ tâu:

“Xưa nay chưa thấy kẻ bại trận lại xin cho con trai ở gửi rể bao giờ. Chẳng qua họ muốn biết cách bố phòng của Loa Thành mà thôi. Việc ngàn lần không nên”.

Thục An Dương Vương nổi giận và cho Cao Lỗ từ quan.

Cao Lỗ không ngạc nhiên. Vốn điềm đạm ông chỉ nói: “Việc đúng sai chỉ có vầng nhật nguyệt soi sáng, thần không ân hận khi nói điều phải”. Và cũng bởi không nghe lời can gián của tướng Cao Lỗ, của tướng Nội Hầu và nhiều tướng khác trong triều nên An Dương Vương đã mắc mưu, đất nước rơi vào tay giặc.

Theo cụ Nguyễn Văn Vừng, năm nay 77 tuổi là Thủ từ di tích lịch sử thờ tướng Nội Hầu: “Tôi là thế hệ tứ 4 làm Thủ từ (người trông coi) miếu miếu Vĩnh Thanh thờ tướng Nội Hầu. Cây thị hiện nay khoảng 3 người ôm mới xuể. Từ thời cụ ngoại của tôi đã có cây thị này, các cụ ngày xưa kể lại thì không biết cây thị này được trồng năm nào, và đến nay cây vẫn xanh tươi, tỏa bóng mát cả một vùng rộng lớn, đến mùa ra quả thì cây thị cho quả rất sai, quả chín mùi thơm rất dịu nhẹ.

Cụ Vừng nói tiếp, theo truyền thuyết lưu truyền được người dân kể lại, sau khi chiếm được Cổ Loa, Triệu Đà đã sai người về làng Chiêm Trạch mang danh lợi ra dụ dỗ cha con Nội Hầu. Không chỉ cự tuyệt lời dụ dỗ mà ba cha con tướng Nội Hầu còn lớn tiếng mắng Trọng Thủy là quân phản bội. Tướng Nội Hầu còn tỏ ý tức giận vì không chém được đầu giặc để trả thù cho vua Thục chứ không bao giờ chịu làm tôi tớ cho quân cướp nước.

Mua chuộc không được, Triệu Đà đem quân vây kín làng Chiêm Trạch, ba cha con tướng Nội Hầu cùng dân làng chống cự quyết liệt với quân Triệu nhưng quân giặc quá đông. Không chịu để giặc bắt, hai vợ chồng ông kiên quyết chống giặc đến hơi thở cuối cùng, rồi cả hai vợ chồng nhảy xuống giếng Mỏ Gia tự vẫn. Hai người con biết tin dữ, cũng tìm về nhảy xuống giếng chết theo”. 

Sự tích tướng Nội Hầu gắn liền với sự tích An Dương Vương cách đây hơn 2 ngàn năm nhưng vẫn còn đó các bản thần tích ca ngợi lòng trung quân, ái quốc của vị tướng lúc hiển vinh, khi hoạn nạn tướng Nội Hầu và 2 người con của mình luôn là người trung với vua Thục, với đất nước và quyết tâm bảo vệ quê hương, bảo vệ nhân dân và đất nước. Bởi thế, khi Tam Công mất dân làng luyến tiếc và suy tôn làm Thành Hoàng Làng và được thờ phụng, tưởng nhớ từ đời nọ đến đời kia.

Miếu Vĩnh Thanh nay không chỉ là di tích lịch sử mà còn là bảo tàng giáo dục truyền thống chống giặc ngoại xâm cho các thế hệ mai sau. Ngày nay miếu Vĩnh Thanh là trung tâm văn hóa của xã Vĩnh Ngọc (Nay là xã Vĩnh Thanh, TP. Hà Nội), là địa điểm hội tụ của các thế hệ trong cộng đồng làng xã, là nơi lưu giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp, duy trì thuần phong mỹ tục, giữ sự đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau vì một xã hội tốt đẹp.