Làm gì để giúp trẻ tránh tổn thương tâm lý sau lũ lụt?

Miền Bắc đang hứng chịu nhiều thiệt hại về người và tài sản do bão Yagi và hoàn lưu gây mưa to lũ lớn nhất 30 năm qua.

Theo báo cáo nhanh từ Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến 7h ngày 13/9/2024, số người chết và mất tích do bão số 3, mưa lũ tại các tỉnh phía Bắc tăng lên 336 người, 823 người bị thương. Các địa phương đang tiếp tục rà soát, thống kê thiệt hại.

Trước những thảm họa lũ lụt phức tạp và chưa từng có, tính mạng và tài sản của người dân cũng bị thiệt hại nặng nề, thể xác và tinh thần của họ bị ảnh hưởng rất lớn, đặc biệt là trẻ em.

Bão lũ, thiên tai không chỉ phá hủy môi trường vật chất và giao tiếp mà trẻ quen thuộc mà còn phá hủy nhịp sống trật tự và đều đặn ban đầu trong cuộc sống của trẻ.

Sau thiên tai bão lũ, bố mẹ nên chú ý những phản ứng nào ở trẻ?

Phản ứng cảm xúc

Cảm thấy sợ hãi, hồi hộp, lo lắng, bối rối và bất lực, ngủ chập chờn, mơ nhiều và dễ thức giấc. Nhức đầu, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy, nổi mề đay,... có thể là những tổn thương do căng thẳng và lo lắng gây ra cho cơ thể.

Phản ứng hành vi

Trẻ có hành vi hung hăng, nóng nảy, đôi khi quá sợ phải xa bố mẹ và ở một mình. Xuất hiện chứng đái dầm, mút ngón tay, đòi ăn và giúp mặc quần áo (những hành vi trẻ con đã từng học được và hiện đang tái diễn). Một số trẻ sẽ cáu kỉnh, thiếu chú ý và dễ gây mâu thuẫn với người khác.

Một số trẻ sẽ có những phản ứng tâm lý này ngay sau thiên tai trong khi những trẻ khác lại không biểu hiện điều đó cho đến vài ngày hoặc vài tuần sau thảm họa. Nói chung, những phản ứng căng thẳng cấp tính này sẽ dần dần biến mất trong vòng một tuần và hầu hết sẽ thuyên giảm đáng kể trong vòng 30 ngày.

Tuy nhiên, tổn thương tâm lý của một số ít trẻ sẽ kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, biểu hiện dưới dạng “rối loạn căng thẳng sau chấn thương”. Những cảnh tượng thảm họa sẽ luôn hiện lên liên tục trong tâm trí hoặc giấc mơ của trẻ, khiến trẻ không muốn sống trong môi trường ban đầu, không muốn tiếp xúc với người khác và cư xử quá cảnh giác. Để tránh xảy ra loại rối loạn căng thẳng sau chấn thương này, người lớn nên tư vấn tâm lý cho trẻ càng sớm càng tốt.

Làm gì để bảo vệ trẻ em khỏi những ảnh hưởng bởi thiên tai, báo lũ?

Ưu tiên sự an toàn về thể chất của trẻ em và hỗ trợ y tế ngay lập tức cho trẻ em bị thương;

Ưu tiên cung cấp cho trẻ nước uống sạch, thực phẩm an toàn và giữ ấm ban đêm;

Ưu tiên cung cấp nước uống và môi trường nuôi dưỡng an toàn cho bà mẹ nuôi con nhỏ đang trong giai đoạn bú mẹ để đảm bảo trẻ tiếp tục được bú sữa mẹ;

Cố gắng đặt trẻ ở nơi an toàn, yên tĩnh để tránh trẻ bị lạc hoặc mất ngủ do môi trường đông người;

Hướng dẫn trẻ xem tin tức vì trẻ nhỏ có thể sợ hãi, sợ hãi trước những cảnh tượng được tái hiện trên màn hình tivi;

Khuyến khích trẻ em bày tỏ sự quan tâm đến các nạn nhân vùng thiên tai một cách tốt nhất, không khuyến khích trẻ làm những việc vượt quá khả năng của mình;

Khuyến khích, lắng nghe trẻ kể về trải nghiệm, cảm xúc bên trong khi gặp thảm họa, khuyến khích trẻ kể về nỗi sợ hãi của mình;

Giúp trẻ hiểu rằng sợ hãi, sợ hãi là những phản ứng cảm xúc bình thường và để trẻ khóc, bày tỏ nỗi buồn;

Bạn nên hứa nhiều lần với trẻ rằng bạn yêu thương trẻ và sẽ chăm sóc trẻ để trẻ không bị tổn thương lần nữa;

Cố gắng được các thành viên trong gia đình hoặc những người quen thuộc khác chăm sóc, tạo cho trẻ một môi trường sống quen thuộc càng sớm càng tốt và giữ cả gia đình ở bên nhau nhiều nhất có thể;

Khôi phục thói quen hàng ngày của trẻ càng sớm càng tốt;

Xử lý căng thẳng của bản thân và điều chỉnh cảm xúc kịp thời. Cảm xúc ổn định, sự tự tin mạnh mẽ và thái độ tích cực với cuộc sống sẽ khiến trẻ cảm thấy an toàn.