Huy động vốn tư nhân để phát triển hạ tầng giao thông: 'Át chủ bài'

Cảng Hàng không Vân Đồn

“Mở toang cánh cửa” hút dự án ngàn tỷ

Chỉ ba năm trước, không ai nghĩ ở Vân Đồn sẽ xuất hiện một sân bay quốc tế. Vậy nhưng ngay cuối quý 2 năm 2018 này, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn sẽ đưa vào vận hành. Đây là sân bay đầu tiên trên cả nước được đầu tư bởi nguồn vốn tư nhân.

Không chỉ Vân Đồn, diện mạo giao thông đất mỏ đang khởi sắc từng ngày.

Giai đoạn 2014 – 2015, Quảng Ninh đã khởi công nhiều dự án hạ tầng giao thông mang tính chiến lược như cao tốc Hạ Long – Hải Phòng, cao tốc Hạ Long – Vân Đồn,… Trong đó, tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái được tỉnh tập trung cao nhất mọi nguồn lực để triển khai. Một Cảng hành khách quốc tế Hòn Gai đẳng cấp với công năng lớn, hứa hẹn đem lại sự đổi thay cho ngành dịch vụ của TP biển. Cầu Bạch Đằng đang khẩn trương xây dựng, dự kiến hoàn thành đưa vào sử dụng trước 30/6 tới và sẽ là cây cầu lớn nhất miền Bắc…

Cao tốc Hạ Long- Hải Phòng

Trong thời gian ngắn vừa qua, những dự án hạ tầng giao thông với tổng mức đầu tư lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng đã từng bước thay đổi bộ mặt hạ tầng giao thông địa phương. Có thể kể ra đây dự án nâng cấp QL18 đoạn Hạ Long – Mông Dương. Trước đây, tuyến QL 18 đoạn Hạ Long - Mông Dương chỉ có 2 làn xe nhỏ hẹp, không có dải phân cách.

Sau hơn hai năm triển khai, đến nay dự án đã hoàn thành đưa vào vận hành. Tổng chiều dài tuyến QL 18 được nâng cấp, cải tạo từ 2 làn xe lên 4 làn là 33,5 km, chiều rộng mặt đường được mở rộng thành 20,5m và 5 km thảm nhựa bổ sung, có dải phân cách cứng với 6 nút giao và 1 trạm thu phí. Dọc tuyến đường được đầu tư hạ ngầm hệ thống điện, viễn thông, làm vỉa hè, trồng cây xanh tạo nên hình ảnh đô thị mới xanh - sạch - đẹp.

Lãnh đạo Quảng Ninh chia sẻ, địa phương này đã sớm xác định phát triển hạ tầng giao thông là 1 trong 3 đột phá chiến lược cần tập trung. Cách làm của tỉnh là vừa cải cách thủ tục hành chính vừa “mở toang cánh cửa” kêu gọi các doanh nghiệp lớn vào đầu tư dưới các hình thức đối tác công tư BOT, PPP. Như Phó Chủ tịch UBND Quảng Ninh Vũ Văn Diện chia sẻ: “Để tạo ra thay đổi mạnh mẽ về hạ tầng giao thông, Quảng Ninh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt, trong đó đi đầu là chính sách thu hút đầu tư, huy động nguồn vốn xã hội hóa để giảm gánh nặng ngân sách.”

48.000 tỷ đồng đã được Quảng Ninh huy động từ nguồn vốn tư nhân để đầu tư cho hạ tầng giao thông sau 3-4 năm. Kết quả này trên cả mong đợi. Nếu so với con số hơn 171.000 tỷ đồng vốn đầu tư ngoài nhà nước mà Bộ GTVT huy động trong 5 năm 2011-2016, thì chỉ riêng Quảng Ninh huy động vốn BOT đã gần bằng 1/3.

Cũng chính từ hạ tầng giao thông phát triển, Quảng Ninh đã đạt được các con số tăng trưởng “thần kỳ” về cả kinh tế, xã hội, du lịch.

Cầu Bạch Đằng

Năm 2017, Quảng Ninh là tỉnh có thu ngân sách lớn thứ 5 cả nước với hơn 38.500 tỷ đồng. Hàng loạt nhà đầu tư lớn đã xuất hiện như Sun Group, Vingroup… với những dự án tầm cỡ tạo nên sự bứt phá mạnh mẽ chưa từng có của ngành du lịch. Gần 10 triệu lượt khách đã đến Quảng Ninh năm 2017, tăng gần 20% so với năm 2016, riêng khách quốc tế là 4,3 triệu lượt. Tổng doanh thu từ khách du lịch đạt 17.800 tỷ đồng, tăng 34% so với so với năm trước.

Quảng Ninh: Điển hình thành công về đối tác công – tư

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể trong buổi làm việc với Quảng Ninh ngày 22/2 vừa qua đã phân tích: từ điển hình Quảng Ninh có thể thấy, Nhà nước chỉ cần bỏ ra khoảng 25% vốn, còn nhà đầu tư bỏ ra 75% là có thể hình thành những công trình vĩnh cửu, để đời cho con cháu như sân bay, cầu lớn, đường quốc lộ ….

“Qua buổi làm việc ở Quảng Ninh, chúng tôi thấy mô hình này rất hay, đặc biệt là đối tác công tư thế nào cho hiệu quả. Phần nào nhà nước, phần nào nhà đầu tư làm, phân biệt rõ trách nhiệm…”, ông Thể khẳng định.

Ngày 28/2, phát biểu tại buổi họp đánh giá quá trình thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TƯ ngày 16/01/2012 của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng kết cấu hạ tầng, hôm qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Bây giờ không xã hội hóa thì nguồn lực đâu cho phát triển. Phải xã hội hóa để Nhà nước có lợi, nhà đầu tư có lợi, người dân có lợi mới được”.

Tham chiếu chỉ đạo của người đứng đầu Chính phủ, có thể thấy Quảng Ninh là điển hình cho cách làm chủ động, linh hoạt, đưa PPP, BOT thành“lời giải” cho bài toán phát triển hạ tầng giao thông trong điều kiện ngân sách hạn hẹp. Đây cũng là giải pháp để giải quyết tình trạng hệ thống hạ tầng giao thông xuống cấp, lạc hậu.

Như ông Lê Hồng Tịnh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Quốc hội chia sẻ, không thể dùng nguồn vốn vay ODA để thực hiện đầu tư nâng cấp, mở rộng các tuyến quốc lộ hiện hữu, bởi làm bằng ODA cần phải có vốn ngân sách đối ứng, trong khi nợ công của nước ta đã gần chạm trần. Vốn ODA cũng cần được ưu tiên cho các dự án có ý nghĩa xã hội, ở các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn…“Nếu không làm BOT, các tuyến quốc lộ xuống cấp, việc đi lại khó khăn, chi phí xăng dầu lớn, xe cộ sẽ hư hỏng nhiều, khi đó chủ phương tiện còn chi phí nhiều hơn là việc phải nộp phí”, ông Lê Hồng Tịnh đánh giá.