Công bố danh tính thí sinh gian lận thi cử: Cái giá phải trả của hành vi vi phạm pháp luật

Về vấn đề gian lận thi cử trong kỳ thi THPT Quốc gia tại một số tỉnh thành như Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình vẫn đang tiếp tục nhận được sự chú ý, quan tâm của dư luận.

Theo quy định của bộ luật hình sự thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi loại tội phạm.

Đến thời điểm hiện tại, cơ quan chức năng cũng đã khởi tố một số bị can có chức vụ quyền hạn được xác định là những người trực tiếp sửa điểm hoặc liên quan đến việc sửa điểm trong kỳ thi PTTH Quốc gia 2018. Những thí sinh được nâng điểm cũng đã bị hạ nhiều điểm sau khi chấm thẩm định, bị buộc thôi học hoặc tự nguyện xin thôi học.

Như vậy, những người trực tiếp thực hiện và người hưởng lợi trực tiếp từ hành vi gian lận thi cử đã và đang bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Song, nhóm đối tượng là phụ huynh học sinh đã tham gia vào việc “chạy” điểm cho con em mình chưa được đề cập đến.Bên cạnh đó, các em học sinh liệu có phải chịu trách nhiệm về việc gian lận thi cử này trước pháp luật hay không? Việc công bố danh tính thí sinh và phụ huynh gian lận thi cử có được quy định tại Hiến pháp và pháp luật hay không?

Danh sách thí sinh gian lận điểm thi ở tỉnh Hòa Bình trong kỳ thi THPT Quốc gia năm 2018 (Ảnh: Người đưa tin)

Luật sư nói gì về việc công bố danh tính thí sinh gian lận ở Sơn La

Trả lời PV báo Gia đình Việt Nam về vấn đề này, Luật sư Đặng Văn Cường – Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho đã phân tích những vấn đề được quy định tại Hiến pháp và pháp luật Việt Nam.

Về vấn đề gian lận thi cử trong kỳ thi THPT Quốc gia tại một số tỉnh thành như Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình vẫn đang tiếp tục nhận được sự chú ý, quan tâm của dư luận.

Cụ thể, luật sư Đặng Văn Cường khẳng định, Hiến pháp và pháp luật Việt Nam có quy định về quyền bí mật đời tư cá nhân. Tuy nhiên, quyền bí mật này không phải được vận dụng, áp dụng, được tự định đoạt trong mọi trường hợp. Nói cách khác quyền bí mật đời tư cá nhân chỉ được pháp luật tôn trọng khi cá nhân tôn trọng pháp luật. Còn đối với các trường hợp vi phạm pháp luật, gây hại cho xã hội, có nguy cơ làm mất an toàn cho cộng đồng, cần phải công khai danh tính để thể hiện tính răn đe phòng ngừa và thực hiện mục tiêu phòng ngừa chung thì hình ảnh, thông tin cá nhân của công dân sẽ được công khai. Nội dung này được Bộ luật dân sự, Luật báo chí và các văn bản pháp luật có liên quan quy định rất rõ.

Đối với vụ án gian lận thi cử ở Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang thì đến nay đã có rất nhiều tình tiết quan trọng để xác định những đối tượng được nâng điểm, gia cảnh của những đối tượng được nâng điểm và thể hiện rõ dấu hiệu của hành vi đưa hối lộ, nhận hối lộ mà trong đó các thí sinh cũng có thể là đồng phạm đối với tội đưa hối lộ.

Theo quy định của bộ luật hình sự thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi loại tội phạm. Ở lứa tuổi học sinh lớp 12 thì đã đủ tuổi, đủ năng lực để chịu trách nhiệm hình sự. Số điểm mà các học sinh này được nâng, được đánh tráo luôn từ đủ 28 điểm trở lên bất kể số điểm thi thực là bao nhiêu, kể cả 01 điểm cũng nâng thành 28 điểm, điều đó một lần nữa cho thấy dấu hiệu của hành vi chạy trường là rất rõ. Bảng điểm thật cho thấy các đối tượng đã đặt hàng để đủ điểm vào một trường đại học nào đó thuộc lực lượng vũ trang hoặc một số trường tốp đầu của Việt Nam. Rất có khả năng xuất phát từ nguyện vọng muốn học trường này, trường kia mà các thí sinh đã cùng với học sinh của mình thực hiện các hành vi đưa hối lộ để được nâng điểm, đủ điểm vào trường đó theo nguyện vọng.

Theo thông tin, diễn biến của vụ án thì có đối tượng đã thừa nhận mình được nhận 550.000.000 đồng để nâng điểm cho một số thí sinh. Nội dung này cho thấy, hành vi của đối tượng nhận tiền để sửa điểm, nâng điểm có dấu hiệu của tội nhận hối lộ theo quy định tại điều 354 Bộ luật hình sự năm 2015, đồng thời đối tượng đưa số tiền này cho người có chức vụ quyền hạn để được sửa điểm, nâng điểm cho con, cháu mình có dấu hiệu của tội đưa hối lộ theo quy định tại điều 364 Bộ luật hình sự năm 2015

Bởi vậy, không chỉ công khai danh sách những người đã tác động đến nâng điểm, sửa điểm và những học sinh được nâng điểm mà còn phải xem xét để truy cứu trách nhiệm hình sự những người đã bàn bạc, xúi giục, giúp sức, chủ mưu và những người trực tiếp đã đưa tiền hoặc lợi ích vật chất, lợi ích phi vật chất cho người có chức vụ quyền hạn để sửa điểm, chạy trường.

Pháp luật Việt Nam rất nghiêm minh nhưng cũng rất nhân đạo. Hai nguyên tắc này là những nguyên tắc cơ bản trong việc áp dụng pháp luật. Việc công khai danh tính những thí sinh gian lận thi cử không có gì là không nhân đạo, cũng không trái với các nguyên tắc của pháp luật. Việc công khai, minh bạch là cần thiết và hợp lý để làm rõ hành vi, động cơ và yếu tố lỗi của những học sinh này.

Việc công khai danh sách những học sinh được nâng điểm sẽ là cơ sở để “minh oan” cho những em học sinh đang có điểm cao mà đang bị nghi ngờ là tiêu cực đồng như những thí sinh gian lận thời cũng là cái giá phải trả của những hành vi vi phạm pháp luật. Trường hợp có căn cứ cho thấy những học sinh này đã tác động, xúi giục hoặc giúp sức cho phụ huynh, người thân của mình tác động tiêu cực để được nâng điểm, được vào một trường đại học nào đó thì cần truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cả học sinh và phụ huynh về tội đưa hối lộ theo quy định tại điều 364 bộ luật hình sự thì mới đảm bảo công bằng, nghiêm minh và đúng pháp luật.

Danh sách những thân thế của những học sinh được nâng điểm cho thấy họ đều là những người có chức vụ, quyền hạn, có tiền nên khả năng các đối tượng này đã tác động bằng vật chất hoặc bằng những lợi ích phi vật chất để những người có chức vụ, quyền hạn sửa điểm cho con mình đến mức đủ điểm để vào một trường theo yêu cầu, nguyện vọng. Nội dung này cần được cơ quan điều tra làm rõ, công khai và là căn cứ để xử lý về tội đưa hối lộ và tội nhận hối lộ thì mới đúng bản chất của vụ việc.

Các học sinh chỉ không có lỗi nếu không biết việc cha mẹ, phụ huynh đã tác động tiêu cực để mình được nâng điểm. Tuy nhiên, theo cách ra đề thi, chấm thi và thông báo kết quả thi như hiện nay thì các học sinh hoàn toàn có thể biết được bài làm của mình được mấy điểm sau khi đã công bố đề thi và đáp án sau kỳ thi. Vậy nếu, không làm được bài, chỉ đáng được 0 (không) điểm, một điểm mà lại được thông báo là 9 điểm, 10 điểm thì không thể không nghi ngờ. Điểm số là kết quả của tri thức thể hiện qua bài thi, cũng là thứ để đánh giá năng lực học tập của thí sinh, nếu nâng 01 điểm, 02 điểm thì có thể do nhầm lẫn hoặc ưu ái của người chấm bài đối với những bài trình bày khoa học thì đó là trong phạm vi có thể chấp nhận được nhưng nâng đến hàng chục điểm, thậm chí đến 26,54 điểm thì không thể chấp nhận được và không thể không biết được. Bởi vậy nếu cho rằng những học sinh này hoàn toàn không có lỗi là không có cơ sở, việc công khai danh tính của các học sinh sẽ làm gương cho những người khác cũng như làm cơ sở để công khai, minh bạch kết quả điều tra, xác minh làm căn cứ để xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định pháp luật.

Hiện nay cơ quan điều tra mới chỉ khởi tố về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo quy định tại điều 356 bộ luật hình sự và tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn với anh hưởng đến người khác để trục lợi theo quy định tại điều 358 bộ luật hình sự năm 2015 mà chưa khởi tố về tội đưa hối lộ và tội nhận hối lộ là mới chỉ giải quyết được phần ngọn chứ chưa giải quyết được phần gốc, chưa làm rõ được bản chất vấn đề của vụ việc chạy điểm, chạy trường như hiện nay. Bởi vậy việc công khai, minh bạch thông tin là cần thiết đồng thời không chỉ công khai danh sách của các học sinh, các phụ huynh mà còn phải làm rõ để xem xét trách nhiệm hình sự đối với những đối tượng này về hành vi đưa hối lộ. Chính những học sinh, những phụ huynh có trình độ yếu kém, năng lực phẩm chất, đạo đức hạn chế mới là những người có nhu cầu và là động cơ để thực hiện hành vi chạy điểm, chạy trường, gây ra những tiêu cực, bức xúc trong dư luận. Hành vi tác động tiêu cực để sửa điểm, bằng mọi cách để vào một trường đại học là khởi nguồn của một quá trình gian dối, tiêu cực và là mầm mống của những hệ lụy xã hội.

Khi được vào học, do không đủ năng lực thì các học sinh này sẽ tiếp tục chạy điểm, tiếp tục gây ra những tiêu cực trong môi trường học đường, những tiêu cực này sẽ kéo dài, có hệ thống, thành một bệnh dịch trong ngành giáo dục, cuối cùng cho ra đời những con người nhưng không đủ phẩm chất đạo đức, không đủ năng lực để làm việc nhưng lại thực hiện nhiệm vụ ở những vị trí hết sức quan trọng như công an, bộ đội, bác sĩ... - những người nắm trong tay sinh mệnh chính trị cũng như tính mạng của người khác. Khi những thế hệ này ra đời thì xã hội sẽ trở nên bấn loạn, rối ren và tiêu cực…

Bởi vậy, nếu những vụ án này mà không làm rõ được bản chất của vấn đề, không xử lý nghiêm minh những đối tượng vi phạm thì đó là sự thất bại trong hoạt động quản lý giáo dục, cũng là thất bại trong hoạt động tư pháp của một số nơi, một số địa phương trong giai đoạn hiện nay và không thể ngăn chặn được nạn tiêu cực trong giáo dục

-> Lộ bản danh sách gian lận thi cử: Cha mẹ đã "giết" con mình

Xem thêm: Clip gian lận thi cử ở Sơn La tinh vi và khó phát hiện