Chỉ số không khí Hà Nội ở mức “độc hại”, chuyên gia chỉ cách bảo vệ sức khoẻ

Hà Nội thuộc nhóm ô nhiễm hàng đầu thế giới, chi số AQI ở mức nguy hại

Theo số liệu cập nhật từ Hệ thống quan trắc không khí IQAir, những ngày gần đây, chất lượng không khí tại Hà Nội liên tục rơi vào ngưỡng báo động đỏ. Đặc biệt, vào 17h ngày 12/12, IQAir chính thức xếp hạng Thủ đô Hà Nội là nơi ô nhiễm không khí nhất thế giới với chỉ số AQI lên đến 272, vượt Lahore (242) và Delhi (222).

Đến 19h15 cùng ngày, chỉ số này tiếp tục tăng và duy trì ở mức 285 – “rất xấu”. Tại nhiều điểm quan trắc trong khu vực nội đô như Hai Bà Trưng hay Quảng Khánh, chỉ số AQI vào buổi sáng thậm chí ghi nhận ở mức 326–416, tương đương mức “nguy hại” đối với sức khỏe.

Theo các chuyên gia, AQI là chỉ số chất lượng không khí, phản ánh mức độ ô nhiễm: chỉ số càng cao, nguy cơ tác động đến sức khỏe con người càng lớn. Cơ quan chức năng cho rằng tình trạng ô nhiễm hiện nay chủ yếu đến từ bụi mịn PM2.5. Đáng lo ngại, Hà Nội đang trải qua những ngày chất lượng không khí nằm trong nhóm cao nhất thế giới, kéo dài từ sáng đến đêm.

Khi chỉ số AQI vượt 300, mức này tương đương với “nguy hại” – cao nhất trong thang đo và ứng với cảnh báo khẩn cấp về sức khỏe. Lớp mù pha lẫn bụi mịn dày đặc bao phủ nhiều khu vực, khiến người dân có thể dễ dàng cảm nhận sự suy giảm rõ rệt của chất lượng không khí và những rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt với trẻ em, người cao tuổi và nhóm có bệnh lý nền.

Cảnh báo hệ lụy với sức khỏe từ ô nhiễm không khí

Trao đổi về tình trạng ô nhiễm không khí những ngày qua, ThS. BS Nguyễn Thị Mai Hương – Phó Trưởng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông cho biết, Hà Nội đang trải qua đợt ô nhiễm nghiêm trọng nhất từ đầu mùa đông, với chỉ số AQI có thời điểm lên tới 272 – mức rất có hại cho sức khỏe.

“Kết quả đo chất lượng không khí những ngày qua cho thấy mức ô nhiễm tại Hà Nội đang ở ngưỡng rất xấu, không còn là vấn đề đơn lẻ mà đã trở thành mối lo ngại về sức khỏe cộng đồng”, bác sĩ nhận định.

Theo ThS. BS Nguyễn Thị Mai Hương, nguyên nhân khiến ô nhiễm tăng cao trong mùa đông là do hiện tượng nghịch nhiệt, khiến các hạt ô nhiễm bị giữ lại ở tầng không khí thấp, khó khuếch tán. Bên cạnh đó, mật độ giao thông dày đặc, khí thải từ phương tiện cơ giới, hoạt động xây dựng, công nghiệp và đốt rác dân sinh góp phần làm nồng độ bụi mịn PM2.5 gia tăng đáng kể.

Bụi mịn PM2.5 được xem là “kẻ thù thầm lặng” đối với sức khỏe. Với kích thước siêu nhỏ, các hạt bụi này dễ dàng xâm nhập sâu vào đường hô hấp và phổi, gây kích ứng niêm mạc, ho kéo dài, đau rát họng. Đối với những người mắc hen phế quản hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ô nhiễm không khí có thể làm bệnh nặng lên, gây các đợt cấp nguy hiểm. Về lâu dài, PM2.5 làm tăng nguy cơ viêm phổi, tổn thương phổi mạn tính, thậm chí trở thành nguy cơ dẫn đến bệnh tim mạch, đột quỵ và ung thư phổi.

Ghi nhận tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, số lượng bệnh nhân đến khám các bệnh lý hô hấp trong những ngày ô nhiễm tăng khoảng 20–30%. Các trường hợp thường gặp gồm viêm đường hô hấp, khó thở, hen phế quản và COPD đợt cấp. Nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và những người có bệnh nền hô hấp – tim mạch.

Chuyên gia Bệnh viện Đa khoa Phương Đông khuyến cáo người dân cần đặc biệt lưu ý các dấu hiệu cảnh báo như ho kéo dài, khò khè, tức ngực, khó thở, mệt mỏi bất thường; với trẻ nhỏ có thể xuất hiện tình trạng thở nhanh, ngủ kém. Khi chỉ số AQI ở mức cao, nên hạn chế ra ngoài, đeo khẩu trang đạt chuẩn N95/N99, sử dụng máy lọc không khí trong nhà và đóng kín cửa để giảm bụi xâm nhập.

Đáng tiếc, nhiều người vẫn duy trì thói quen tập thể dục ngoài trời vào sáng sớm – thời điểm ô nhiễm không khí thường cao nhất do chưa nhận thức được mối nguy hoặc lầm tưởng rằng khi không khí “không mùi” là an toàn. Bên cạnh đó, người dân cũng không nên tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh, bởi việc này có thể gây hại cho sức khỏe, bao gồm tác dụng phụ và nguy cơ kháng thuốc.

“Ô nhiễm không khí là mối nguy thật, tác động trực tiếp đến sức khỏe. Việc chủ động theo dõi chỉ số AQI và áp dụng biện pháp bảo vệ đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bệnh tật cho bản thân và cộng đồng”, ThS. BS Nguyễn Thị Mai Hương nhấn mạnh.