Bài 4: Y tế tư nhân: Kỳ vọng phát triển từ Nghị quyết 68

Thay đổi nhận thức về kinh tế tư nhân

Nghị quyết 68/NQ-TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nhận định: “Khu vực kinh tế tư nhân hiện có khoảng hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xoá đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới”.

Từ thực tiễn đó, Nghị quyết 68 nêu quan điểm chỉ đạo, đó là: “Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững; cùng với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân giữ vai trò nòng cốt để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đưa đất nước thoát khỏi nguy cơ tụt hậu, vươn lên phát triển thịnh vượng”.

Chủ tịch Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam Nguyễn Văn Đệ nói ông rất xúc động và kỳ vọng rất nhiều vào những thay đổi từ Nghị quyết 68. Nghị quyết đã tạo ra xung lực mới, truyền cảm hứng mạnh mẽ, khơi dậy khát vọng cống hiến cho giới doanh nhân, trong đó có các nhà đầu tư y tế. Những đánh giá, nhận định từ nội dung của Nghị quyết đã xóa bỏ những định kiến về kinh tế tư nhân, mở rộng không gian cho doanh nghiệp tư nhân phát triển. Những cụm từ như: “quan trọng nhất, tiên phong, nòng cốt, không phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế, khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự, kinh tế, ưu tiên áp dụng các biện pháp dân sự kinh tế”…… khi nhắc đến kinh tế tư nhân khiến tôi rất tâm đắc, cảm thấy vị thế của doanh nhân được trân trọng hơn”, ông Đệ bày tỏ.

Tuy nhiên, theo người đứng đầu Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam, vấn đề hiện nay là phải cụ thể hóa nghị quyết bằng thể chế và hành động thực tiễn; cần sự vào cuộc đồng bộ từ trung ương đến địa phương, kết nối người lao động với doanh nghiệp, chuyển từ cơ chế "xin – cho" sang một nền hành chính phục vụ và kiến tạo. Thực tế những “điểm nghẽn” về thể chế, gây cản trở kinh tế tư nhân phát triển không chỉ nằm ở cơ chế, chính sách mà tồn tại ngay ở việc thực thi.

Quan điểm “không hình sự hóa các sai phạm kinh tế”, được Luật sư Phạm Văn Học, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc điều hành hệ thống y tế Hùng Vương, Phó chủ tịch Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam đặc biệt quan tâm. Theo ông Học, để những quan điểm về thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, không hình sự hóa các quan hệ hành chính, kinh tế dân sự và ưu tiên xử lý các sai phạm trong lĩnh vực kinh tế bằng biện pháp kinh tế, dân sự như trong Nghị quyết 68 thì phải luật hóa tức là phải sửa luật nhằm phù hợp với những chủ trương đúng đắn nêu trên và khi đó mới thực sự không hình sự hóa các quan hệ dân sự.

TS.BS Phạm Thu Xanh, Chủ tịch Hội bệnh viện tư nhân Hải Phòng, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Hàng Kênh (doanh nghiệp sở hữu hệ thống bệnh viện, phòng khám quốc tế Hải Phòng) ví von: làm y tế tư nhân giống như “vừa chèo thuyền vừa vá đáy”. Thách thức lớn nhất không chỉ là luật mà là cách luật được hiểu và vận dụng. Nhiều quy định vẫn là những rào cản khó lý giải, rất cần tiếp tục hoàn thiện để tạo ra môi trường phát triển bình đẳng, minh bạch giữa công và tư.

Thực tế cho thấy, cũng như kinh tế tư nhân nói chung, y tế tư nhân từng trải qua nhiều “tổn thương” từ những định kiến xã hội. Do đặc thù, y tế tư nhân ở nước ta hình thành muộn, vướng mắc nhiều rào cản về cơ chế chính sách. Nhiều chính sách áp dụng cho khối y tế tư nhân theo kiểu “vừa đi vừa dò đường”, chưa có tiền lệ nên khó khăn trong thực thi. Y tế tư nhân là một lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, dù vận hành theo nguyên tắc thị trường nhưng cốt lõi vẫn là ngành chăm sóc sức khỏe con người.

Mở ra cơ hội nhưng cần nhiều nỗ lực để nâng cao năng lực cạnh tranh

“Hiện nay các cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho y tế tư nhân phát triển. Tuy nhiên, nếu không thực hiện cải thiện chất lượng, nâng cao thương hiệu thì y tế tư nhân sẽ có bước chững lại. Vì vậy các bệnh viện, phòng khám tư nhân cần nâng cao cơ sở vật chất, trang thiết bị và nguồn nhân lực y tế, đồng thời tiếp thu công nghệ tiên tiến trên thế giới, tăng cường thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng giải pháp AI để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe người dân", Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam Nguyễn Văn Đệ nhấn mạnh.

Khi kinh tế tư nhân, y tế tư nhân đã được nhìn nhận lại, tạo không gian phát triển, các bệnh viện cần tranh thủ thời cơ, những điều kiện thuận lợi về chính sách để quyết định đầu tư, phát triển. Phải tiếp tục nghiên cứu, tìm ra các điểm nghẽn về cơ chế, đề xuất giải pháp để tháo gỡ khó khăn, tạo ra những đường băng mới rộng và thông thoáng hơn.

Trên thực tế, không chỉ đến khi có Nghị quyết 68, mà những năm gần đây, y tế tư nhân đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Ngành y tế đã đặt ra mục tiêu mở rộng và nâng cao năng lực hệ thống y tế tư nhân: phấn đấu đến hết năm 2025, tỷ lệ giường bệnh tư nhân đạt 10%; đến năm 2030, tỷ lệ giường bệnh tư nhân đạt 15% tổng số giường bệnh cả nước. Cùng với đó là xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, chính sách pháp luật được hoàn thiện nhằm tạo điều kiện cho y tế tư nhân phát triển bền vững, thúc đẩy xã hội hóa y tế, tạo cơ chế thu hút đầu tư vào các lĩnh vực y tế chuyên sâu, các dịch vụ cao cấp và chăm sóc sức khỏe ban đầu; đảm bảo công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế. Đây là những định hướng chiến lược, mở ra cơ hội lớn cho y tế tư nhân, nhưng cũng đặt ra thách thức về việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn trong quản lý, vận hành và chất lượng dịch vụ, chất lượng hoạt động chuyên môn và năng lực quản trị.

Những năm gần đây, các bệnh viện tư nhân hội viên của hiệp hội không ngừng mở rộng đầu tư, chuyển giao công nghệ hiện đại, làm chủ các kỹ thuật y khoa cao cấp – từ ghép tạng, can thiệp tim mạch, phẫu thuật nội soi bằng robot, đến điều trị ung thư bằng y học hạt nhân và liệu pháp nhắm trúng đích. Những kỹ thuật vốn chỉ được thực hiện tại các bệnh viện tuyến trung ương, nay đã trở thành thường quy tại nhiều bệnh viện tư nhân, đặc biệt tại các địa phương ngoài đô thị trung tâm. Điều này đã giúp người dân tiếp cận các dịch vụ y học tiên tiến ngay tại nơi cư trú, tiết kiệm chi phí và thời gian cho bệnh nhân. Thực tiễn này cũng đã chứng minh vai trò của y tế tư nhân không chỉ là "hỗ trợ", “giảm tải” cho y tế công lập mà là một lực lượng đồng hành, dẫn dắt đổi mới, làm thay đổi nhận thức, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Nhiều hội viên đã chủ động mở rộng quy mô hoặc đầu tư xây dựng mới các cơ sở khám, chữa bệnh hiện đại, như: Hệ thống y tế quốc tế Hải Phòng, Hệ thống y tế Vimec, Hệ thống Y tế Hợp Lực, Hệ thống Y tế Tâm Anh, thống y tế Hùng Vương, Hệ thống Y tế Anh Quất (Bắc Giang), Hệ thống y tế Medic (Thanh Hóa), Hệ thống bệnh viện Mắt Hitec…cùng hàng trăm cơ sở y tế tư nhân được đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, chú trọng xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, hướng tới tiêu chuẩn quốc tế, đóng góp tích cực vào việc nâng cao năng lực tiếp cận dịch vụ y tế cho người dân ở nhiều địa phương.

Hiệp hội đã tổ chức và tham gia nhiều sự kiện quốc tế có quy mô lớn, tiêu biểu như: đoàn công tác tham dự Hội nghị Giao lưu Hợp tác Công nghiệp thiết bị y tế Trung Quốc – ASEAN tại Phòng Thành, Trung Quốc; thăm quan cơ sở sản xuất thiết bị y tế hiện đại của Tập đoàn Mindray tại Thâm Quyến; tham dự triển lãm thiết bị y tế quốc tế tại Hồng Kông; cắt băng khánh thành Triển lãm Y tế Quốc tế lần thứ 18 tại TP. Hồ Chí Minh; và tham gia Diễn đàn Trao đổi Chuyên đề Y tế Đài Loan – Việt Nam MEDTECH & FUTURE 2023 tại TP. Hồ Chí Minh theo lời mời từ các tổ chức y tế và học thuật quốc tế uy tín. Hiệp hội đã cử đại diện tham gia Đoàn công tác liên ngành cấp Bộ tại Cuộc họp Nhóm công tác về dịch vụ y tế lần thứ 58 (HSSWG) trong khuôn khổ Phiên họp lần thứ 109 của Ủy ban Điều phối ASEAN về Dịch vụ tại Penang, Malaysia. Tại đây, đại diện Hiệp hội đã có bài phát biểu tham luận chính thức, đánh dấu lần đầu tiên Hiệp hội tham gia với tư cách tổ chức đại diện y tế tư nhân tại một diễn đàn hợp tác khu vực.

Các hoạt động hợp tác quốc tế đã tạo điều kiện để hội viên tiếp cận các công nghệ y tế tiên tiến, gồm: hệ thống quản lý bệnh viện thông minh, thiết bị chẩn đoán thế hệ mới, kỹ thuật điều trị hiện đại. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân. Quan hệ hợp tác với các tổ chức y tế quốc tế cũng đã góp phần nâng cao vị thế của y tế tư nhân Việt Nam trên trường quốc tế.

Chủ trương của Đảng và Nhà nước đã khẳng định rõ: cần tiếp tục đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động mọi nguồn lực để phát triển hệ thống y tế, đảm bảo minh bạch, công khai, cạnh tranh bình đẳng, không phân biệt công - tư trong cung cấp dịch vụ y tế. Đặc biệt, khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng cơ sở y tế, tập trung vào cung cấp dịch vụ theo yêu cầu, ưu tiên nghiên cứu, phát triển, và ứng dụng các phương pháp mới, kỹ thuật cao phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, dù đã ra đời và phát triển hơn hai thập kỷ, y tế tư nhân vẫn chưa được định hình rõ địa vị pháp lý thông qua một nghị định hay nghị quyết chuyên biệt để mở đường, định hướng riêng cho sự phát triển của khu vực này. Một số địa phương chưa thực sự đánh giá đúng vai trò của y tế tư nhân, thậm chí còn xem nhẹ khu vực này. Tình trạng mỗi địa phương áp dụng một phương pháp, cách làm khác nhau trong thu hút dự án đầu tư y tế đã gây khó khăn lớn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc tiếp cận và tham gia các dự án, đặc biệt là đầu tư xây dựng bệnh viện tư nhân.

Trong bối cảnh phát triển y tế tư nhân là xu thế tất yếu, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thực tế này cho thấy y tế tư nhân Việt Nam chưa phát triển đúng với tiềm năng và nhu cầu của xã hội. Do đó, làm thế nào để khuyến khích, thu hút doanh nghiệp đầu tư nhiều dự án bệnh viện tư nhân, xây dựng hệ thống y tế tư nhân mạnh về số lượng, hiệu quả về chất lượng, hoàn thành mục tiêu Nghị quyết số 20-NQ/TW, và đóng góp xứng đáng vào sự phát triển chung của ngành y tế Việt Nam? Đây là bài toán cấp bách, đòi hỏi Hiệp hội và cộng đồng y tế tư nhân tiếp tục tập hợp trí tuệ, đoàn kết, cống hiến, hiến kế với Quốc hội, Chính phủ, và Bộ Y tế những giải pháp, kiến nghị thiết thực nhằm cải cách, đổi mới, và điều chỉnh chiến lược phát triển phù hợp với tình hình thực tiễn.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 68 của Bộ chính trị về phát triển kinh tế tư nhân có thể xem như một bước ngoạt trong tư duy phát triển, tạo nền móng để cải cách, phá bỏ những định kiến, rào cản, khơi thông dòng chảy cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Tư duy đột phá này thể hiện sự cam kết chính trị mạnh mẽ gửi tới cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh, và toàn thể nhân dân: Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, đặt doanh nghiệp làm trung tâm, và coi phát triển kinh tế tư nhân là chiến lược lâu dài, không phải biện pháp tình thế. Đây là văn kiện đặc biệt quan trọng nhất từ trước đến nay dành cho kinh tế tư nhân, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp y tế tư nhân, trong đó có các hội viên của Hiệp hội, để có cơ hội bứt phá tăng tốc, khẳng định vị thế và đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành y tế nói riêng và đất nước nói chung.