23 năm bám bản "gieo chữ" cho học trò vùng cao Quảng Ninh

Băng rừng, vượt đèo bám điểm trường

Điểm trường Đồng Dằm (Trường tiểu học Đạp Thanh), thuộc thôn Đồng Dằm, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ Để cách trung tâm huyện Ba Chẽ hơn 40km là nơi thầy giáo Hoàng Xuân Nghĩa (khu 1, thị trấn Ba Chẽ, huyện Ba Chẽ Quảng Ninh) hiện đang công tác. Để đến được đây phải băng rừng vượt đường đèo vất vả. Ấy vậy mà người thầy giáo ấy đã có 23 năm đi về trên con đường hiểm trở này để đến với các em học sinh nghèo.

Thầy giáo Hoàng Xuân Nghĩa trong một tiết lên lớp

Thầy Hoàng Xuân Nghĩa nhớ lại: “Năm 1999, sau khi hoàn thành xong việc học ở Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Ninh trở về địa phương tôi được phân công giảng dạy ở điểm trường Đồng Dằm thuộc xã vùng cao Đạp Thanh. Thời đó đường sá lên điểm trường chủ yếu là đường rừng núi, đường đèo, đất đá ngổn ngang. Vì thế từ trung tâm huyện lên tới điểm trường phải mất một ngày đi bộ, buổi nào may mắn đi nhờ được xe chở gỗ thì đỡ vất vả”.

Nhận công tác tại điểm trường Đồng Dằm, xã Đạp Thanh không lâu thầy Nghĩa đã thấm những gian nan vất vả của việc đưa con chữ về bản.

“Để có lương thực bám bản phải cõng gạo và thức ăn chủ yếu là cá mặn khô từ ở thị trấn lên. Trên bản thì thưa dân, thời đó cũng chỉ có khoảng 30 hộ dân sinh sống rải rác dọc các triền đồi, khe suối. Phải họp người dân lại và phải đến từng nhà để vận động con em tới trường học chữ. Bản vùng cao thiếu thốn đủ điều cùng bao vất vả không thể nói lên lời nhưng tôi vẫn quyết tâm bám bản bám điểm trường”, thầy Nghĩa chia sẻ.

Điểm trường Đồng Dằm, Đạp Thanh nay được xây mới khang trang

Năm 2002 sau khi lập gia đình, thầy Nghĩa làm đơn xin chuyển công tác về gần nhà nhưng mọi việc không như dự tính.

Thầy Nghĩa cho biết thêm: “Nghĩ được về dạy gần nhà, ai ngờ lại được phân công lên Trường PTDT bán trú TH&THCS Đồn Đạc II ở xã vùng núi Đồn Đạc. Trường cách nhà 17 km đường đèo, để đến được trường cũng phải đi bộ nhiều giờ mới tới nơi. Về sau tôi tích cóp dành dụm mua được con xe đạp. Mỗi lần đạp xe từ nhà lên bản là tôi phải ở luôn trường để dạy, nhiều tuần mới về thăm nhà. Đến khi vợ ở nhà sinh con mình cũng không biết vì thời đó không có gì liên lạc”.

Thời gian công tác giảng dạy ở Đồn Đạc ngoài việc dạy ở trường chính, thầy Nghĩa còn tham gia dạy lớp học xóa mù chữ cho đồng bào với đủ mọi lứa tuổi. Sau 17 năm công tác ở Trường PTDT bán trú TH&THCS Đồn Đạc II, thầy Nghĩa lại tiếp tục quay về bám bản dạy ở các điểm trường xa xôi của xã Đạp Thanh.

“Năm 2019, tôi nhận quyết định điều động về dạy ở các điểm trường Khe Màu, Khe Phít, Bắc Cáp (Trường tiểu học Đạp Thanh) và hiện tại lại về đúng điểm trường mà ngày đầu mới ra trường nhận công tác là Đồng Dằm. Dân bản nói vui là dạy con họ giờ lại tới dạy cháu họ. Bao nhiêu năm sau khi quay về điểm trường này vất vả vẫn y như ngày đầu”, Thầy Nghĩa nói.

Điểm trường Đồng Dằm là điểm trường xa trung tâm xã Đạp Thanh tới 7km đường núi và cách trung tâm huyện Ba Chẽ với 40 km đường đèo. Điểm trường có 100% học sinh là người Dao.

Học trò như con của mình

Thầy Nghãi tâm tư, rào cản lớn vẫn là ngôn ngữ, các em vẫn chủ yếu sử dụng ngôn ngữ của đồng bào vì thế mình phải đi học thêm tiếng Dao để giao tiếp với học trò.

"Ngày đầu tới điểm trường, em nào chưa có đủ sách vở, bút, khăn quàng mình lại phải mua cho các em, thậm chí là mua cả bánh kẹo để động viên các em tới trường. Đến lớp để ý em nào thấy ho, sốt là lại phải đưa thuốc cho các em uống”, thầy Nghĩa cho hay.

Thời gian thầy Nghĩa ở trên điểm trường còn nhiều hơn thời gian thầy ở nhà

Do những khó khăn về đường sá nên thời gian thầy Nghĩa ở điểm trường còn nhiều hơn thời gian ở nhà. Những tháng mùa mưa gần như thầy bám bản ở điểm trường để giảng dạy đúng tiến độ chương trình.

“Ngoài những giờ lên lớp, mình cũng hay tới hỏi thăm các gia đình trong bản vừa để xem góc học tập của các em ở nhà, vừa là điều kiện mình gần dân bản. Những việc dân bản họ không biết như việc vay vốn ngân hàng chính sách hay hưởng chế độ xã hội bà con hỏi mình, mình lại hướng dẫn thủ tục cho bà con làm”, thầy Nghĩa kể.

Niềm động lực giúp thầy bám bản là tình thương con trẻ đồng bào, thương đồng bào vất vả không biết tới con chữ cũng chỉ mong con cái họ biết chữ.

Hiện tại điểm trường Đồng Dằm có tổng số 12 em học sinh là người Dao trong đó lớp 1 có 5 em học sinh và lớp 5 có 7 em học sinh

Thầy Nghĩa tâm sự: “Xa nhà lâu ngày nên việc học hành của con cái đều giao phó cho vợ ở nhà. Mình lên đây coi các em như con mình vậy. Những lời động viên của người vợ và hai người con càng giúp mình thêm động lực và an tâm bám bản, bám điểm trường đưa con chữ lên với các con em đồng bào người Dao, Tày, Sán Chỉ…”

Nói về những đóng góp của thầy giáo Hoàng Xuân Nghĩa, thầy Hoàng Văn Ngư - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đạp Thanh nhận xét: “Thầy Nghĩa đã giảng dạy ở tất cả các điểm trường xa xôi, trong quá trình công tác ở các điểm trường thầy luôn được học trò và phụ huynh yêu quý.

Thầy Nghĩa cũng kinh qua các nhiệm như tổ trưởng, tổ phó chuyên môn, tham mưu giúp việc cho hiệu trưởng trong công tác chỉ đạo chuyên môn của nhà trường. Ngoài việc dạy học, thầy Nghĩa còn gần dân bản, giúp đỡ bà con ở các điểm trường”.