Vì sao nói: “Không tham sắc lúc canh ba, không mê ăn lúc canh một”?

Không tham sắc lúc canh ba

Người xưa rất coi trọng sức khỏe, đặc biệt là kỷ luật sinh học. Họ thường nhắc con cháu: “Không tham sắc lúc canh ba”. Canh ba tương đương 23h đến 1h sáng, thời điểm mà theo Đông y, cơ thể rơi vào trạng thái âm dương chuyển giao, các cơ quan bắt đầu sắp xếp lại năng lượng, bước vào giai đoạn sửa chữa và phục hồi.

Vì vậy, “không tham canh ba” không chỉ nói đến chuyện tiết chế ham muốn mà còn bao hàm ý nghĩa lớn hơn là đừng thức khuya, đừng sa đà vào những thú vui khiến cơ thể và tinh thần bị tiêu hao đúng lúc cần nghỉ ngơi nhất.

Đông y cho rằng đây là khung giờ vàng để gan thải độc. Nếu còn thức, gan bị gián đoạn chu kỳ làm việc, lâu dần dẫn đến chức năng gan suy yếu, rối loạn nội tiết, da xấu, cơ thể mệt mỏi.

Khoa học hiện đại cũng chứng minh điều tương tự. Từ 23h, hormone melatonin đạt mức cao nhất giúp cơ thể phục hồi, thức khuya khiến quá trình này đổ bể. Không ngạc nhiên khi nhiều người trẻ sống lệch giờ, buổi sáng vật vờ, buổi tối lại tỉnh táo bất thường.

Không phải ngẫu nhiên mà cổ nhân dạy: “Ba canh đèn tắt, năm canh gà, ấy mới là giờ người đọc sách”. Đêm khuya không dành cho tiêu hao mà để nuôi dưỡng.

Không mê ăn lúc canh một

“Không mê ăn lúc canh một” ại là một nguyên tắc dưỡng sinh quan trọng khác. Canh một tương ứng 19h tối. Thời xa xưa, người ta ăn hai bữa một ngày, về sau mới chuyển thành ba bữa nhưng nguyên tắc không ăn muộn vẫn được giữ lại.

Người xưa hiểu rằng dạ dày cũng cần nghỉ ngơi. Ăn sau 7 giờ tối, nhất là các món nhiều dầu mỡ, tinh bột hoặc đồ cay nóng, khiến hệ tiêu hóa phải tăng ca, năng lượng không tiêu hết sẽ tích lại thành mỡ. Lâu dài làm tăng nguy cơ béo phì, trào ngược dạ dày, rối loạn chuyển hóa.

Ngày nay, sinh hoạt của người trẻ hoàn toàn đảo lộn. Sáng vội, trưa qua loa, tối lại ăn linh đình, nửa đêm còn nhâm nhi trà sữa, đồ nướng. Cơ thể vì thế rơi vào vòng luẩn quẩn mệt mỏi, ban ngày không tỉnh táo, ban đêm lại hừng hực năng lượng.

Lối sống của cổ nhân là “ngủ cùng mặt trời, thức cùng gà gáy” nên họ dễ dàng giữ được nhịp sinh học đều đặn. Còn với thế hệ hiện đại, việc đi ngủ trước 23h đôi khi khó chẳng kém… một thử thách.

Nhưng nếu vì sức khỏe lâu dài, vì tương lai của chính mình, chúng ta vẫn nên cố gắng:

Sắp xếp công việc để ngủ trước 23h

Hạn chế tối đa ăn sau 19h

Tránh các hoạt động tiêu hao quá mức vào ban đêm

Duy trì nhịp sinh học ổn định để đẩy lùi tình trạng “bán khỏe bán bệnh”

Khi bạn tôn trọng đồng hồ sinh học, bạn sẽ thấy cơ thể nhẹ nhàng hơn, tinh thần sáng suốt hơn và ngày mới bắt đầu trong trạng thái tràn đầy năng lượng.