Tăng cường kỹ năng sơ cấp cứu: Để người lớn không lúng túng trước những tai nạn của trẻ

Chị N.T.H.M. vẫn còn nhớ rõ khoảnh khắc con mình bị hóc kẹo. Đứa trẻ ho sặc sụa, mặt tái dần. Lúc ấy chị chỉ nhớ mang máng thao tác đẩy dị vật bị kẹt trong đường thở mình từng xem trên mạng.

“Lúc ấy tay run, đầu trống rỗng, tôi chỉ biết vừa làm vừa cầu mong con sẽ ổn. Tôi thực sự sợ khi nghĩ nếu mình làm sai thì sao, nếu không xử lý được thì sao” chị kể lại.

Rất may, viên kẹo đã được đẩy ra, tuy nhiên cảm giác lo lắng vẫn đeo đuổi chị. Với chị M., việc xử lý được tình huống hôm đó không đồng nghĩa với sự yên tâm lâu dài. Là mẹ của ba con nhỏ, trong đó bé lớn nhất mới học lớp 5, chị hiểu rằng còn rất nhiều tình huống tai nạn khác có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong sinh hoạt hằng ngày.

“Tôi có thể làm được một lần không có nghĩa là đã đủ kiến thức để đối phó với những tình huống khác nếu xảy ra,” chị chia sẻ.

Chính vì vậy, khi thấy nhà trường thông báo tổ chức khóa tập huấn có nội dung về sơ cấp cứu, chị đã nhanh chóng đăng ký tham gia. Khóa tập huấn về Y học cộng đồng do Quỹ Vì Tầm Vóc Việt (VSF) phối hợp với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Y Hà Nội tổ chức. Hoạt động được triển khai trong khuôn khổ dự án Trường học hạnh phúc năm học 2025-2026.

Trong hai ngày, chương trình đã triển khai 12 lớp tập huấn xoay quanh bốn nhóm nội dung trọng tâm, gồm phòng, chống đuối nước, tai nạn thương tích và sơ cấp cứu; dinh dưỡng hợp lý cho học sinh; tâm thần học đường; và chăm sóc, vệ sinh răng miệng ở trẻ em. Trong đó, nội dung về sơ cấp cứu và phòng, chống tai nạn thương tích nhận được sự quan tâm đặc biệt của phụ huynh và giáo viên.

Với sự hướng dẫn trực tiếp của các giảng viên, bác sĩ thuộc bộ môn Hồi sức cấp cứu, Trường Đại học Y Hà Nội, các phụ huynh và giáo viên được trang bị những kiến thức nền tảng về quy trình phản ứng khi xảy ra sự cố, nguyên lý can thiệp ban đầu và cách tiếp cận nạn nhân trong những tình huống khẩn cấp thường gặp ở trẻ em như đuối nước, sốt cao co giật, hóc dị vật hay ngừng thở.

Điểm nhấn của lớp học là phần thực hành trên mô hình, trong đó học viên được hướng dẫn ép tim ngoài lồng ngực, hô hấp nhân tạo, xử lý hóc dị vật, cũng như cách cầm máu, băng bó vết thương cơ bản. Các bác sĩ trực tiếp theo sát, chỉnh sửa từng thao tác nhằm giúp học viên nắm vững kỹ năng xử lý trong những tình huống khẩn cấp.

“Các bác sĩ hướng dẫn rất chi tiết về từng động tác một. Lúc đó tôi mới nhận ra, nếu chỉ xem trên mạng thì rất dễ làm chưa đúng, mà trong những tình huống cấp cứu thì chỉ cần sai một chút cũng có thể gây nguy hiểm,” chị . M. nói.

Bên cạnh các phụ huynh, đông đảo giáo viên Trường Tiểu học Nghĩa Lợi cũng tích cực tham gia trong hai ngày tập huấn. Cô T.T.H., giáo viên lớp 5 Trường Tiểu học Nghĩa Lợi, cho biết trên địa bàn xã từng xảy ra trường hợp trẻ bị hóc dị vật dẫn đến tử vong. Ngoài ra, khu vực quanh trường cũng có nhiều ao hồ, trong khi học sinh ở độ tuổi hiếu động, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn, khiến thầy cô luôn mang theo nỗi lo thường trực trong quá trình giảng dạy và quản lý học sinh.

Theo cô H., các giáo viên trong trường cũng từng được tiếp cận một số nội dung sơ cấp cứu cơ bản, bản thân các thầy cô cũng chủ động tìm hiểu để có thể bảo vệ học sinh. Tuy nhiên các lớp học trước đây chủ yếu tập trung vào lý thuyết, lại kết hợp cùng các nội dung tập huấn khác nên chưa chuyên sâu. Tuy nhiên, với lớp tập huấn lần này, mối lo của cô đã phần nào giảm bớt.

“Sau buổi tập huấn, tôi cảm thấy tự tin hơn rất nhiều. Ít nhất là khi có tình huống không may xảy ra, mình biết phải bắt đầu từ đâu để bảo vệ các em,” cô nói.

Việc đưa nội dung sơ cấp cứu vào chương trình tập huấn y học cộng đồng xuất phát từ thực tế những tai nạn thương tích có thể xảy ra bất cứ lúc nào, đặc biệt trong môi trường học đường và gia đình có trẻ nhỏ. Khi được trang bị kiến thức và kỹ năng cơ bản, giáo viên và phụ huynh không chỉ có thêm công cụ để bảo vệ trẻ, mà còn giảm bớt tâm lý hoảng loạn trong những tình huống khẩn cấp.

“Khi xảy ra tai nạn, những người có mặt đầu tiên thường không phải là bác sĩ mà là thầy cô, phụ huynh. Việc trang bị kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản có thể tạo ra sự khác biệt rất lớn,” Ths.BSNT. Đặng Trung Anh, giảng viên lớp tập huấn về phòng chống đuối nước, tai nạn thương tích và sơ cấp cứu chia sẻ trong buổi tập huấn. “Khi nắm vững kiến thức cơ bản về sơ cấp cứu, các thầy cô, phụ huynh sẽ giữ được bình tĩnh để đưa ra các quyết định đúng đắn khi tình huống xấu bất ngờ xảy ra với trẻ.”

Chị Hoàng Thu Nga, Quản lý Chương Trình Quỹ Vì Tầm Vóc Việt cho biết, lớp tập huấn sơ cấp cứu nói riêng và chương trình tập huấn Y học cộng đồng nói chung là một mắt xích quan trọng trong hành trình xây dựng môi trường học đường an toàn, hạnh phúc.

“Thông qua chương trình tập huấn này, Quỹ mong muốn góp phần trang bị cho giáo viên, phụ huynh và học sinh những kiến thức, kỹ năng thiết thực để chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần một cách chủ động, khoa học và bền vững, qua đó giúp các em học sinh được phát triển toàn diện,” chị chia sẻ.

Dự án Trường học hạnh phúc là dự án dài hạn do Quỹ Vì Tầm Vóc Việt triển khai từ năm 2022 tại các tỉnh Lào Cai, Sơn La và Nghệ An. Dự án là giải pháp tổng thể nhằm cải thiện cơ sở vật chất và nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên, học sinh tại các trường vùng khó khăn, đồng thời thể hiện nỗ lực bền bỉ của Quỹ Vì Tầm Vóc Việt trong việc đóng góp cho các Chương trình Mục tiêu quốc gia và thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.