Những sai lầm các mẹ thường mắc phải khi cho con ăn dặm

Điều 2: Nấu cháo trộn chung nhiều thành phần, nấu lượng lớn để dùng cả ngày hoặc trữ đông dùng nhiều ngày

Nhiều cha mẹ không có thời gian thường nấu cháo 1 lần gồm nhiều nguyên liệu như thịt, cá, rau củ và cho bé dùng nhiều lần.

Trả lời: Không sai khi nấu cháo một lần và bảo quản lạnh hoặc cấp đông dùng nhiều ngày cho bé. Nhưng, không nên cấp đông hay trữ lạnh quá 8 tiếng các loại cháo có hỗn hợp trộn chung gồm thịt, cá, rau củ. Lí do cho điều này là: việc quá nhiều thành phần nguyên liệu sẽ làm ảnh hưởng đến mùi vị, gia tăng xuất hiện gốc nitrat, tính acid-bazo và sự gia tăng vi khuẩn trong cháo. Tất cả các hệ quả này đều làm cho thức ăn không được bảo toàn chất dinh dưỡng và có nguy cơ gây chán ăn và rối loạn tiêu hóa cho bé.

Lời khuyên của Hiệp Hội Dinh dưỡng lâm sàng Anh cho cha mẹ:

*Cha mẹ có thể nấu cháo trắng và các nguyên liệu khác tách riêng thành 4 nhóm và lưu trữ riêng: chất đạm từ động vật có vú (thịt heo/bò/cừu), chất đạm từ gia cầm (trứng/thịt gà/chim), chất đạm từ cá/hải sản, và rau củ. Khi nào ăn thì hâm nóng lại nhóm đó và trộn chung vào cháo.

*Nếu cha mẹ không có thời gian thì có thể lưu trữ và kết hợp theo công thức sau:

Cháo/cơm + rau củ: có thể kết hợp lưu trữ (trừ rau cho lá dạng rỗng ruột như rau muống). Không áp dụng cách bảo quản kết hợp này cho các bé đang có hiện tượng rối loạn tiêu hóa, điều trị kháng sinh, hoặc đang bị táo bón.

Cháo/cơm + chất đạm từ động vật có vú (thịt heo/bò/cừu): có thể kết hợp lưu trữ lạnh và dùng tốt nhất trong 24 tiếng. Nếu cấp đông thì khuyên dùng trong 10 ngày trở lại.

Cháo/cơm + chất đạm liên quan đến gia cầm (thịt gà/vịt/thịt chim): chỉ khuyên kết hợp bảo quản lạnh dùng trong 14 tiếng trở lại là đảm bảo vệ sinh an toàn và dinh dưỡng tối ưu.

Cháo/cơm + trứng: không khuyên kết hợp để dự trữ

Cháo/cơm + hải sản (trừ tôm, cá sông): không khuyên kết hợp để dự trữ

Cháo/cơm + tôm/cá sông: có thể kết hợp dự trữ, nhưng tốt nhất là cấp đông và dùng trong 5 ngày trở lại. Khi rã đông thì hâm nóng dùng trong 2 tiếng trở lại.

Điều 2: Hiểu nhầm sự bổ dưỡng của một số chất bổ dưỡng như sữa ong chúa, yến các loại, váng sữa

Trả lời: Những thực phẩm được cho là bổ dưỡng nhưng đối với các bé dưới 1 tuổi nếu cha mẹ giới thiệu không đúng sẽ là một gánh nặng lên thận, và các vấn đề tiêu hóa. Không phải tất cả các thực phẩm bổ là tốt cho trẻ dưới 1 tuổi. Bé không cần ăn thực phẩm bổ mà chỉ cần ăn đúng, đủ lượng chất dinh dưỡng từ các thực phẩm thông thường là đủ cho bé phát triển toàn diện.

Các sản phẩm yến các loại gồm nước yến, yến sào, tổ yến và mật ong, kể cả sữa ong chúa không khuyên dùng cho các bé dưới 1 tuổi vì nguy cơ dị ứng cao. Chỉ cho bé dùng khi bé từ 1.5 tuổi trở lên. Riêng mật ong rừng chỉ khuyên dùng khi bé trên 2 tuổi.

Hạt chia: Nhiều cha mẹ thường nghe quảng cáo liên quan đến giàu omega-3. Thực tế, hạt Chia không chứa chất béo omega-3DHA và EPA quan trọng cho sự phát triển trí não của trẻ. Hạt Chia

chứa ALA, vitamin và khoáng như một số hạt khác. Bé từ 6 tháng tuổi có thể cho hạt Chia, nên ăn cân bằng như các hạt khác, ngày ăn 5g, tuần cũng không nên quá 4 ngày.

Gạo lứt: Gạo lứt không thích hợp cho bé dưới 5 tuổi vì loại gạo này tạo cảm giác bé no nhanh, bé sẽ không nhận đủ năng lượng bé cần.

Váng sữa: váng sữa có thành phần chất béo cao (~13g/100g váng sữa), nhưng ít dưỡng chất, một số có nhiều đường. Lượng chất béo cao trong váng sữa không thích hợp cho hệ tiêu hóa bé nếu
bé chưa đủ 10 tháng tuổi.

• Bé từ 10-12 tháng tuổi: Dùng không quá 30g/ngày, tuần không quá 3 ngày.
• Bé trên 1 tuổi dùng không quá 50g/ngày, tuần không quá 4 ngày. Các bé thừa cân béo phì không khuyên dùng.

Một số váng sữa ở Việt Nam có thể không đúng như tên gọi, tỷ lệ chất béo không phù hợp, có thể có thêm phụ gia và lượng đường cao. Do đó, nên đọc thành phần trước khi mua. Tất cả các sản
phẩm có đường không khuyên dùng cho bé dưới 1 tuổi.

Sữa chua-phô mai: các bé có thể được giới thiệu phô mai (cheese cubes), fromage và sữa chua (yogurt) ở tuần thứ 7-8 ăn dặm hoặc 7.5 – 8 tháng tuổi.

Điều 3: Tráng ruột bằng nước cà rốt trước khi ăn dặm làm bé ăn tốt, ít bị tiêu hóa

Nhiều mẹ chia sẻ công thức truyền miệng là cho bé dùng nước cà rốt 1-2 tuần trước ăn dặm là có thể giúp bé ăn ngoan, không bị vấn đề tiêu hóa, không đi phân sống. Có bạn cho bé "tráng ruột" theo cách này từ rất sớm (từ 3-5 tháng tuổi).

Trả lời: Không đúng và không khuyên dùng trước 5 tháng tuổi.
Lời khuyên của Viện Nhi Khoa của Mỹ về dùng cà rốt và nước ép cà rốt để phòng ngừa dư nitrate ảnh hưởng đến sức khỏe các bé:

+Các bé dưới 3 tháng tuổi tuyệt đối không dùng cà rốt hoặc nước ép cà rốt.

+ Các bé từ 4 -6 tháng không khuyến khích dùng cà rốt trong ăn dặm, đặc biệt tuyệt đối không cho bé dùng nước ép cà rốt (vì nước ép có hàm lượng nitrate tập trung rất cao)

+ Các bé từ 6 tháng tuổi: có thể dùng cà rốt (dạng xay nhuyễn trong thực hành ăn dặm), nhưng vẫn không khuyến khích dùng nước ép cà rốt.

+ Các bé từ 7.5 tháng có thể dùng cà rốt hay nước ép cà rốt (nhưng nước ép là hạn chế trước 1 tuổi)

Do đó, huyền thoại về dùng nước ép cà rốt để tráng ruột trước ăn dặm giúp bé ăn ngon là không có bằng chứng khoa học, nhưng ngược lại nếu cho bé dùng nước ép cà rốt quá sớm (từ 4-6 tháng tuổi) có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe của bé (VD như bệnh Methemoglobinemia).

L.H (Theo BS Anh Nguyễn)