Sinh viên ra trường thất nghiệp, có nên quá chú trọng vào mức lương?

Sinh viên mới ra trường tại Việt Nam ‘chán ghét’ công việc nhất khu vực

Theo một khảo sát được thực hiện trên 50.000 người lao động bởi JobStreet.com và JobsDB, hai mạng việc làm hàng đầu châu Á có mặt tại Malaysia, Hong Kong, Singapore, Indonesia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam về ‘Chỉ số Hạnh Phúc’ vào cuối quý 2/2016, Sinh viên mới tốt nghiệp tại Việt Nam có mức độ hạnh phúc thấp nhất so với 6 quốc gia, vùng lãnh thổ khác trong khu vực.

Những sinh viên mới tốt nghiệp tại Philippines tỏ ra lạc quan nhất về tương lai (6,5/10), theo sau là Indonesia (6/10) và Thái Lan (5,9/10). Đối tượng này tại Malaysia, Singapore, Hong Kong (lần lượt 5.5/10, 5.2/10 và 5.1/10) khá trung tính trong khi Việt Nam là quốc gia có mức độ hài lòng về công việc thấp nhất trong khu vực (4,9/10).

Tuy nhiên, Việt Nam nằm trong Top 3 quốc gia trong khu vực lạc quan nhất về sự cải thiên trong công việc trong vòng 6 tháng đầu làm việc. Sinh viên mới tốt nghiệp tại Indonesia đứng đầu về độ lạc quan (6,8/10), theo sát là Philippines và Việt Nam. Các quốc gia phát triển tỏ ra kém lạc quan nhất khi người mới tốt nghiệp tại Singapore và Hong Kong đều có số điểm thấp (5,4/10).

Trên 200.000 cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp: Vì đâu nên nỗi?

Theo một khảo sát vào Quý 2/2016 trên gần 1.200 sinh viên mới tốt nghiệp, có đến gần 75% xác định mức lương là yếu tố quan trọng khi đọc mẩu tin tuyển dụng trên các trang mạng việc làm. Yêu cầu của việc làm và địa điểm làm việc là 2 yếu tố được nhóm đối tượng này quan tâm thứ 2 (71%) và thứ 3 (50%). Trong khi đó, mô tả việc làm, yếu tố tối quan trọng để xác định một công việc có phù hợp với người lao động hay không chỉ đứng ở vị trí ưu tiên thứ 4 (48%).

Tình trạng sinh viên mới tốt nghiệp không có việc làm được nhiều nhà tuyển dụng đánh giá là do thái độ cũng như kỹ năng vẫn còn chưa đáp ứng được mong đợi hay khả năng của nhà tuyển dụng. “Chấp nhận mức lương công ty đề nghị” là yếu tố nằm trong top 3 dẫn đến quyết định tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp theo khảo sát được thực hiện vào Quý 1/2016 trên gần 400 nhà tuyển dụng.

Việc chọn ngành nghề theo học cũng đóng vai trò khá quan trọng để tìm được một công việc phù hợp ngay từ khi mới ra trường. Theo số liệu thống kê vào Quý 1/2016 (thời gian cao điểm nhất trong thị trường tuyển dụng), Sales & Marketing (Kinh doanh & Tiếp thị) là ngành có nhu cầu lớn nhất trên thị trường khi có đến gần 30% tin đăng tuyển dụng trên http://jobstreet.vn thuộc về ngành nghề này.

Ngành kỹ thuật (12%) và Kế toán/Tài chính (10.2%) lần lượt đứng thứ 2 và 3 trong số những ngành nghề ‘hot’ nhất trên thị trường hiện tại. Tuy nhiên, nhiều nhà tuyển dụng vẫn ‘than phiền’ rằng những hồ sơ thuộc các ngành ‘hot’ thường không đủ về lượng cũng như mức lương mong muốn thường không phù hợp với thị trường, đặc biệt với đối tượng mới ra trường.

Dù mức lương của Việt Nam đã có những cải thiện đáng kể trong thời gian qua khi năm 2016 đánh dấu sự tăng trưởng đến gần 2 chữ số, đặc biệt ở những vị trí mới ra trường (theo Báo cáo lương của JobStreet.com Việt Nam 2015-2016), sự kỳ vọng về mức lương của đối tượng này đang tỏ ra chưa thực tế.

Theo nghiên cứu Xu hướng tăng trưởng lương năm 2016 của châu Á-Thái Bình Dương, mức lương tăng trưởng thường chỉ tương ứng với mức độ lạm phát của quốc gia đó. Điều này cũng được nhắc lại một lần nữa trong báo cáo gần đây của Mercer với việc lạm phát cùng với tỷ lệ nhảy việc lên đến hàng 2 con số trong hầu hết các quốc gia khu vực.

Trong một trao đổi với báo giới tại ngày hội việc làm trường Đại học Quốc Tế - ĐHQG TP.HCM, bà Dương Thị Ngọc Hải, Giám đốc Marketing JobStreet.com Việt Nam đã từng nhận định: Có thể sinh viên thật sự đang được trả lương thấp hơn thị trường. Nhưng là một người vừa tốt nghiệp, các bạn có rất nhiều cơ hội để định hướng phát triển nghề nghiệp theo các cách bạn muốn. Và tốt nhất, khoảng thời gian ngay sau tốt nghiệp nên được dành để học hỏi, đa dạng hóa những kỹ năng cả cứng và mềm hơn là hướng ngay đến một vị trí được trả lương cao.

Đặt mình là vị trí nhà tuyển dụng

Khi bước vào môi trường làm việc, các bạn sinh viên mới tốt nghiệp cần đặt mình vào vị trí nhà tuyển dụng. Những người sử dụng lao động cần có thời gian để điều chỉnh mức lương phù hợp với khả năng nhân viên, đặt biệt là những người hoàn toàn chưa có kinh nghiệm. Do đó, một giải pháp khi những nhân viên mới không kiếm được mức lương hằng mong đợi, hãy có một cuộc trao đổi cởi mở trực tiếp với cấp trên về việc lập ra những con số, mục tiêu cụ thể để đạt được điều mong muốn.

Rất nhiều chuyên gia tại những công ty hàng đầu đã đưa ra nhận định, sự kiên định và nhất quán, tập trung cao vào công việc sẽ đưa một người tiến xa trên chặng đường sự nghiệp hơn là chỉ nhắm đến một vị trí có lương khởi điểm trên mức trung bình.

Ngoài ra, việc lập những kế hoạch ngắn, trung và dài hạn cũng giúp những người mới tốt nghiệp đạt được những mục tiêu trong công việc. Dù chúng ta đang sống trong một thời đại công nghệ phát triển nhanh vượt bậc, tuy nhiên sự nghiệp cần kinh nghiệm và thời gian để phát triển.

Nhìn chung, mọi vấn đề đều quy về một câu hỏi: làm việc vì tiền, hay vì kinh nghiệm? Cả hai đều quan trọng như nhau, nhưng với những sinh viên ‘chân ướt chân ráo’, kinh nghiệm sẽ đem lại một quá trình phát triển nghề nghiệp ổn định và giúp bạn vươn xa hơn trên chặng đường dài. Và nhớ rằng, hầu hết nhà tuyển dụng đều mong muốn được làm việc với một người lao động trung thành và có tầm nhìn xa trong sự nghiệp.

Quân Nguyễn