Nồi bánh Tét đêm ba mươi của Má

Đối với nhiều gia đình, ngày Tết sẽ không thể thiếu rượu bia, bánh mứt hay bao lì xì đỏ. Riêng đối với người dân quê tôi, bánh Tét là loại bánh không thiểu thiếu khi mỗi độ xuân về.

Không như ngày còn bé, mỗi khi Tết đến lại háo hức với quần áo mới. Ngày trưởng thành, tôi chỉ mong được nghỉ việc sớm để kịp về gói bánh Tét với má. Vì đấy là thời khắc cả gia đình quây quần bên nhau, được tâm sự chuyện năm qua và dặn dò trước thềm năm mới…

Gói bánh Tét từ lâu đã trở thành phong tục của người dân quê tôi. Ảnh: Dương Quang

Gói bánh Tét từ lâu đã trở thành phong tục và nét truyền thống của gia đình tôi. Cho dù có bận bịu ra sao, mỗi thành viên đều dành thời gian chuẩn bị thật tỉ mỉ từng công đoạn.

Thấy má vất vả, anh em trong gia đình thường hay khuyên má nên đặt bánh ngoài chợ. Má bảo: Gói bánh tuy hơi cực, nhưng nếu không tự tay gói thì coi như mất linh hồn ngày Tết. Đêm giao thừa, không có nồi bánh để thức canh lửa là không còn gì sự háo hức trông Tết.

Trong tiết trời se lạnh, thức canh lửa nồi bánh tét đêm 30 Tết là ký ức rất khó quên trong lòng mỗi người.

Cứ thế mà bao nhiêu cái xuân qua, cứ đều đặn như một lập trình, tầm 26 tháng chạp là các anh chị được phân công rọc lá chuối rồi đem phơi nắng, lau thật sạch và xếp lại từng lớp ngay ngắn. Rồi đến chiều ngày 29 Tết má đã vo nếp, đãi vỏ đậu xanh, ướp thịt với gia vị để chuẩn bị cho việc gói bánh vào ngày hôm sau. Muốn có được những chiếc bánh tét thật vừa ý, ở công đoạn này má tôi thường tự tay làm.

Ngày 30 Tết, cả gia đình ngồi bên nhau, mỗi người một công đoạn, má là người gói chính, tôi và các chị trong nhà sẽ buộc dây bánh. Ba và các anh được má phân công chuẩn bị nồi và bếp để luộc bánh. Bếp lò nấu bánh được làm bằng các viên gạch chụm lại theo thế chân vạc, đặt ở góc sân.

Bánh Tét được gói thành từng đòn dài với sợi lạt buộc bên ngoài rất đều và đẹp.

Trong tiết trời se lạnh, cả gia đình cùng ngồi quanh bếp lửa chụm củi, nấu bánh. Tiếng lửa reo tí tách xen lẫn trong gió cuối đông xào xạc nghe rất vui tai. Khó nhất của công đoạn nấu bánh là phải giữ cho lửa cháy đều, thỉnh thoảng châm nước để không bị cạn mới giữ được màu xanh của lá và bánh không bị sống. Khi nước trong nồi sôi lên, mùi thơm của nếp và lá chuối quyện vào nhau, tỏa mùi ra ngào ngạt.

Và bên bếp than hồng của nồi bánh Tét trong đêm, chúng tôi còn được nướng mấy củ khoai và cá lóc đồng tươi ngon được má chuẩn bị sẵn. Anh em chúng tôi ngồi ăn cùng nhau, chờ đón thời khắc giao thừa. Thích nhất là lúc ngồi chụm củi cùng má, được nghe má kể những câu chuyện về những khó khăn thời chiến tranh. Những câu chuyện ấy, anh chị chúng tôi đã nghe hàng trăm lần, nhưng không hiểu sao chúng tôi vẫn thích được nghe má kể lại. Có thể, chúng tôi muốn nghe lại những khó khăn của ba mẹ để tự nhắc nhở bản thân phải biết trân quý hiện tại và nổ lực trong tương lai.

Bánh Tét với gia đình tôi chứa đựng bao ý nghĩa thiêng liêng. Từng lớp lá chuối bọc lấy nhau ôm trọn đòn bánh như đời cha mẹ đã hi sinh che chở cho chúng tôi. Bánh tét xanh nhụy vàng gợi nhớ những cánh đồng quê mà cha mẹ đã bao tháng năm vất vả cấy cày gặt hái. Bánh mang hương vị của quê hương, đất trời. Bánh tét còn chứa đựng mộng ước về một năm mới no đủ, phúc lộc tràn đầy.

Năm nay cũng như mọi năm, tôi vẫn kịp về nhà đón giao thừa với gia đình bên nồi bánh Tét trong sương đêm. Bên bếp lửa đang cháy tí tách, tôi chỉ mong nhiều năm nữa gia đình tôi sẽ vẫn giữ được nét duyên quê này. Ngoài trời, sương đang xuống dày hơn, những bông mai vàng đang căng mình nở và tỏa hương ngào ngạt…

Video: Cần Thơ - Đô thị sông nước đáng sống