Trong thời gian gần đây, hình ảnh người phụ nữ trở thành nguồn cảm hứng chính để các nhà làm phim khai thác. Đặc biệt, việc đi sâu vào cuộc đời cơ cực của những người làm mẹ, làm vợ đã lay động trái tim khán giả. Không ít người xem đã phải nhói lòng trước số phận khốn khổ của họ trên màn ảnh nhỏ.
Riêng trong năm 2023, các bộ phim trong khung giờ vàng tiếp tục khắc họa hình ảnh người phụ nữ nhọc nhằn. Chẳng hạn như nhân vật Son (Kim Oanh) trong "Dưới bóng cây hạnh phúc" đã phải chật vật khi sống cùng người chồng sĩ diện hão, bố chồng khó tính và cậu em chồng chuyên gây rắc rối.
Hay chị Phương (NSƯT Kiều Anh) nơi tác phẩm "Gia đình mình vui bất thình lình" cũng không dễ chịu là bao khi liên tiếp mất con, đã thế, sự thờ ơ lạnh nhạt của chồng khiến nhân vật tủi thân ngay trong chính cuộc sống hôn nhân của cô. Còn đầu năm 2023, nhân vật Hạnh (Quỳnh Kool) trong "Đừng làm mẹ cáu" cũng để lại dấu ấn sâu sắc khi dám từ bỏ việc học đại học, chọn làm mẹ đơn thân ở tuổi đôi mươi, sẵn sàng nhận nuôi con của người khác trong khi cô không một xu dính túi.
Và mới đây nhất, trong bộ phim "Cuộc đời vẫn đẹp sao", khán giả lại được dịp xót xa trước cảnh bà Tình (NSƯT Thanh Quý) đầu tóc bạc phơ nhưng vẫn phải tần tảo đi bán bánh kiếm chút cơm manh áo. Trong căn nhà lụp xụp cùng bộ dạng lôi thôi, bà làm người xem thổn thức khi đến tuổi an lạc nhưng vẫn phải rong ruổi khắp phố phường. Nhưng đau đớn hơn phải kể đến nữ chính Luyến (Thanh Hương) vẫn ngày ngày bòn nhặt từng đồng để lo cơm áo gạo tiền. Khi hay tin chồng cô ra đi để lại món nợ khổng lồ, người phụ nữ đáng thương phải “đầu tắt mặt tối” để trả nợ, lại còn bị bố mẹ ruột từ mặt. Chưa kể, khi em trai cô gây chuyện, đấng sinh thành lại tìm đến Luyến bắt cô thay em trả nợ vì "mày chỉ là con gái, còn em trai mày mới chính là con trai độc đinh trong nhà".
Đây không phải là lần đầu phim Việt mang tới câu chuyện của người phụ nữ cơ cực. Trước đó, với những tác phẩm như "Thương ngày nắng về", "Hương vị tình thân", "Về nhà đi con", "Hoa hồng trên ngực trái"... số phận của các nữ nhân vật cũng không khá khẩm hơn là mấy. Người chật vật vì cuộc sống hôn nhân không suôn sẻ, người lại một thân một mình nuôi mấy đứa con ăn học nên người,... Cuộc đời của họ chìm trong chuỗi ngày tháng long đong lận đận.
Nhìn chung, các nhà làm phim đã lột tả chân thực dáng vẻ của những người phụ nữ khốn khó. Hình ảnh của họ chính là hình mẫu của nhiều người phụ nữ cơ cực trong đời thực. Những mảnh đời khổ cực trở thành chất liệu chính để các biên kịch, đạo diễn mang lên màn ảnh nhỏ.
Phần đông những hình ảnh này được người xem đồng cảm khi cái nghèo, cái vất vả cứ đeo đuổi các nhân vật. Thậm chí, những khán giả cũng có thể nhìn thấy hình ảnh của chính bản thân họ thông qua cuộc đời của các nhân vật. Chưa kể, những yếu tố như hóa trang cho vai diễn, diễn viên diễn xuất tốt cũng góp phần giúp hình tượng này được lột tả sâu sắc, ngày một ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng.
Nhờ những hình tượng này mà khán giả thấu hiểu hơn về cuộc đời của những người phụ nữ. Có nhiều yếu tố như hoàn cảnh, mối quan hệ trong gia đình hay thậm chí là tính cách của họ cũng có thể trở thành lý do khiến cho cuộc đời của họ vướng vào sóng gió.
Nhưng thông qua những gương mặt trên, người xem dễ dàng nhận thấy loạt đức tính điển hình của người phụ nữ Việt như chịu thương chịu khó, siêng năng chăm làm, hy sinh lợi ích bản thân để vun vén cho gia đình, thương chồng yêu con,... Đôi khi công sức của người phụ nữ không được đền đáp xứng đáng nhưng họ vẫn bao dung rộng lượng. Chính những tính cách của họ có thể vô tình làm họ chịu thiệt thòi nhưng cuối cùng họ vẫn chọn cách chấp nhận và đối mặt.
Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là việc khai thác hình tượng người phụ nữ khốn khổ với tần suất liên tục, gần như tác phẩm nào cũng hiện diện đôi ba nhân vật thì liệu rằng đây có phải là dấu hiệu cho thấy phim Việt đang đi theo một lối mòn?
Phải chăng đây mới thực sự là cuộc sống của phần đông người phụ nữ đang diễn ra, được tái hiện trên phim như một cuốn tự truyện và được các nhà làm phim thay lời cất tiếng? Hay chỉ vì cái khổ của người phụ nữ là đề tài dễ khai thác, dễ cài cắm các mâu thuẫn trong các mối quan hệ xung quanh. Cho nên các nhà làm nội dung đã nhắm vào hình tượng này, tận dụng triệt để tính cách, cảm xúc của người phụ nữ mà xây dựng kịch bản cho phim?
Biết rằng người phụ nữ ai cũng có những khó khăn riêng, nỗi khổ riêng nhưng khi thời đại phát triển mạnh mẽ, thì họ theo đó cũng dần trở nên độc lập, mạnh mẽ, tri thức và tự chủ. Họ bản lĩnh hơn, ít phụ thuộc hơn và dần khẳng định chỗ đứng cũng như vai trò quan trọng trong xã hội.
Với các bộ phim, thay vì tập trung đi theo kiểu mẫu phổ biến thì cũng cần nên xem xét sự thay đổi của thời đại, từ đó, xây dựng hình tượng hiện đại, hợp thời. Thông qua đó, chính hình tượng đó có thể truyền cảm hứng và tiếp thêm động lực cho những khán giả chứ không còn rập khuôn bằng hình ảnh người phụ nữ chỉ muôn đời khổ cực, vất vả vì chồng, vì con.
Việc khai thác số phận tảo tần của người phụ nữ không sai. Chính những hình ảnh đó cho thấy việc làm mẹ, làm vợ không hề dễ dàng và sung sướng. Nhưng khi xã hội ngày một tân tiến, tư duy ngày một phát triển thì việc khai thác những kiểu mẫu này sẽ dễ bị đóng khung vào một khuôn mẫu, dần rơi vào vùng an toàn, thiếu mới mẻ, thiếu sáng tạo. Và để dòng phim truyền hình phát triển, ngày một chất lượng thì việc đa dạng hóa đề tài, đa dạng hóa kiểu mẫu là việc nên làm. Chính những góc nhìn mới về người phụ nữ, về cuộc sống sẽ trở thành các yếu tố giúp phim Việt khoác lên một màu áo mới, bắt kịp thời đại, bắt kịp xu hướng.
