Độc đáo lễ hội của ngôi đình 200 năm tuổi ở TP. Cần thơ

Lễ hội Kỳ Yên Thượng Điền Đình Bình Thủy năm 2023 đã diễn ra trong 4 ngày (nhằm ngày 12 – 15/4 âm lịch) và được duy trì thường niên nhằm chiêm bái các bậc tiền hiền, hậu hiền, các vị anh hùng dân tộc có công khai hoang, mở đất, xây dựng và giữ gìn quê hương, nguyện cầu mưa thuận, gió hòa, quốc thái, dân an, mùa màng tươi tốt, đồng thời là dịp để gắn kết cộng đồng với nhau.

Lễ Kỳ yên Thượng điền bắt đầu bằng nghi thức đưa Sắc Thần du ngoạn qua địa bàn các phường của quận Bình Thủy, sau đó là các lễ Tế Thần Nông, Thay Khăn Sắc Thần, Xây Chầu, Tế Bàn Soạn, Túc Yết, Chánh Tế, Tôn Vương, Tế Sơn Quân và cuối cùng là Tống Khách...

Về phần hội, UBND quận Bình Thủy phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ tổ chức các hoạt động rất phong phú, sôi nổi như hát tuồng cổ, trình diễn thư pháp, vẽ tranh ký họa, triển lãm sách, các gian hàng giới thiệu, quảng bá du lịch thành phố và 9 quận huyện, hội thi mâm xôi ngọt, các hoạt động thể thao như đua xe đạp, cờ tướng...

Lễ hội Kỳ yên Đình Bình Thủy năm Quý Mão được tổ chức phần lễ trang nghiêm theo thông lệ truyền thống, phần hội mang không khí vui tươi, rộn ràng.

Vào năm Giáp Thìn (1844), bão lụt hoành hành dữ dội ở làng Long Tuyền, nhà cửa, ruộng vườn tan tác, nhân dân đói rách lầm than. Sau trận thiên tai, dân chúng trở về làm ăn ngày càng sung túc. Trong làng lập một ngôi đình bằng gỗ, lợp lá tại vàm rạch Bình Thủy, nguyện linh thần làm ăn yên ổn.

Tương truyền, năm 1852 dưới triều vua Tự Đức năm thứ năm, quan Khâm sai Đại thần Huỳnh Mẫn Đạt đang trên đường tuần du qua sông Hậu, bất ngờ gặp trận cuồng phong, ông cho thuyền nấp vào cù lao, ngã ba của một dòng kinh đổ ra sông Hậu (nay là cồn Linh tại vàm rạch Bình Thủy). Nơi đây sóng yên gió lặng, nhờ đó thuyền được bình an.

Nhân tiện quan Khâm sai Đại thần lên bờ tham quan cảnh vật, tìm hiểu dân tình. Thấy ở đây có dòng sông nước chảy êm đềm, cảnh vật tươi đẹp, hoa màu xanh tốt, dân chúng an cư lạc nghiệp, ông liền đặt tên cho nơi này là làng Bình Thủy. Khi trở về, ông dâng sở lên vua trình qua sự việc. Vua Tự Đức thuận tình phê sắc phong “Bổn Cảnh Thành Hoàng” cho làng Bình Thủy vào ngày 29 tháng 11 năm Nhâm Tý (1852).

Sau nhiều lần trùng tu sửa chữa, đầu thế kỷ XX, nhân dân cất lại Đình như hiện nay ngay tại vàm Bình Thủy bằng gạch ngói và hoàn thành năm 1910. Đến năm 1989, Đình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Hàng năm, tại Đình Bình Thủy, ngoài các lễ cúng tế vào ngày rằm mỗi tháng và Tết Nguyên Đán, Đình còn có 2 kỳ lễ hội lớn được tổ chức long trọng là Lễ Kỳ Yên Thượng Điền và lễ Kỳ Yên Hạ Điền. Vào các ngày này, dân làng mở lễ hội đình để tưởng niệm công tích của các vị thần, các bậc tiền nhân mở đất, các anh hùng dân tộc.

Lễ hội này là nét văn hóa đặc trưng của các bậc tiền nhân để lại khi xây dựng xóm làng, lập ấp tại vùng đất Bình Thủy, được truyền từ nhiều thế hệ đến ngày nay và đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Bà Phan Thị Nguyệt - Chủ tịch UBND quận Bình Thủy cho biết, Lễ Kỳ yên thượng điền Đình Bình Thủy năm nay quận Bình Thủy đã xin ý kiến UBND thành phố cho phép phối hợp cùng Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thành ngày hội du lịch trên địa bàn. Do đó, năm nay quy mô so với các năm trước được tổ chức lớn hơn, mời các quận huyện khác cùng tham gia. Trong đó, tập trung phát triển du lịch thông qua di tích tâm linh nhằm phát huy truyền thống của quận và tạo điểm đến cho du khách trong dịp lễ hội.

"Địa phương chúng tôi nhận được sự quan tâm, hỗ trợ nhiệt tình từ phía Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch bằng các hoạt động phong phú góp phần quảng bá các tour tuyến du lịch. Thông qua các hoạt động lần này chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển, quảng bá du lịch tâm linh trên địa bàn", bà Phan Thị Nguyệt cho biết.