Điểm mặt nguyên nhân gây bệnh ung thư ở Việt Nam

Theo con số thống kê chưa đầy đủ, mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 200.000 người mắc mới và khoảng 70.000 người tử vong vì bệnh ung thư. Tuy nhiên, khi bàn đến nguyên nhân cụ thể dẫn đến thực tế đáng báo động trên, các chuyên gia cho rằng, để xác định một nguyên nhân duy nhất và chính xác cho từng loại bệnh ung thư dường như là không thể, mà chỉ có thể đưa ra được các yếu tố nguy cơ.

GS Nguyễn Bá Đức – Phó Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam cho biết, ung thư có thể phát sinh từ các rối loạn bên trong cơ thể, gồm rối loạn về nội tiết và yếu tố di truyền, nhưng tỷ lệ này chỉ chiếm dưới 10%.

Còn lại phần lớn ung thư phát sinh do các thói quen không có lợi cho sức khỏe như: hút thuốc, lạm dụng rượu bia, chế độ dinh dưỡng không an toàn, ô nhiễm môi trường …Đây là những yếu tố hoàn toàn có thể phòng tránh được.

Hút thuốc là đang là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư

Thuốc lá: GS Đức cho biết, hút thuốc lá là nguyên nhân của 30% trong tổng số các loại ung thư ở người bao gồm: ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư khoang miệng, ung thư bàng quang, ung thư tụy và ung thư dạ dày. Riêng đối với ung thư phổi, hút thuốc lá là nguyên nhân trên 90% trường hợp mắc bệnh.

Theo GS Nguyễn Bá Đức – trong khói thuốc không chỉ có chất nicotin ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn có trên 70 loại hóa chất độc hại khác nhau có thể gây ung thư. Đặc biệt, trong số này có tới 43 chất đã được chứng minh là gây bệnh ung thư như: benzopyren, nitrosamine, cadmium, niken, urethane, toluidin.

Ngoài ra, đối với những người không hút thuốc, nhưng sống chung với người hút thuốc và hít phải khói thuốc lá thì cũng có nguy cơ mắc các loại bệnh lien quan đến hút thuốc như chính người hút, nhất là đối với phụ nữ và trẻ em.

Vì vậy, bỏ thuốc lá không chỉ tốt cho sức khỏe của chính người hút mà còn là biện pháp hữu hiệu bảo vệ người thân, gia đình và cộng đồng.

Lạm dụng rượu, bia: Hầu hết mọi người đều biết, uống rượu bia không tốt cho sức khỏe, nhưng ít người biết rằng uống rượu, bia có thể làm tăng nguy cơ gây bệnh ung thư. Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư như: ung thư miệng, họng, thanh quản, thực quản, ung thư gan…Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ung thư gan ở nam giới xếp thứ 3 trong số các bệnh ung thư, nguyên nhân chính là do xơ gan, vì sử dụng rượu, bia quá mức.

Thực phẩm bẩn đang là vấn đề nhức nhối nhất hiện nay.

Dinh dưỡng độc hại: Một chế độ dinh dưỡng nhiều mỡ động vật, ít chất xơ sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư đại – trực tràng và ung thư vú. Ngoài ra, các chất bảo quản, chất nhuộm màu thực phẩm có nguồn gốc hóa học, các chất trung gian chuyển hóa và sinh ra từ thực phẩm bị nấm mốc lên men là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư đường tiêu hóa như: ung thư dạ dày, ung thư gan và ung thư đại tràng…

Thịt hun khói, cá muối và các loại mắm và dưa muối, cà muối nhất là dưa khú có nhiều muối nitrat, nitrit là các chất gây ung thư thực quản và dạ dày. Ngoài ra, lạc và gạo là hai loại thực phẩm dễ bị nấm mốc Aspergillus flavus xâm nhiễm và tiết ra một loại chất độc là aflatoxin gây ung thư gan nguyên phát.

Ô nhiễm môi trường: Ở nước ta, hóa chất bảo vệ thực vật (thuốc trừ sâu) được dùng phổ biến trong nông nghiệp, là yếu tố nguy cơ gây ung thư vú và một số ung thư khác.

Ngoài ra, di chứng từ chất độc màu da cam đã để lại hậu quả nặng nề, không những gây nên các dị tật bẩm sinh mà còn là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn nhiều bệnh ung thư khác. Hóa chất sử dụng trong công nghiệp cũng gây ra khoảng 2-8% trong tổng số các loại ung thư.

Cuối cùng là những nguyên nhân như: các bức xạ ion, tia cực tím, các tác nhân virus, vi khuẩn và lối sống lười vận động cũng là những tác nhân gây nên bệnh ung thư.

Như vậy, ung thư không phải là do một nguyên nhân gây ra mà có nhiều nguyên nhân tùy theo mỗi loại ung thư. Trong đó, hút thuốc và chế độ dinh dưỡng không hợp lý là hai nhóm nguyên nhân quan trọng nhất, gây ra nhiều loại ung thư nhất.

Bởi vậy, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, đơn giản và kinh tế nhất trong chiến lược phòng chống ung thư ở mọi quốc gia.

Kiều Linh