Cuộc đua trên xa lộ thông tin

Những tác động qua lại mạnh mẽ

Kể từ khi mạng xã hội ra đời và phát triển bùng nổ trong hơn 1 thập kỷ trở lại đây tại Việt Nam, điển hình là: Facebook, YouTube, Twitter… báo chí đã chịu những tác động mạnh mẽ, từ việc thua thiệt trong thông tin ban đầu, sự chậm trễ trong đưa tin, thậm chí bị mạng xã hội “dắt mũi” đưa tin sai lệch, không kiểm chứng đến bị chia sẻ thị phần quảng cáo một cách đáng báo động…

Báo chí đã bị mạng xã hội cạnh tranh gay gắt, ngay cả báo mạng điện tử hoạt động trên cùng môi trường, nền tảng Internet. Nhưng rõ ràng, báo chí và mạng xã hội có quan hệ hết sức gắn bó, mật thiết, khăng khít. Khi mạng xã hội xuất hiện ngày càng nhiều tính năng mới, thậm chí vượt trội so với báo chí, kể cả truyền hình, thì việc chú trọng đến những thách thức mà mạng xã hội đưa đến để tìm cách khắc phục, sống chung là điều phải được tính đến một cách kỹ lưỡng.

Việc phát triển báo chí đa phương tiện, sáng tạo đòi hỏi phóng viên không gừng học hỏi

Có lẽ, không một nhà báo hiện đại nào lại không sử dụng mạng xã hội như là một kênh tiếp nhận thông tin, thậm chí là một nguồn cung cấp thông tin dồi dào, phong phú. Theo các nhà báo, việc ứng xử với mạng xã hội là một trong những kỹ năng cần có của một nhà báo hiện đại. Mạng xã hội là nơi kiếm thông tin nhanh nhất. Từ đó, với những kỹ năng, nghiệp vụ báo chí sẵn có để biến nó thành một bản tin chính thống để phục vụ bạn đọc của mình.

Thậm chí, ngay cả những comment (bình luận) của người dùng mạng xã hội cũng có thể trở thành gợi ý hữu ích cho một đề tài hay. Những bình luận của công chúng sử dụng mạng xã hội cũng giúp cho nhà báo có cái nhìn đa chiều hơn khi tiếp cận, khai thác thông tin.

Nói có vẻ hơi quá, nhưng thực tế hiện nay nếu không có sự hỗ trợ của công nghệ thì một cơ quan báo chí chính thống cũng có thể thua kém một người dùng mạng xã hội về khả năng lan tỏa thông tin, dù cùng sở hữu một lượng thông tin như nhau. Mặc dù vậy, nếu như ưu thế của mạng xã hội là tin tức đưa đến người xem cực nhanh, thì báo chí chính thống chấp nhận chậm lại một chút, nhưng lại cung cấp được thông tin có chất lượng, chuẩn xác hơn hẳn so với mạng xã hội.

Để việc sống chung cùng có lợi

Mạng xã hội ra đời, phát triển bùng nổ rõ ràng đem đến nhiều thách thức, cũng như cơ hội đối với báo chí. Từ đó, buộc các cơ quan báo chí phải có những sự thay đổi phù hợp cả về nội dung thông tin cũng như hình thức thông tin mới có thể khắc phục những hạn chế, yếu kém. Đồng thời, tận dụng cơ hội, lợi thế để tạo ra những sức mạnh mới của mình trong quá trình sống chung với “thế lực” đáng gờm này. Có nhiều kế hoạch, biện pháp để sống chung với mạng xã hội, đó là việc hợp tác với mạng xã hội trong việc phát hiện, tìm kiếm, lựa chọn, lan tỏa thông tin một cách có thẩm định, chuẩn xác, khách quan, vì mục đích xây dựng một cách kịp thời, sâu rộng trên các tính năng ưu việt xuất hiện ngày càng nhiều, phổ biến…

Báo chí tập trung coi trọng đổi mới nội dung, hình thức thông tin nhiều giải pháp khác nhau để đem đến bạn đọc, công chúng những thông tin đa dạng, phong phú, sâu sắc, khách quan cần thiết, nhiều người quan tâm, có hàm lượng tri thức cao, phù hợp với đông đảo bạn đọc, có chức năng giáo dục, thẩm mĩ, định hướng chuẩn mực.

Báo chí tích cực thường xuyên lắng nghe những dư luận trên mạng, phân tích, thẩm định, sàng lọc thông tin để từ đó có những kế hoạch, chiến lược, giải pháp cho việc tổ chức thông tin một cách khoa học, đa chiều, mang tính lý lẽ, luận giải để phản biện, chống lại cái sai, cái lệch lạc và chứng minh, ủng hộ sự thật khách quan, đúng đắn…

Ảnh minh họa

Đặc biệt, báo chí cần là lực lượng chính yếu trong việc chống lại các thế lực thù địch, những phần tử chống phá quan điểm, chính sách, đường lốiphát triển kinh tế - xã hội đúng đắn, bền vững của Đảng và Nhà nước ta trên nhiều lĩnh vực, mặt trận khác nhau… một cách kịp thời, cương quyết, thuyết phục…

Bên cạnh đó, báo chí cần cân bằng dung lượng thông tin về các mặt tích cực và tiêu cực, về cái đẹp và cái xấu… thông tin có trách nhiệm, mang tính nhân văn trên tất cả các lĩnh vực khác nhau để giúp bức tranh về tình hình đất nước luôn đúng mực, khách quan, chính xác hơn, tạo niềm tin cần thiết, có lợi cho sự phát triển chung của quốc gia, dân tộc…

Cuộc cách mạng khoa học công nghệ sẽ còn những bước phát triển thần kỳ, khó lường. Báo chí và mạng xã hội sẽ còn những đổi thay không dễ dự báo. Nhưng chắc chắn, trong hệ sinh thái truyền thông hiện đại, sự tương tác giữa các loại hình, phương tiện truyền thông là không thể tránh khỏi.

Khắc phục hạn chế, tận dụng lợi thế, báo chí luôn cần phải thấy rõ giá trị cốt lõi, chính thống, đáng tin cậy của mình để sống chung với mạng xã hội, thực sự là nhân tố chính thể hiện rõ vai trò “người chép sử thời đại”, tạo niềm tin, sự đồng thuận xã hội giúp đất nước ổn định, phát triển bền vững.

-> Chuyển đổi số quyết định sự sống còn của cơ quan báo chí