Công bố vận hành tổ chức bộ máy mới theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: Gần dân, phục vụ nhân dân tốt hơn

Ngày 17/6 tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với Văn phòng Quốc hội, Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao tổ chức họp báo quốc tế công bố Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bắt đầu từ 1/7/2025.

Phát biểu tại họp báo, ông Phạm Tất Thắng - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV ngày 16/6 đã thông qua với số phiếu rất cao Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Theo đó, xác lập mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã) thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền.

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định, đây là sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam, phục vụ việc thực hiện các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trên các lĩnh vực, đảm bảo quốc phòng - an ninh, hội nhập quốc tế.

Tại buổi họp báo, bà Nguyễn Phương Thủy - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội đã trình bày những nội dung cơ bản của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long trình bày về việc triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tại Việt Nam từ 1/7/2025.

Trả lời câu hỏi của các phóng viên về công tác chuẩn bị để triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, để thực hiện chủ trương lớn này, thời gian qua, Việt Nam đã có sự chuẩn bị đồng bộ, chặt chẽ và toàn diện, thể hiện tinh thần chủ động và quyết liệt.

Về cơ sở pháp lý, Quốc hội và Chính phủ đã tích cực rà soát, sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các luật quan trọng như: Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ công chức, viên chức, để tạo hành lang pháp lý cho việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, việc tổ chức lại đơn vị hành chính, giảm từ 63 xuống còn 34 tỉnh, cùng với mô hình chính quyền hai cấp sẽ tạo dư địa phát triển kinh tế lớn hơn, liên kết vùng chặt chẽ hơn, đồng thời tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu quả quản lý.

Chính quyền hai cấp “sát dân, gần dân” cũng giúp nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời đặt ra yêu cầu Chính phủ phải thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số và hiện đại hóa nền hành chính.

Ngoài ra, hệ thống văn bản dưới luật như các nghị định, hướng dẫn của các bộ, ngành cũng được ban hành kịp thời, đảm bảo đồng bộ với thời điểm vận hành mô hình mới. Đồng thời, cấp chính quyền của từng địa phương chủ động lập kế hoạch để tổ chức thực hiện cũng như đào tạo, bồi dưỡng để đội ngũ cán bộ thích ứng với chức năng, nhiệm vụ mới.

Về công tác cán bộ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, để chuẩn bị nhân sự cũng tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn khi vận hành chính quyền 2 cấp, Chính phủ đã nghiên cứu, xây dựng các phương án bố trí nhân sự hợp lý sau sắp xếp.

Đặc biệt, chú trọng bố trí đội ngũ cán bộ đủ năng lực, trình độ, am hiểu pháp luật và có kinh nghiệm quản lý nhà nước để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Việc phân công cán bộ cũng bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, theo vị trí việc làm, có khả năng tiếp nhận các nhiệm vụ, quyền hạn mới.

Về cơ sở vật chất, Chính phủ đã quan tâm bố trí, nâng cấp trụ sở, trang thiết bị làm việc, đặc biệt là hạ tầng số, công nghệ. Hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin được đảm bảo kết nối liên thông giữa 3.321 đơn vị hành chính cấp xã, tạo điều kiện cho việc vận hành chính quyền số, giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử.

Về công tác tuyên truyền, việc lấy ý kiến nhân dân được thực hiện một cách nghiêm túc và nhận được sự đồng thuận rất cao, đạt khoảng 96% tại các địa phương triển khai.

Lộ trình được xây dựng cụ thể, chi tiết, rõ từng việc, từng người, từng khâu. Các kế hoạch đã được công khai, gửi đến các đơn vị liên quan để tổ chức thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả.

Về những vấn đề vướng mắc trong quá trình chuẩn bị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, khó khăn lớn nhất là yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp lý trong thời gian ngắn, nhưng vẫn phải đảm bảo không có "khoảng trống pháp lý".

Do đó, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã nỗ lực chưa từng có để ban hành khối lượng lớn văn bản quy phạm trong thời gian ngắn.

Bên cạnh đó là tâm tư của đội ngũ cán bộ, công chức khi tổ chức lại bộ máy. Chính phủ đã quan tâm làm tốt công tác tư tưởng, xây dựng chính sách hỗ trợ, giải quyết thỏa đáng đối với những trường hợp bị ảnh hưởng do tinh giản biên chế.

Ngoài ra, cấp xã trong mô hình mới không chỉ là cấp gần dân, mà còn trực tiếp giải quyết nhiều công việc hơn với yêu cầu cao hơn và toàn diện hơn. Vì vậy, thời gian tới sẽ tập trung tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ cấp xã.

Đối với tâm lý e ngại của người dân và doanh nghiệp khi thay đổi thủ tục hành chính, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, Quốc hội và Chính phủ cũng đang đưa ra các chính sách, quan trọng nhất là bảo đảm thủ tục hành chính liên tục, không được đứt quãng.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính, từ 63 tỉnh, thành phố còn 34 tỉnh, thành phố cùng với tổ chức bộ máy chính quyền địa phương tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả sẽ tác động rất tích cực đối với đất nước, là cơ hội để tái cấu trúc lại không gian phát triển, tạo ra cơ hội cạnh tranh tốt hơn trong khu vực và trên trường quốc tế trong thời gian tới.

Bộ máy tinh gọn sẽ tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu lực hiệu quả. Khi tổ chức các đơn vị hành chính cấp tỉnh với quy mô lớn hơn sẽ tạo dư địa lớn cho phát triển kinh tế cũng như đầu tư, liên kết vùng, thúc đẩy sự phát triển đồng đều giữa các địa phương; có đủ điều kiện phát triển kinh tế về giao thông, đường biển, đường không.

Ngoài ra, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp sát dân hơn, gần dân hơn sẽ nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cũng sẽ đặt ra áp lực cho Chính phủ Việt Nam phải triển khai quyết liệt hơn chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ vào quản trị quốc gia cũng như quản trị địa phương.