Thứ năm, 17/12/2015 19:10
Chuyện ly kỳ về cặp "rắn thần" song sinh tại hai ngôi đền thiêng
Đó là câu chuyện bi hài mà cho đến nay đã ngót nghét hàng trăm năm, nhưng hàng ngàn người dân ở huyện lúa Yên Thành, Nghệ An vẫn không thể nào lý giải được thực hư.
Theo ghi nhận, trước đây có một đôi vợ chồng lấy nhau nhiều năm mà không có con. Mãi đến lúc về già, người vợ bỗng dưng mang bầu. Điều lạ kỳ là đến lúc sinh đẻ, bà lại sinh ra hai quả trứng. Không hiểu trời xui đất khiến gì mà bà không hề hốt hoảng mà lại ôm ấp hai quả trứng vào lòng như báu vật cho đến ngày hai quả trứng nở ra hai con rắn… Thế rồi câu chuyện cặp “rắn thần” song sinh và sự ra đời hai ngôi đền tâm linh tọa lạc tại huyện Yên Thành bắt đầu “cuộn sóng”.
Bi hài chuyện cặp “rắn thần” song sinh
Đã từ rất lâu, người dân huyện lúa Yên Thành vẫn truyền tai nhau về cặp “rắn thần” song sinh. Câu chuyện truyền thuyết mang sắc màu huyền bí này có liên quan đến sự ra đời của hai ngôi đền linh thiêng nhất ở huyện Yên Thành là đền Đức Hoàng ở xã Phúc Thành và đền Canh ở xã Đức Thành.
Để làm sáng tỏ thực hư câu chuyện, chúng tôi đã lên đường mục sở thị hai ngôi đền để vén mở bức màn huyền bí này. Trao đổi với chúng tôi, ông Hà Huy Quang, Trưởng ban quản lý ngôi đền Canh niềm nở kể lại câu chuyện về cặp “rắn thần” song sinh bằng giọng chắc nịch: "Thực hư câu chuyện về cặp rắn song sinh đã xảy ra ngót nghét hàng trăm năm, bản thân tôi cũng chỉ được nghe qua lời kể của ông bà và các bậc cao niên vốn nổi tiếng thông nho ở trong huyện kể lại".
Gốc cây cổ thụ của ngôi đền
Tiếp tục theo ký ức của ông Quang tìm lại lịch sử đã lưu truyền, chúng tôi được biết, ngày xưa có một ngôi làng mang tên làng Xuân Hòa rất đông người sinh sống, nơi đây có cánh đồng rộng kéo dài từ cửa chợ Sàng vào đến cánh đồng Bùng, đền Cộ, khe Ganh ngày nay. Ngôi làng này, hồi đó có đôi vợ chồng là cụ Hoàng Phúc Hữu và Vũ Thị Quyên lấy nhau đã hơn 40 năm nhưng không có con.
Mãi đến năm cụ Quyên bước sang tuổi 62, vào một ngày hè nóng nực, cụ Quyên ra khe Ganh lấy nước về sinh hoạt rồi tiện thể xuống hồ tắm cho mát mẻ. Sau lần đó, cụ Quyên linh cảm trong người có sự thay đổi khác thường. Ngày qua tháng lại, hiện tượng thai nghén ngày càng biểu hiện rõ rệt, bụng càng ngày càng phình to ra. Nhận diện là mình đã mang bầu, dù tuổi già sức khỏe đã hom hem nhưng cụ Quyên vẫn hồ hởi quyết mang thai, cùng với chồng đợi ngày mãn nguyệt tới tuần, đón con ra đời.
Câu chuyện càng trở nên lạ kỳ khi đến ngày trở dạ, cụ Quyên không sinh ra người mà lại sinh ra hai quả trứng. Mặc dù ngỡ ngàng, sợ hãi nhưng cụ Hữu vẫn thuận theo ý vợ quyết định giữ hai quả trứng lại để ấp ủ, bởi theo hai cụ dù sao thì cũng là máu mủ của mình nên họ không nỡ vứt đi. Sự việc càng trở nên huyền bí đến hoang tưởng, bởi đúng 9 tháng 10 ngày sau, hai quả trứng kia mới nở ra hai con rắn.
Lúc đầu thấy vậy, hai vợ chồng tỏ ra rất sợ hãi, họ không dám động vào, thế nhưng hai con rắn kia lại không có biểu hiện làm hại người khác, ngược lại chúng còn quấn quýt bên hai vợ chồng già này. Hai cụ đi đâu, hai con rắn đều theo đó. Sau một thời gian, cụ Hữu bàn với cụ Quyên quyết định xem chúng là con của mình và đặt tên cho con rắn màu vàng là rắn anh với tên gọi Hoàng Tiến Sơn, rắn em màu đen đặt tên là Hoàng Tiến Kỳ.
Khi dư luận chưa hết bàng hoàng, những lời đồn đại cuồng tín lại tiếp tục được thêu dệt, thêm bớt và truyền tai nhau. Chuyện là vào một ngày hai vợ chồng ra đồng cùng hai đứa con rắn của mình, trong lúc xới đất không may người cha xắn đứt đuôi con rắn anh. Bị đau quá, rắn anh bực tức kéo rắn em về nhà. Khi về đến nhà, hai con rắn đứng hai bên cửa ra vào.
Khi người cha vừa đi làm về, hai anh em rắn đứng dựng lên, nghển cổ cao đầu định xông vào cắn cụ. Thật may, linh tính biết trước chuyện này, cụ Hữu đã quỳ sụp xuống chắp hai tay lại và khẩn vái van xin. Sau đó, hai anh em rắn bỏ đi mỗi con theo một hướng. Rắn em đi đến Bàu Ác thuộc làng Diệu Ốc, xã Phúc Thành ngày nay. Rắn anh (rắn cụt) đi theo hướng Bàu Canh đến một vùng đất cao ráo, phong cảnh sơn thủy hữu tình trên bờ Bàu Canh để lại 3 giọt máu.
Phần nghĩ thương cặp rắn con, phần thấy có lỗi vì không may làm rắn con đổ máu, hai vợ chồng đã vận động dân làng đi tìm. Khi đến bờ Bàu Canh thì thấy 3 giọt máu, họ liền lập đền thờ cúng viếng. Kể từ đó nhân dân trong vùng đặt tên là Đền Canh (hay còn gọi là Đền Hạ).
Chưa dừng lại, sau khi để lại 3 giọt máu bên bờ Bàu Canh, rắn anh tiếp tục đi lên ngàn Thượng (thuộc vùng đất Quỳnh Tam, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An) thì gục ngã. Kiệt sức không đi được nữa nên rắn anh đành nằm lại và tạ thế tại đây. Nơi đây về sau nổi lên một ngôi mộ rất to và đẹp, sau đó người dân địa phương đã lập nên ngôi Đền Thượng tên gọi ngày nay. Như thông lệ, hàng năm cứ đến ngày 20-2 âm lịch, người dân địa phương lại làm giỗ cho “ngài” và tổ chức lễ rước “ngài” từ Đền Thượng về Đền Canh để làm lễ.
Riêng về rắn em, khi chia tay rắn anh, “ngài” đã đi về hướng Bàu Ác, thuộc làng Diệu Ốc, xã Đại Trung (nay là xã Phúc Thành, huyện Yên Thành) và tạ thế tại đây. Về sau nhân dân trong vùng đã xây dựng ngôi đền thờ “ngài” và gọi tên là Đền Đức Hoàng. Sau này, người dân đã triển khai tôn tạo hai ngôi đền và hàng năm tế lễ, hương khói để xin các ngài phù hộ mùa màng tốt tươi. Ngày nay người dân huyện Yên Thành quen gọi là "rắn cụt Bàu Canh, rắn lành Bàu Ác" để chỉ về câu chuyện huyền bí về hai anh em "rắn thần" này.
Về phần hai vợ chồng già, hai cụ đã cơm đùm cơm gói vượt đại ngàn đi tìm hai giọt máu. Hai vợ chồng chia nhau đi theo hai hướng, nhưng do tuổi cao sức yếu, hai cụ đã tạ thế trong rừng sâu. Ngày nay, người dân xứ Nghệ quen gọi khu rừng nơi ông tạ thế là "Ngàn nhà ông" còn khu rừng bà vợ tạ thế là "Ngàn nhà bà".
Sự thật về hai ngôi đền thiêng
Theo sử sách ghi lại thì người dân xứ Nghệ không lấy sự tích cặp rắn đó để nói về sự ra đời của Đền Đức Hoàng, tọa lạc ở xã Phúc Thành. Theo tài liệu lưu lại ở Ban văn hóa xã Phúc Thành cũng như ở Bảo tàng văn hóa huyện Yên Thành thì Đền Đức Hoàng thờ tướng Hoàng Tá Thốn tự Hoàng Minh, hiệu Tô Đại Liêu, quê làng Vạn Phần (nay là xã Diễn Vạn, huyện Diễn Châu), người có công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên Mông ở thế kỷ XIII.
Ngôi đền thiêng nơi cặp rắn xuất hiện
Cụ thể trong văn bia và phả tộc họ Hoàng, ở Vạn Tràng ghi chép: Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn sinh năm Giáp Dần (1254) vào đời vua Trần Thái Tông, ở làng Vạn Phần, phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Thời niên thiếu, ông có sức khỏe phi thường, giỏi võ và đặc biệt là có tài bơi lội. Khi quân Nguyên Mông xâm lược nước ta, ông được sung vào đội thủy binh thiện chiến của nhà Trần, được Hưng Đạo Đại Vương chiêu làm nội thư gia, giúp việc binh thư dưới trướng. Ông đã có nhiều công lao trong đánh giặc ngoại xâm, lừng lẫy nhất là cuộc chiến trước sông Bạch Đằng năm Mậu Tý 1288. Ông được cấp ấn phủ, thống lĩnh hàng vạn quân cùng tàu thuyền, dùng chiến thuật đục thuyền địch nên quân Nguyên bị đại bại, tướng giặc Thoát Hoan phải chạy về nước, ô Mã Nhi bị bắt sống.
Sau chiến công lẫy lừng đó, vua Trần Nhân Tông sắc phong ngài là "Sát hải đại vương". Sau khi quân Nguyên Mông rút về nước, ông tiếp tục thống lĩnh các đạo thủy quân coi giữ 12 cửa biển. Trong một lần đi tuần ven biển, ngài bị bệnh và qua đời vào đúng ngày mùng một Tết Nguyên đán tại Cửa Trào, huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa ngày nay, triều đình đã đưa thi hài của ngài về an táng tại quê nhà. Sử liệu còn ghi chép lại, ông không những là người có tài thao lược trong đánh giặc mà còn có công lớn trong việc chiêu binh, mở đất, lập làng nên được nhân dân nhiều địa phương tôn ông làm Thành Hoàng.
Tuy nhiên, tại Đền Đức Hoàng ngoài thờ Thành Hoàng còn thờ thần rắn, Bạch Y công chúa và Mẫu Liễu Hạnh. Đền Đức Hoàng có quy mô kiến trúc không lớn nhưng lại mang vẻ cổ kính, linh thiêng. Nơi đây trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, đậm đà bản sắc văn hóa của người dân địa phương. Lễ hội Đền Đức Hoàng được tổ chức hàng năm vào ngày 30-1 và 1-2 âm lịch thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tới thăm viếng. Với những giá trị lịch sử văn hóa, năm 2000, Đền Đức Hoàng được Nhà nước công nhận là Công trình di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Riêng về ngôi Đền Canh (xã Đức Thành, huyện Yên Thành) cho đến nay vẫn chưa thấy một tư liệu nào ghi chép thờ "Nhân thần" mà chính điện của Đền Canh là thờ "thần rắn". Theo ông Phạm Xuân Long, một cao niên ở xã Đức Thành thì tư liệu về Đền Canh đến nay hầu như không còn nữa. Thông tin có thể coi là bảo mật hiện nay có chăng cũng chỉ là những dòng chữ Nho, chữ Hán khắc trên hai cổng nanh và cửa tam quan đã bị vụn vỡ.
Để bảo vệ ngôi đền thiêng, hàng năm UBND xã Phúc Thành vẫn cử người trông coi đền và hương khói vào ngày mồng 1, ngày rằm và tổ chức lễ hội vào ngày 20-2 âm lịch hàng năm. Hiện nay, một số hạng mục của đền đã xuống cấp trầm trọng nên chính quyền đang kêu gọi người dân địa phương, các nhà hảo tâm để duy tu tôn tạo, phục dựng lại di tích xứng với giá trị tâm linh của câu chuyện truyền thuyết.
Thần Gia
Tin đọc nhiều
Tin mới
