Vì sao tháng 2 chỉ có 28 hoặc 29 ngày?

Trong Dương lịch, tháng 2 chỉ có 28 ngày, năm nhuận thì có 29 ngày. Nhiều người quen nói rằng một tháng có 30 ngày, nhưng thực chất chỉ 4 tháng có số ngày tròn như vậy; chiếm tỷ lệ cao nhất là những tháng có 31 ngày (7 tháng trong một năm).

Trên thực tế, chỉ cần lấy bớt 2 ngày của 2 tháng có 31 ngày nào đó, bù vào là tháng 2 sẽ có 30 ngày và không bị quá chênh lệch với các tháng khác. Mặc dù vậy, người ta vẫn giữ tháng 2 chỉ có 28 ngày. Nguyên do của việc này là giữ nguyên cách tính lịch của người La Mã trước kia.

Hiện nay, gần như toàn bộ các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đều sử dụng lịch Gregorian (hay lịch dương) như một cách chính thức để xác định thời gian. Chúng ta thường nghĩ rằng việc chia một năm thành 12 tháng là quy luật cố định từ trước đến nay, nhưng thực tế thì lại khác xa như vậy.

Trước khi lịch Gregorian ra đời, lịch Julius đã được sử dụng ở Thổ Nhĩ Kỳ cho đến tận năm 1927. Thậm chí, trước đó còn có cả lịch La Mã.

Lịch La Mã ban đầu ban hành bởi Romulus, vị hoàng đế đầu tiên của thành Rome. Lịch do ông ban hành dựa vào chu kì của mặt trăng, tức là tương tự như âm lịch của người phương Đông, tuy nhiên chỉ có 10 tháng. Nếu so sánh với lịch hiện nay, 10 tháng đó sẽ rơi vào khoảng từ tháng 3 đến tháng 12.

Người ta đặt tên các tháng theo tiếng La Mã như sau: Martius: 31 ngày, Aprilius: 30 ngày, Maius: 31 ngày, Junius: 30 ngày, Quintilis: 31 ngày, Sextilis: 30 ngày, September: 30 ngày, October: 31 ngày, November: 30 ngày, December: 30 ngày. Một năm có tổng cộng 304 ngày. Còn khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 2 sẽ không được đặt tên.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến điều này là vì khoảng thời gian 2 tháng đầu năm là mùa đông, thời tiết lạnh giá khiến các loại cây trồng không thể phát triển và cho ra sản phẩm. Chính vì thế mà khoảng thời gian này được xem là không cần thiết.

Chu kỳ quay quanh Mặt trời của Trái đất thông thường là 365 ngày, như vậy sẽ có một khoảng thời gian hơn 60 ngày không được đo đếm bởi lịch trên. Đến khoảng thế kỷ thứ 8 TCN, hoàng đế Numa Pompilius nhận thấy điều này là cực kỳ ngớ ngẩn nên quyết định bổ sung tháng Một và tháng Hai, mỗi tháng có 28 ngày cho đúng 12 chu kỳ Mặt trăng. Mỗi năm có 360 ngày, và tháng Hai chính là tháng cuối cùng, được coi là "em út".

Tuy nhiên, do lịch La Mã ban đầu được đặt theo chu kỳ của mặt trăng nên không phản ánh đúng chu kỳ biến đổi thời tiết các mùa. Điều này dần bộc lộ điểm yếu của lịch nên Julius Caesar đã quyết định thay đổi hệ thống tính lịch.

Đến năm 46 TCN, Julius Caesar, một vị tướng và chính khách người La Mã, đã sắp xếp lại lịch để phản ánh chu kỳ của Mặt Trời thay vì Mặt Trăng như trước đó, và bộ lịch này được gọi là lịch Julius. Một năm sau, lịch mới này được chính thức đưa vào sử dụng rộng rãi.

Vào thời đó, tháng 1 có 31 ngày, còn tháng 2 có 29 ngày (30 ngày đối với năm nhuận). Hai tháng này được đưa vào sau nên cần phải khớp với chu kỳ biểu kiến của Mặt trời. Tháng 1 cần có 31 ngày và một năm đủ 365 ngày, do đó tháng 2 chỉ còn 29 ngày.

Người kế nhiệm Julius Caesar là Hoàng đế Augustus muốn lấy tên mình đặt cho tháng tiếp theo của tháng 7 (Julius). Tháng 8 được đổi tên từ Sextilis (tháng thứ 6) thành Augustus (trong tiếng Anh hiện nay, tháng 8 là August).

Lúc đó tháng 7 có 31 ngày mà tháng 8 lại chỉ có 30 ngày, Hoàng đế Augustus không hài lòng với việc thua kém người tiền nhiệm Julius Caesar. Tuy nhiên, vì số ngày trong năm không thể thay đổi nên ông quyết định cắt thêm một ngày của tháng 2 để đưa sang tháng 8, khiến cho tháng 2 chỉ có 28 ngày đối với năm thông thường và 29 ngày trong năm nhuận.

Câu chuyện trên không những lý giải tại sao tháng 2 chỉ có 28 ngày mà còn giúp chúng ta hiểu được tại sao các tháng 30 và 31 ngày luôn xen kẽ đều đặn, nhưng riêng tháng 7 và tháng 8 lại liên tiếp có 31 ngày.