Vì sao bố mẹ Phần Lan dạy trẻ khoe thất bại?

Mọi người thường mù quáng tôn thờ những phương pháp học tập thành công do những người thành công đề xướng, họ đã bỏ qua việc cho trẻ nếm trải mùi vị thất bại một cách thích hợp để chúng có thể thoát ra khỏi vùng an toàn của mình.

Người Việt Nam ta cũng có câu: “Thất bại là mẹ thành công”. Chỉ bằng cách dũng cảm đối mặt với sai lầm, chúng ta mới có thể có không gian phát triển rộng lớn hơn.

Phần Lan tuy là quốc gia rất phát triển nhưng họ không hề tự mãn mà thay vào đó, ngày 13/10/2010, họ đã đi đầu trong việc thành lập “Ngày Quốc tế Thất bại”. Trong ngày này, người Phần Lan cũng sẽ khuyến khích thế giới cùng nhau “phơi bày khuyết điểm” và sử dụng nó theo cách bạn muốn để tận hưởng thông qua cuộc sống, cộng đồng, mua sắm… Hãy tạo ra những kênh mà bạn có thể nghĩ ra và không thể tưởng tượng được, hãy cố gắng sử dụng theo cách bạn muốn và nếm thử hương vị thất bại cho thỏa lòng, sử dụng điều này để giải phóng áp lực bên trong để không còn sợ thất bại.

“Ngày thất bại quốc tế” ban đầu được thành lập bởi câu lạc bộ khởi nghiệp của Đại học Aalto, một ngôi trường danh giá hàng thế kỷ ở Phần Lan và chỉ phổ biến ở các trường đại học. Tuy nhiên, những cách giải thích thú vị khác nhau của học sinh về “thất bại” đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ từ đa số cư dân mạng và việc “khoe khoang thất bại” cũng trở nên phổ biến. Một số người tự cười nhạo bản thân vì thiếu kiềm chế trong việc ăn uống, một số đăng những bức ảnh xấu về bản thân hoặc con cái, và một số lại tổng hợp kinh nghiệm cho những thất bại khác nhau của họ.

Paasi Sahlberg, Giám đốc Trung tâm Giao lưu Quốc tế của Bộ Văn hóa và Giáo dục Phần Lan, tin rằng hầu hết các trường học và gia đình chỉ biết rằng giáo dục trẻ em phải thành công và không được thất bại. Nhưng họ chưa bao giờ nghĩ xa hơn, thành công và thất bại không bao giờ đối lập nhau mà phụ thuộc lẫn nhau.

Giáo sư tâm lý học người Thụy Điển Samuel West cũng đã thành lập “Bảo tàng Thất bại” cách đây vài ngày, nơi trưng bày nhiều tác phẩm thất bại của các công ty nổi tiếng thế giới, như món lasagna thịt bò của Colgate, nước hoa của Harley-Davidson và Cà phê Coke của Coca-Cola…

Elina Uutela, chủ tịch Câu lạc bộ Doanh nhân Đại học Aalto, nói rằng điều thú vị của một điều gì đó thường không phải là sự thành công mà là sự phát triển và chuyển đổi khó khăn trong quá trình đó. Kiểu đào tạo này để hấp thụ năng lượng tích cực từ thất bại chính xác là điều mà nhiều trẻ em ngày nay đang thiếu.

Trẻ em Phần Lan đã trượt tuyết từ khi mới 4 hoặc 5 tuổi. Người Phần Lan có suy nghĩ trái ngược với nhiều người. Họ cho rằng điều đầu tiên cần học trong các bài học trượt tuyết là tập té ngã, vì té ngã là điều bình thường nhất. Vì vậy, giáo viên sẽ biểu diễn ngã trước mặt học sinh, sau đó để học sinh ngã theo cách riêng của mình.

Bằng cách này, trẻ không chỉ biết đứng dậy nhanh chóng sau khi vấp ngã mà còn hiểu rằng cuộc sống cũng giống như trượt tuyết. Tai nạn và thất bại là điều bình thường, miễn là trẻ có thể dũng cảm đứng dậy.

Khi các em lớn hơn, người Phần Lan sẽ tạo nhiều cơ hội hơn cho các em này để thất bại, chẳng hạn như yêu cầu các em thử thách bản thân trong việc chế tạo tên lửa, các thông số vật liệu do các em quyết định. Nếu có điều gì không hiểu, các em có thể hỏi người phụ trách, các chuyên gia được nhà trường thuê để giúp đỡ.

Người lớn chỉ có thể xem trong quá trình thực hiện và mọi kế hoạch phải do trẻ tự thực hiện. Ví dụ, nếu con bạn bị thương khi cắt một tấm gỗ, chỉ cần dán một miếng băng dính lên đó và tiếp tục thực hiện công việc, nếu có bất kỳ thiếu sót nào trong kế hoạch thì tiếp tục hoàn thiện để trẻ có thể lớn nhanh trong môi trường đầy đủ của những khó khăn và thất bại.

Mặc dù cuối cùng những mô hình tên lửa đó sẽ không bay được nhưng trong quá trình đó, các em đã học được cách nhanh chóng điều chỉnh bản thân khi nản lòng, sẽ vui lên và tiếp tục hoàn thiện cho đến khi tên lửa được hoàn thành.

Cha mẹ Phần Lan muốn con cái họ biết rằng thất bại không có gì là khủng khiếp. Những người thành công là người đã từng trải qua vô số lần thất bại. Do đó, thay vì tránh thất bại một cách có chủ ý, tốt hơn là đối mặt và coi mỗi thất bại là sự tích lũy kinh nghiệm, cuối cùng dẫn đến thành công.

Sau thất bại, trẻ không thể suy đồi, nhưng dưới sự hướng dẫn của cha mẹ và giáo viên trẻ sẽ biết mình sai ở đâu, tại sao sai… và tìm ra giải pháp khắc phục.

Hãy cố gắng buông bỏ tham vọng “hoàn hảo” và “thành công”, có lẽ chúng ta cũng có thể nhìn thấy sự trưởng thành mới trong bản thân và con cái của mình.