Tình trạng cử nhân Việt Nam thất nghiệp lên báo Mỹ

Tốt nghiệp đại học hàng đầu, ra trường...chạy xe ôm

Đó là câu chuyện của Nguyễn Văn Đức, hai năm trước chàng trai này tốt nghiệp cử nhân chuyên ngành kinh tế ở một trong những đại học hàng đầu Việt Nam. Bây giờ, Đức chạy xe ôm ở Hà Nội, thu nhập 250 USD một tháng, theo Bloomberg.

Đức là người duy nhất trong ba anh chị em được vào đại học nhờ bố mẹ làm thêm ngoài giờ. Cậu là một trong số hàng nghìn sinh viên Việt Nam không tìm được việc đúng chuyên ngành, dù tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam chỉ có 2,3%.

"Ở đại học, chúng tôi nặng về học lý thuyết, các môn tư tưởng, chính trị", chàng trai 25 tuổi nói.

Hệ thống giáo dục phổ thông của Việt Nam trang bị cho học sinh đủ kỹ năng cơ bản làm lao động chân tay với mức lương thấp, nhưng bậc đại học và cao đẳng lại không giúp được sinh viên chuẩn bị kỹ năng cần thiết cho công việc phức tạp hơn. Trong tình hình lương trung bình tăng, doanh nghiệp sản xuất đang chuyển khỏi Việt Nam sang các nước có nhân công rẻ hơn, sự yếu kém về giáo dục có thể đe dọa mục tiêu nâng mức thu nhập bình quân của Việt Nam lên gấp đôi, theo chuẩn 4.000 USD của Ngân hàng Thế giới.

"Nhiều quốc gia không sớm phát triển giáo dục đã rơi vào bẫy thu nhập trung bình, khi thiếu nhân lực trình độ cao để đưa đất nước lên bước phát triển kinh tế cao hơn", ông Scott Rozelle, chuyên gia kinh tế, đại học Stanford, nhận xét.

Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan đã phát triển hệ thống giáo dục chất lượng cao trước khi nền kinh tế cần lực lượng có bằng cấp cao này. Ngược lại, các nền kinh tế như Argentina, Brazil và Mexico phát triển chậm lại sau khi đạt mức thu nhập trung bình, một phần bởi thiếu đầu tư đúng mức vào giáo dục, ông Rozelle nói.

Theo Bloomberg, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận định rằng các công ty không muốn trả thêm tiền cho những công nhân có bằng cấp nhưng thiếu những kỹ năng tương xứng. Hiện tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên có bằng đại học là 17%.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Xuân Thành - nghiên cứu cấp cao tại trường Quản lý nhà nước Harvard Kennedy ở TPHCM: “Những công ty tư nhân và nước ngoài muốn tuyển các công nhân lành nghề hơn và các quản lý, kỹ sư chất lượng. Tầng lớp trung lưu đang mở rộng. Các gia đình Việt Nam cần nền giáo dục tốt hơn.”

Hiện nay nhiều bậc phụ huynh cho con đi du học để cải thiện triển vọng nghề nghiệp. Theo số liệu của Tổ chức Dịch vụ Sinh viên Nhật Bản, số lượng du học sinh Việt Nam tại Nhật Bản, trong đó tính cả những trường ngoại ngữ, tăng hơn 12 lần trong 6 năm tính đến tháng 5 năm 2016, ở mức khoảng 54.000 du học sinh.

"Chính phủ đang cố gắng nâng cao chất lượng đào tạo đại học và cao đẳng", ông Nguyễn Minh Thuyết, tổng chủ biên chương trình giảng dạy mới của Bộ giáo dục, nói. "Chúng ta cần cải tổ chương trình giảng dạy để giảm đào tạo các môn không thực tế. Tuy nhiên, tiến độ đổi mới vẫn còn rất chậm".