Tiểu đêm nhiều có phải do thận kém?

Thế nào là tiểu đêm nhiều?

Theo định nghĩa của Hiệp hội Tiết niệu Quốc tế (ICS), tiểu đêm xảy ra khi một người thức dậy đi tiểu trong khoảng thời gian từ lúc chìm vào giấc ngủ vào ban đêm cho đến trước khi thức dậy vào ngày hôm sau.

Nói chung, để đánh giá một người có tiểu đêm nhiều hay không, cần tham khảo giá trị của ba chỉ số sau:

Chỉ số thứ nhất là số lần đi tiểu mỗi đêm. Trong trường hợp bình thường, một người trưởng thành sẽ thức dậy đi tiểu từ 0 đến 1 lần vào ban đêm. Nếu thức dậy đi tiểu nhiều hơn hai lần thì có thể nói là tiểu đêm thường xuyên.

Chỉ số thứ hai là lượng nước tiểu. Tổng lượng nước tiểu của một người trưởng thành khỏe mạnh trong 24 giờ là khoảng 1500ml, tương đương với lượng 3 đến 4 chai nước khoáng.

Bởi vì quá trình trao đổi chất chậm lại sau khi con người chìm vào giấc ngủ nên lượng nước tiểu về đêm sẽ ít hơn đáng kể so với ban ngày. Tỷ lệ lượng nước tiểu ban ngày và ban đêm thường là 2:1.

Khi lượng nước tiểu sản xuất vào ban đêm lớn hơn 500ml (khoảng bằng một chai nước khoáng) hoặc khi lượng tiểu đêm nhiều hơn lượng nước tiểu trong ngày thì có thể coi là tăng tiểu đêm.

Chỉ số thứ 3 là tỷ lệ giữa lượng nước tiểu và cân nặng. Một số chuyên gia Nhật Bản đã đề xuất rằng tỷ lệ giữa lượng nước tiểu ban đêm và trọng lượng cơ thể có thể được sử dụng như một chỉ số để xác định xem có tăng tiểu đêm hay không.

Khi giá trị lượng nước tiểu về đêm (ml)/trọng lượng cơ thể (kg) lớn hơn 10, nghĩa là tăng tiểu đêm.

Ví dụ, đối với một người nặng 50kg, lượng nước tiểu vào ban đêm được coi là bình thường nếu trong khoảng 500ml, và nếu vượt quá thì lượng nước tiểu sẽ tăng lên.

Chỉ cần đáp ứng bất kỳ một trong ba tiêu chí trên, có thể được coi là tăng tiểu đêm. Tần suất tiểu đêm càng cao thì ảnh hưởng đến giấc ngủ càng lớn.

Tiều đêm nhiều có phải do thận yếu?

Một cuộc khảo sát của American Sleep Foundation cho thấy 53% số người trong độ tuổi từ 55 đến 84 bị rối loạn giấc ngủ do tiểu đêm.

Nhiều người cho rằng việc thường xuyên phải thức dậy đi vệ sinh vào ban đêm là do “thận kém” hoặc “tuổi già”. Điều này đúng bởi một số bệnh về thận, chẳng hạn như bệnh thận tăng huyết áp và suy thận mãn tính, có thể gây ra tình trạng tiểu đêm nhiều hơn; tỷ lệ mắc bệnh tiểu đêm tăng dần theo tuổi tác.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khoảng 70% người trên 65 tuổi mắc chứng tiểu đêm và tỷ lệ này lên tới 90% ở những người từ 90 tuổi trở lên.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chỉ có thận kém và lão hóa mới có thể gây ra tình trạng tiểu đêm nhiều. Tiểu đêm tăng có cả nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Sự xuất hiện của nó thường là do sự chồng chất của nhiều yếu tố và không thể đơn giản là do tuổi tác ngày càng tăng.

Đa niệu sinh lý: thường bao gồm uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ, uống quá nhiều chất lợi tiểu (như cà phê, rượu), ăn quá mặn, mất ngủ và lo âu, chức năng thận suy giảm ở người già.

Đa niệu bệnh lý: thường do giảm dung tích bàng quang, phì đại tuyến tiền liệt, viêm bể thận mãn tính, các khối u đường tiết niệu như u bàng quang,…

Phì đại tuyến tiền liệt: tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng thức giấc thường xuyên vào ban đêm ở nam giới trung niên và cao tuổi.

Tuyến tiền liệt ở nam giới chủ yếu nằm bên dưới bàng quang, bao quanh chỗ nối giữa niệu đạo trên và bàng quang. Khi số lượng tế bào tăng lên đáng kể, dễ gây tắc nghẽn đường ra của bàng quang.

Lượng nước tiểu tồn dư tăng lên khiến khả năng hoạt động hiệu quả của bàng quang giảm, tần suất đi tiểu tăng dần.

Nhiễm trùng đường tiết niệu: đối với phụ nữ, căn bệnh gây “tiểu đêm” thường gặp là nhiễm trùng đường tiết niệu. Cái gọi là nhiễm trùng đường tiết niệu đề cập đến một loạt các phản ứng viêm do vi khuẩn và các vi khuẩn gây bệnh khác xâm nhập vào hệ tiết niệu.

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu là do nhiễm trùng bàng quang. Khi tình trạng viêm xảy ra ở bàng quang, trung tâm tiết niệu dễ bị kích thích hơn do ngưỡng thụ thể thần kinh giảm xuống, gây ra tình trạng tiểu đêm nhiều. Nó cũng có thể gây ra tình trạng tiểu gấp, đau và nóng rát khi đi tiểu.

Bệnh tiểu đường: tăng đường huyết sẽ ảnh hưởng đến các dây thần kinh xung quanh bàng quang, làm cho cơ thắt niệu đạo, cơ bàng quang và các chức năng cơ khác mất phối hợp, gây rối loạn tiểu tiện như đi tiểu nhiều lần, tiểu không hết, tiểu gấp nhưng lượng ít, bàng quang căng quá mức nhưng không có nước tiểu.

Nhìn chung, nếu thường xuyên phải thức dậy vào ban đêm để đi vệ sinh và không rõ nguyên nhân thì nên đến bệnh viện để kiểm tra.