Tập đoàn dầu khí Việt Nam ban hành quy chế bảo hiểm mới có “ưu ái” cho PVI?

Mới đây, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam có Quyết định số 6097/QĐ-DKVN ngày 24/10/2019 về việc ban hành “Quy chế sử dụng dịch vụ bảo hiểm để quản lý rủi ro cho con người, tài sản, dự án, quyền lợi và hoạt động của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam”. Theo Luật sư Lê Đức Thắng, Trưởng Văn phòng Luật sư Lê & đồng sự (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), căn cứ theo quy chế này chỉ có bảo hiểm PVI mới đáp ứng yêu cầu.

Luật sư Lê Đức Thắng phân tích: Quyết định số 6097/QĐ-DKVN ngày 24/10/2019 của Tập đoàn Dầu khí là một quyết định mang tính định hướng chung áp dụng cho toàn hệ thống, từ bất kỳ đơn vị nào mà tập đoàn dầu khí có góp vốn. Quy chế có nội dung rất chi tiết, mang tính áp đặt.

Cụ thể, tại Khoản 1, Điều 5 của Quy chế 6097 quy định “Loại hình bảo hiểm, điều kiện bảo hiểm .....mức phí bảo hiểm .... Bắt buộc phải tuân thủ quy tắc, điều khoản, biểu phí bảo hiểm được Bộ Tài chính phê chuẩn”.

Theo Luật sư Thắng, quy định này chưa thực sự chính xác vì: Theo quy định tại Khoản 1, 2, Phụ lục I, Nghị định 23/2018/NĐ-CP và Điểm a, b, Khoản 1, Điều 7, Nghị định số 23/2018/NĐ-CP thì: Có loại bảo hiểm vẫn được thoả thuận điều kiện điều khoản và phí bảo hiểm dù đó là bảo hiểm bắt buộc, như: Số tiền bảo hiểm vượt quá quy định ... và điều khoản bảo hiểm có thể tốt hơn quy định chung ...

Quy định tại Khoản 2, Điều 5 của Quy chế 6097 quy định giới hạn các tiêu chí, yêu cầu bắt buộc phải đạt “tối thiểu” các tiêu chí thì chỉ có duy nhất 1 nhà bảo hiểm có thể đáp ứng, đó là PVI.

Kết quả kinh doanh của PVI từ 2010 đến năm 2016.

Ví dụ, điểm C quy định liên quan xếp hạng tài chính của các nhà cung cấp bảo hiểm (bao gồm cả nhà bảo hiểm gốc và nhà tái bảo hiểm) thì tại thị trường bảo hiểm VN hiện nay có 5 nhà cung cấp có chứng nhận, gồm 4 nhà bảo hiểm gốc và 2 nhà tái bảo hiểm (gốc: PVI, BIC, Pjico và Bảo Minh; tái: PVIRE và Vinare), trong khi Bảo Việt là nhà bảo hiểm lớn nhất Việt Nam hiện nay chưa có rating, nguyên nhân vì các nhà bảo hiểm trong nước chỉ làm rating khi có nhu cầu kêu gọi vốn đầu tư nước ngoài, đây là điều kiện gần như bắt buộc phải có.

Vì vậy, đây không phải là quy định thực sự để có thể lựa chọn ra nhà bảo hiểm có khả năng tài chính tốt trong bối cạnh thị trường bảo hiểm Việt Nam.

Điểm d, Điều 5, Quyết định 6097 quy định: “.....Có giá trị bằng hoặc thấp hơn 70% giá kế hoạch của hợp đồng bảo hiểm đang lựa chọn nhà cung cấp bảo hiểm” – điều này có quy định tại mục II, Chương III, Thông tư số 14/2016/TT-BKHĐT. Tuy nhiên cũng tại mục II, Chương II, Thông tư 14 này cũng quy định “Đối với các công việc đặc thù hoặc ở các địa phương mà năng lực của nhà thầu trên địa bàn còn hạn chế, có thể yêu cầu giá của hợp đồng tương tự trong khoảng 50%”. Luật sư Kiệm cho rằng, quy chế tập đoàn đã hạn chế hơn cả các quy định hướng dẫn của luật.

Hơn thế, với Nghị quyết số 233 ngày 17/3/2009 của Tập đoàn Dầu khí thì toàn bộ dịch vụ bảo hiểm của PVN đều do PVI cấp, nên nếu xét theo tiêu chí này, cũng chỉ có PVI đáp ứng tiêu chuẩn. Tuy nhiên, điểm này cần lưu ý, việc giải quyết các sự cố trong bảo hiểm luôn do một pháp nhân độc lập, chuyên ngành, ngoài bảo hiểm giải quyết. Nên quy định này cũng không phải là quy định nhằm đảm bảo quyền lợi hay lợi ích cho khách hàng.

Tương tự quy định tại điểm e, Điều 5, Quyết định 6097 cũng dẫn tới chỉ có PVI đáp ứng. Vì PVI cấp đến gần 100% đơn bảo hiểm trong ngành dầu khí trong suốt những năm qua.

Không chỉ vậy, Luật sư Thắng cho rằng, quy định tại khoản 2, Điều 6, Quyết định 6097 tiếp tục đưa ra các tiêu chí rào cản kỹ thuật để hạn chế nhà thầu trong nước, càng cụ thể rõ hơn sự “ngầm chỉ định”cho duy nhất 1 nhà bảo hiểm PVI.

Ví dụ, tại mục b, khoản 2, Điều 6 quy định: “Nhà cung cấp bảo hiểm phải có kinh nghiệm đàm phán và đàm phán thành công với doanh nghiệp bảo hiểm quốc tế nhận tái bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm quốc tế nhận tái bảo hiểm đối với các giao dịch còn lại”. Với quy định này thì tỷ lệ thành công của các doanh nghiệp bảo hiểm trong nước ngoài PVI là dưới 5% đối với các dịch vụ bảo hiểm phát sinh trong ngành dầu khí trong tương lai.

Theo Luật sư Thắng, các nhà tái bảo hiểm còn lại sẽ theo nhà tái đứng đầu. Do đó, chỉ cần nhà tái bảo hiểm đứng đầu xác nhận: Điều kiện điều khoản bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, tỷ lệ nhận tái ... là hoàn toàn đúng luật và không có rủi ro.

Hay tại mục c, Khoản 2, Điều 6 quy định về việc phải có xác nhận bản gốc của các nhà tái bảo hiểm cho 100% dịch vụ thì với đặc trưng riêng có của ngành bảo hiểm, điều này không cần thiết.

Hơn thế, theo quy định tại khoản 1, Điều 27, Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành thì “doanh nghiệp bảo hiểm chịu trách nhiệm duy nhất đối với bên mua bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm, kể cả trong trường hợp tái bảo hiểm những trách nhiệm đã nhận”, do đó, quy định tại điểm này trong quy chế của PVN nhằm hỗ trợ cho chính nhà bảo hiểm đã thực hiện gần như 100% dịch vụ từ trước đến nay là PVI.

Quyết định 6097 của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Luật sư Thắng phân tích thêm, đối với quy định về hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, phải tái bảo hiểm cho phần trách nhiệm vượt quá quy định, điều này là hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm, không liên quan đến việc khách hàng bắt các DN phải trình ra hoạt động kinh doanh của mình.

Quy định về điểm này tại khoản 2, Điều 24, Nghị định số 73/2016/NĐ-CP: “Mức trách nhiệm giữ lại tối đa trên mỗi rủi ro hoặc trên mỗi tổn thất riêng lẻ không quá 10% vốn chủ sở hữu”.

Như vậy các doanh nghiệp bảo hiểm buộc phải tuân thủ quy định này của luật, và nếu vi phạm, họ chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi của mình, không phải chịu trách nhiệm trước khách hàng.

Trước khách hàng, doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phải chịu trách nhiệm theo khoản 1, Điều 27, Luật Kinh doanh bảo hiểm mà thôi.

Luật sư Thắng cho rằng, quy định tại khoản 5, 6, 7, Điều 6 của Quyết định 6097 tiếp tục “cụ thể” hơn nữa việc ngầm chỉ định PVI là nhà cung cấp bảo hiểm duy nhất trong toàn bộ hệ thống sử dụng dịch vụ bảo hiểm của PVN.

Luật sư Thắng khẳng định, toàn bộ tiêu chí quy định trong quy chế, bắt buộc phải đáp ứng tại Quyết định số 6097 của Tập đoàn Dầu khí chỉ có bảo hiểm PVI mới đủ điều kiện.

Căn cứ vào Điều 27, Luật Kinh doanh Bảo hiểm; Khoản 1, Điều 6 Luật Kinh doanh bảo hiểm; Khoản 6, Điều 3 Thông tư 50/2017/TT-BTC; Khoản 2, Điều 42, Nghị định 73/2016/NĐ-CP; Khoản 2, Điều 90 Nghị định 73; Mục 2, Chương III, Thông tư số 14/2016/TT-BKHĐT; Khoản 1, Điều 65 Luật Đấu thầu; Khoản 2, 35, Điều 4 Luật Đấu thầu, Luật sư Thắng khẳng định: Quy chế nội bộ 6097/QĐ-DKVN ngày 24/10/2019 đã làm hạn chế quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm, luật đấu thầu, luật cạnh tranh; Vi phạm luật cạnh tranh khi toàn bộ tiêu chí đưa ra chỉ có duy nhất một nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm đáp ứng.