Tại sao Metro bán hệ thống siêu thị để “chạy” khỏi Việt Nam?

Metro Cash&Carry Việt Nam được thành lập năm 2002 với vốn đầu tư ban đầu 78 triệu USD. Sau 12 năm Tập đoàn Metro đã rút khỏi sân chơi siêu thị Việt Nam.

Nhìn lại quá trình 12 năm, Metro liên tục “kinh doanh không hiệu quả” và hệ thống Metro Cash&Carry chưa mất 1 đồng thuế nào cho Việt Nam, nhưng đến nay họ đã mở tới 19 trung tâm trên cả nước khiến rất nhiều câu hỏi được đặt ra sau thương vụ mua bán này.

Theo một chuyên gia kinh tế, chưa thể xác định được giá trị thực của Metro Cash&Carry Việt Nam, nhưng với giá chuyển nhượng 879 triệu USD, gấp hơn 11 lần so với vốn đầu tư ban đầu thì chắc chắn Metro không lỗ trong thương vụ này.

Một nhà kinh doanh siêu thị có tiếng tại TP.HCM chia sẻ: “Đối với kinh doanh siêu thị, để có lãi sau 5 năm đối với một siêu thị diện tích chừng 1.000 m2 thì doanh thu phải đạt ít nhất 200 triệu đồng/ngày ( khoảng 73 tỷ đồng/năm) cùng giá thuê mặt bằng trong khu vực trung tâm không quá 20 USD/m2/tháng, khu vực xa trung tâm không quá 10 USD/m2/tháng”.

Ông chủ Metro bán hệ thống siêu thị và "chạy" khỏi thị trường Việt Nam

Đối với Metro, doanh số khổng lồ tạo ra hằng năm là niềm mơ ước của nhiều siêu thị khi năm 2011 Metro Cash & Carry Việt Nam đạt 629 triệu USD (12,5 nghìn tỷ đồng) tăng 67,5 triệu USD (1,35 nghìn tỷ đồng) so với năm 2010. Trong năm 2012-2013, doanh thu hoạt động của Công ty Metro tại Việt Nam đạt 697 triệu USD.

Điều lạ là mặc dù doanh số tăng nhưng Metro luôn công bố thua lỗ tại Việt Nam, chỉ duy nhất năm 2010 hệ thống siêu thị này công bố lãi 116 tỷ đồng. Năm 2012, lỗ lũy kế của Metro Cash& Carry Việt Nam là 254 tỷ đồng trên tổng vốn đầu tư ban đầu là 78 triệu USD.

Phải chăng thị trường bán lẻ Việt Nam chưa hài lòng các nhà đầu tư ngoại?

Điều này khó lý giải vì trước đó ông Randy Guttery, nguyên Tổng Giám đốc Metro Cash & Carry Việt Nam từng phát biểu, đại gia Wal-Mart sẽ chỉ vào Việt Nam nếu sau 2 năm đầu tư, họ có thể đạt mức doanh thu 700 triệu USD.

Những lập luận nói trên càng được khẳng định khi mới đây Lotte Mart đã quyết định tăng đầu tư vào Việt Nam đến 50 triệu USD; Takeshimaya đã thuê mặt bằng rộng 15.000m² tại trung tâm quận 1 TPHCM; Aeon của Nhật đã khai trương Trung tâm mua sắm Aeon Tân Phú, TPHCM trị giá 109 triệu USD; Auchan - tập đoàn bán lẻ hàng đầu của Pháp công bố sẽ đầu tư 500 triệu USD vào Việt Nam; ngay cả Wal-Mart và Carrefour cũng đang ngấp nghé đầu tư… Điều này cho thấy thị trường Việt Nam đang rất hấp dẫn nhà đầu tư ngoại.

Roy Morgan phối hợp với ngân hàng ANZ Việt Nam tiến hành một nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, với với quy mô dân số 90 triệu người, trong đó tỷ trọng dân số trẻ từ 20-35 tuổi chiếm khoảng 40 triệu dân, Việt Nam thật sự rất hấp dẫn nhà đầu tư.

Kết quả khảo sát của Research and Markets và Tạp chí Retail Asia cũng cho thấy, Việt Nam là 1 trong 5 thị trường bán lẻ có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới với mức bình quân giai đoạn 2011-2015 đạt 23-25%/năm.

Ngoài ra, Bộ Công thương cũng cho biết, số lượng siêu thị tại Việt Nam sẽ tăng lên 1.200 - 1.300 vào năm 2020, trong khi hiện số lượng siêu thị tại Việt Nam đã xấp xỉ 900, chưa kể khoảng 1.000 cửa hàng tiện lợi có quy mô nhỏ với hơn 30 thương hiệu bán lẻ trong và ngoài nước.

Những phân tích và số liệu trên cho thấy, thị trường Việt Nam trong những năm tới sẽ trở nên khốc liệt hơn bao giờ và đòi hỏi các nhà đầu tư phải có những bước cạnh tranh mới.

Nhiều người đặt câu hỏi, phải chăng sự cạnh tranh gay gắt trong mảng siêu thị khiến Metro lo sợ không cạnh tranh được?

Về điều này, ông Olak Koch - Chủ tịch Tập đoàn Metro lại khẳng định: “Các đối tác Thái Lan nhận thấy tiềm năng lớn và các cơ hội phát triển mạnh mẽ của công ty Metro Cash&Carry Việt Nam thông qua một mạng lưới đã được xây dựng trong khu vực”.

Nghi án chuyển giá đang được đề cập đến trong vấn đề của Metro Cash&Carry Việt Nam và ngay TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, doanh thu của Metro Cash&Carry Việt Nam tăng hằng năm và rất lớn, liên tục mở rộng thị phần và số lượng lao động… nhưng lại báo lỗ 100 tỷ đồng là quá rõ ràng.

Còn Cục thuế TP.HCM cũng khẳng định, Metro Cash&Carry vẫn vay tiền để mở rộng hoạt động, điều này cho thấy câu trả lời của Metro là không mấy thỏa đáng.

Linh Lan