Lần đầu thủy điện Hòa Bình mở 8 cửa xả lũ, TTKTTV lý giải về thời tiết cực đoan

Trao đổi với phóng viên về những diễn biến phức tạp của mưa lũ, ông Lê Thanh Hải - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, ngay từ đầu năm 2017, Trung tâm đã cảnh báo ngay từ đầu năm là do ảnh hưởng của pha trung tính nghiêng về LaNina nên mùa mưa năm nay đã được cảnh báo từ rất sớm (tháng 3/2017) sẽ là mùa mưa sẽ ác liệt hơn, nhiều hơn.

Nếu so với 3 năm liên tiếp (2014-2016), thì năm nay sẽ mưa nhiều và đặc biệt mùa mưa sẽ kéo dài và kết thúc muộn. Tháng 10 năm nay được nhận định là sẽ có mưa nhiều hơn trung bình nhiều năm.

Trong 2 ngày vừa qua (9-10/10), do ảnh hưởng của hai hình thế thời tiết là áp thấp nhiệt đới sau khi đổ bộ vào các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh đã gây mưa vừa, nhưng cũng tạo ra một làn sóng khí áp lan ra các tỉnh phía Bắc gây ra một đợt mưa rất lớn. Đặc biệt là các tỉnh Thanh Hóa, phía Nam Đồng bằng Bắc Bộ và lan sang các tỉnh phía Tây Bắc bộ như: Yên Bái, Sơn La, Hòa Bình, nhất là lòng hồ Hòa Bình kết hợp cùng lúc với không khí lạnh từ phía Bắc tràn về.

Trong thời tiết mùa Thu, thông thường nếu chỉ một hình thế thời tiết đã gây ra hiện tượng mưa vừa đến mưa to, thậm chí rất to. Nhưng tại cùng một thời điểm cả hai hình thế kết hợp nên đã xảy ra hiện tượng mưa rất to, đạt đến mức lịch sử.

Ngoài ra, còn có một nguyên nhân khác là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, các trận mưa có tính cực đoan ngày càng gia tăng với tính chất ngày càng khó lường càng ngày càng lớn lên.

Như đợt mưa ngày 3/8/2017 ở Mù Cang Chải, Mường La có tính chất cục bộ, chỉ tập trung ở Mường Lát và Mù Cang Chải nhưng có tính liên tục kết hợp với mưa lớn diện rộng trước đó cả tháng, mặt đệm đã trữ một lượng nước rất lớn, nên đã gây ra một đợt lũ quét như vậy.

Ở đợt mưa từ 9-11/2017 do phối hợp giữa không khí lạnh và áp thấp nhiệt đới gây ra. Biểu hiện của mùa mưa năm nay thể hiện rõ ràng khi các tháng 7,8,9 các tỉnh Bắc Bộ đều có lượng mưa cao hơn trung bình lượng mưa cùng thời kỳ nhiều năm.

Các ghi nhận lịch sử trong trận mưa vừa qua là lần đầu tiên, thuỷ điện Hòa Bình phải mở 8 cửa xả lũ trong tháng 10. Tính đến 12h ngày 11/10, lưu lượng về hồ là 15.940 m3/s, điều này chưa từng được ghi nhận trong cùng kỳ (tháng 10).

Trong quá khứ, vào cùng kỳ (tháng 10) tại đây đã mở 7 cửa vào các năm 1996, 1998 và 1999; mở 6 cửa vào các năm 1994, 1995, 1996, 2002 và 2007.

Còn lịch sử của lịch sử là 22.500 m3/s xảy ra vào tháng 8 năm 1996 - tháng chính vụ của mùa mưa. Nguyên nhân do đổ bộ vào Thanh Hóa và lan rộng lên gây mưa ở khu vực Hòa Bình. Đây là lần đầu tiên, trong tháng 10 tại hồ Hòa Bình mực nước lên đến 15.000m, lưu lượng 40m3/s cũng chưa từng xảy ra trong quá khứ.

Bởi hồ Hòa Bình trước đây chưa từng mở 8 cửa xả đáy bao giờ, chỉ mở 6 đến 7 cửa. Nếu mở 7 cửa xả đáy thì hai bên vùng hạ du sông Đà, từ Hòa Bình chảy về đến Trung Hà sẽ gây ra hiện tượng ngập rất lớn. Khi dòng chảy vào sông Hồng thì lượng nước sẽ giảm đi, nên sông Hồng cơ bản không có điều gì nghiêm trọng, chủ yếu lên đến báo động 1.

Gần đây, do phát triển kinh tế xã hội vùng ven sông rất lớn như: nuôi trồng thủy sản, nuôi cá lồng bè, cư dân sinh sống tại các bãi ven sông và trên thuyền bè trên sông sẽ bị ảnh hưởng rất lớn.

Tuy nhiên, ngày hôm qua 11/10/2017 thủy điện Hòa Bình mở 8 cửa xả vào buổi sáng, nhưng đã đóng lại còn 7 cửa vào buổi chiều, đêm qua còn 4 cửa và chiều nay sẽ đóng thêm khi lượng mưa giảm nhiều, lượng nước về hồ cũng giảm khá nhiều.

Dự báo thời tiết trong những ngày tới:

- Phía Tây Bắc Bộ: Từ ngày 13 đến ngày 21, đêm và sáng nhiều mây, có mưa vài nơi; riêng thời kỳ từ ngày 16 đến ngày 18 có mưa rào và dông rải rác. Gió nhẹ. Từ ngày 15, ngày 16, trời chuyển lạnh.

- Phía Đông Bắc Bộ: Từ ngày 13 đến ngày 21, đêm và sáng nhiều mây, có mưa vài nơi; riêng thời kỳ từ ngày 16 đến ngày 18 có mưa rào và dông rải rác. Gió đông bắc cấp 2-3. Từ ngày 15, ngày 16, trời chuyển lạnh.

- Các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế: Từ ngày 12 đến ngày 14, nhiều mây, có mưa rào và rải rác có dông trong ngày 12, ngày 13, sau mưa tập trung chủ yếu ở phía nam khu vực. Gió đông đến đông bắc cấp 2-3. Đề phòng tố, lốc xoáy và gió giật mạnh trong cơn dông.

Từ ngày 15 đến ngày 21, nhiều mây, có mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to và dông. Gió đông đến đông bắc cấp 3. Đề phòng tố, lốc xoáy và gió giật mạnh trong cơn dông.

- Các Tỉnh từ Đà Nẵng đến Bình Thuận: Từ ngày 12 đến ngày 14, phía bắc mây thay đổi đến nhiều mây, có mưa rào và rải rác có dông, phía nam mây thay đổi, có mưa rào vài nơi, ngày nắng. Gió tây nam cấp 2-3.

Từ ngày 15 đến ngày 21, nhiều mây, có mưa, riêng phía bắc có mưa vừa, có nơi mưa to đến rất to và dông. Gió tây nam cấp 3. Đề phòng tố, lốc xoáy và gió giật mạnh trong cơn dông.

- Khu vực Tây Nguyên: Từ ngày 13 đến ngày 16 và thời kỳ ngày 20, ngày 21, nhiều mây, có mưa rào và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Đề phòng gió giật mạnh trong cơn dông.

- Khu vực Nam Bộ: Từ ngày 13 đến ngày 16 và thời kỳ ngày 20, ngày 21, nhiều mây, có mưa rào và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Đề phòng gió giật mạnh trong cơn dông.

- Khu vực Hà Nội: Từ ngày 13 đến ngày 21, đêm và sáng nhiều mây, có mưa vài nơi; riêng thời kỳ từ ngày 16 đến ngày 18 có mưa rào và dông rải rác. Gió đông bắc cấp 2-3. Từ ngày 15, ngày 16, trời chuyển lạnh.

Dự kiến khả năng bão số 11 sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi trong thời gian từ đêm chủ nhật đến thứ 3 tuần tới với cường độ dự kiến tại thời điểm này khoảng cấp 8, cấp 9; có khả năng lên đến cấp 10 hoặc cấp 11.

Khi bão đi vào phía Bắc Biển Đông lại gặp một đợt không khí lạnh mới sẽ tràn xuống vào khoảng ngày chủ nhật (15/10), hai hiện tượng này kết hợp với nhau sẽ tương tác và gây ra một đợt mưa vừa đến mưa rất to ở khu vực này.

Do ảnh hưởng của không khí lạnh, các tỉnh Bắc Bộ sẽ bị ảnh hưởng bởi hiện tượng mưa, mưa vừa, một số nơi có mưa to. Xa hơn nữa, cũng đang có một dải hội tụ nhiệt đới đang hoạt động phía ngoài Biển Đông.