Hơn 8 triệu người tử vong vì thuốc lá mỗi năm

Tại Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về phòng, chống tác hại của thuốc lá diễn ra ngày 23/5, bà Nguyễn Thị Thu Hương - Đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, sử dụng thuốc lá, gây 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới (trong đó có khoảng 1 triệu ca tử vong do hút thuốc thụ động). Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ USD. Thuốc lá cũng là nguyên nhân làm cho rừng bị tàn phá và ô nhiễm môi trường.

Hàng năm, có khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thuốc lá, cũng như lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính, mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc lá. Việc sử dụng thuốc lá, thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3.000 đến 6.000 tấn formaldehyde, từ 12.000 đến 47.000 tấn nicotine và từ 300 đến 600 triệu kg chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá.

Toàn cảnh hội thảo sáng 23/5

Tại Việt Nam, trong những năm qua, với những nỗ lực của Bộ Y tế và các bộ, ngành, công tác phòng chống tác hại thuốc lá đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. So với năm 2015, tỉ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới Việt Nam giảm.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới.

Theo bà Hương, một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỉ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp.

Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo. Bên cạnh đó, trên thị trường xuất hiện các sản phẩm mới: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…

"Để có thể so sánh một cách công bằng giá thuốc lá giữa các quốc gia thì giá bao thuốc Marlboro ở các nước được chuyển đổi thành giá theo đô la quốc tế.

Theo đơn vị qui đổi này thì giá trung bình một bao thuốc Marlboro ở Việt Nam là 2,82 đô la/1 bao thuốc (tính theo sức mua tương đương), chỉ bằng 1/2 so với mức bình quân của tất cả các quốc gia trên thế giới (5,62 đô la/bao thuốc)", bà Hương dẫn chứng.

Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của mọi người (Ảnh minh họa)

Theo ThS. BS Nguyễn Thị An - Giám đốc Tổ chức HealthBridge Việt Nam, hiện nay, việc thực thi các qui định pháp luật, xử lí vi phạm còn yếu dẫn đến các hành vi vi phạm liên quan đến bán thuốc lá, quảng cáo/khuyến mại thuốc lá, hút thuốc lá tại nơi có quy định cấm... vẫn còn phổ biến.

Một thực trạng khác được bác sĩ An đề cập đến là việc thanh thiếu niên có thể mua thuốc lá dễ dàng mà không bị từ chối. Ngoài ra, có rất nhiều sản phẩm thuốc lá mới nhắm tới giới trẻ.

Bác sĩ An khuyến nghị cần tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lí nghiêm vi phạm trong đó tập trung xử lí vi phạm tại địa điểm cấm hút thuốc, vi phạm về quảng cáo, khuyến mại và tài trợ, kinh doanh buôn bán các sản phẩm thuốc lá lậu.

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá cũng là một giải pháp để ngăn chặn sự gia tăng sức mua thuốc lá, hạn chế thanh niên tiếp cận với thuốc lá giá rẻ.

Thuế và giá là giải pháp có chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao đối với việc giảm tiêu dùng thuốc lá và là giải pháp phòng bệnh hữu hiệu đã được Tổ chức Y tế Thế giới và Ngân hàng Thế giới khuyến cáo các quốc gia cần áp dụng.

Ngoài ra, cần ban hành chính sách cấm lưu hành thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng tại Việt Nam theo khuyến cáo của Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới. Truyền thông nâng cao hiểu biết về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và trách nhiệm của cha mẹ, giáo viên, trẻ em trong bảo vệ trẻ em.