Đột quỵ nguy kịch do lạm dụng thuốc tránh thai

Khoa Đột quỵ não - Viện Thần kinh, Bệnh viện TW Quân đội 108 vừa tiếp nhận và điều trị thành công hai bệnh nhân nữ trẻ tuổi bị đột quỵ do huyết khối xoang tĩnh mạch não (CVT) – một bệnh lý nguy hiểm nhưng dễ bị bỏ sót, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và có sử dụng thuốc tránh thai đường uống kéo dài.

Trường hợp đầu tiên là nữ bệnh nhân đang trong độ tuổi sinh đẻ, nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Bệnh nhân khởi phát với tình trạng đau đầu vài ngày nay, dùng thuốc giảm đau đỡ ít, vẫn sinh hoạt bình thường.

Đến trước ngày nhập viện bệnh nhân xuất hiện đau đầu dữ dội, khi nhập viện trong tình trạng rối loạn ý thức, co giật toàn thể liên tục, hôn mê sâu, liệt tứ chi, giãn đồng tử. Bệnh nhân sau khi được chụp cắt lớp vi tính sọ não, dựng mạch máu não: Chẩn đoán xác định chảy máu não lớn chuyển dạng thùy đỉnh 2 bên do huyết khối xoang tĩnh mạch dọc trên và hội lưu xoang. Xét nghiệm D-Dimer tăng cao >5000 ng/mL.

Bệnh nhân ngay lập tức được hội chẩn đa chuyên khoa giữa khoa Đột quỵ (A7C), Can thiệp thần kinh (A7E), Phẫu thuật thần kinh (A7B), điều trị đa mô thức: Đặt nội khí quản thở máy chủ động, chống phù não, thuốc chống đông Heparin không phân đoạn được sử dụng ngay từ đầu.

Sau đó, phối hợp mở sọ giải chèn ép (decompressive craniectomy) do phù não đe dọa tụt kẹt, và duy trì Heparin trọng lượng phân tử thấp (LMWH) hậu phẫu. Sau điều trị tích cực, bệnh nhân tỉnh táo, cai được máy thở, giao tiếp được và sinh hoạt chủ động một phần – một kết quả tích cực trong ca bệnh phức tạp.

Một trường hợp nữa cũng là nữ bệnh nhân trẻ tuổi, cũng trong độ tuổi sinh sản. Nhập viện vì đau đầu kéo dài, yếu nửa người trái tăng dần, khó đi lại vài ngày nay. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tỉnh táo, yếu nửa người trái sức cơ 3/5, sau khi chụp cắt lớp vi tính và các xét nghiệm sàng lọc được chẩn đoán: Nhồi máu não vùng thái dương phải do huyết khối xoang thẳng, xoang sigma và xoang ngang trái.

Bệnh nhân vào viện khi chưa có biến chứng phù não nặng hay tụt kẹt, bệnh nhân được điều trị nội khoa bằng thuốc chống đông theo phác đồ và đã hồi phục tốt, ra viện với khả năng sinh hoạt độc lập.

Khai thác thông tin được biết, cả hai bệnh nhân trên đều đang sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày trong thời gian kéo dài. Do đó, nếu có ý định sử dụng thuốc tránh thai hàng tháng dài hạn, chị em phụ nữ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, làm xét nghiệm cần thiết và được tư vấn cách dùng thuốc an toàn, hiệu quả.

Theo khuyến cáo của các bác sĩ, phụ nữ không nên tự ý sử dụng hoặc kéo dài thời gian uống thuốc khi chưa có chỉ định chuyên môn. Bên cạnh viên thuốc tránh thai, bạn có thể cân nhắc các biện pháp như đặt vòng tránh thai (IUD), cấy que tránh thai, miếng dán tránh thai, Triệt sản (đối với người không còn nhu cầu sinh con), bao cao su (biện pháp đơn giản, không nội tiết, bảo vệ kép).