Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Sự phát triển khoa học kỹ thuật gây nên “Tác dụng phụ”

Mang thai con đầu lòng nên chị Đoàn Thị Hồng, ở thị trấn Vĩnh Bảo (huyện Vĩnh Bảo) khá cẩn thận, cách 2 tháng lại đi siêu âm một lần. Thai nhi đang ở tháng thứ 6 nhưng đây là lần đầu tiên chị đến bệnh viện siêu âm.

Chị Hồng cho biết: “Tôi đi siêu âm lần này là lần thứ 3, vì biết bệnh viện sẽ không nói giới tính thai nhi nên 2 lần trước tôi đi siêu âm tại phòng khám tư. Các bác sĩ nói là con trai nên tôi nghĩ lần sau đến bệnh viện siêu âm chủ yếu theo dõi thai nhi có phát triển bình thường không”. Sau một hồi gặng hỏi địa chỉ phòng khám tiết lộ giới tính thai nhi, chị Hồng nhất quyết giấu vì đó là nguyện vọng của gia đình.

Chỉ cần vào Google và gõ từ khóa “sinh con trai theo ý muốn” là có thể tìm thấy hơn 600.000 kết quả liên quan. Trong đó, ở rất nhiều website, các bà mẹ chia sẻ cho nhau số điện thoại, tên bác sĩ, địa điểm phòng khám có thể hỗ trợ sinh con theo ý muốn. Chính nhu cầu chẩn đoán giới tính thai nhi tạo điều kiện cho khách hàng và nhân viên y tế phạm luật, lách luật.

Tăng cường đẩy mạnh tuyên truyền dân số kế hoạch hóa gia đình (Ảnh: Hoàng Huế)

Bác sĩ Nguyễn Văn Nguyên, Trưởng khoa chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện đa khoa Vĩnh Bảo-Hải Phòng) cho biết: “Trung bình mỗi ngày tôi khám, chẩn đoán cho gần 40 sản phụ và trách nhiệm của tôi chỉ là cung cấp thông tin liên quan đến sức khỏe thai nhi, đưa ra lời khuyên hữu ích trong cách chăm sóc và bảo vệ thai nhi. Tuy nhiên, mỗi ngày tôi nghe nhiều câu hỏi của các sản phụ và các câu hỏi đó chủ yếu liên quan đến giới tính thai nhi”.

Siêu âm đã và đang là kỹ thuật phổ biến, góp phần tích cực trong công tác sàng lọc trước sinh nhằm phát hiện dị tật bẩm sinh ngay từ trong bào thai, giúp các cặp vợ chồng sinh ra những đứa con khỏe mạnh.

Song mặt trái của siêu âm là có thể chẩn đoán giới tính thai nhi, điều này dễ dẫn đến khả năng nạo phá thai để lựa chọn giới tính của đứa trẻ trong tương lai. Ðể sinh ít con mà vẫn bảo đảm có con trai như mong muốn, các cặp vợ chồng có nhu cầu sử dụng các dịch vụ lựa chọn giới tính trước sinh.

Cần biện pháp can thiệp hiệu quả

Kết quả phân tích tỷ số giới tính những cặp vợ chồng sinh con thứ 3 trở lên tăng khá cao như: quận Đồ Sơn 300/100, quận Hải An 300/100, huyện An Dương 245/100, huyện An Lão 200/100...

Gần đây nhất, Sở Y tế tổ chức thanh, kiểm tra liên ngành tại 05 cơ sở kinh doanh nhà thuốc, hiệu thuốc, 06 nhà sách, quầy sách, 06 cửa hàng chuyên kinh doanh bao cao su. Tuy nhiên, qua kiểm tra chưa phát hiện các phương tiện, thiết bị có nội dung hướng dẫn và lựa chọn giới tính thai nhi. Trên thực tế, cơ sở, phòng khám tư nhân “lách luật” bằng cách không thông báo trực tiếp giới tính thai nhi mà có cách nói khéo léo hơn.

Ông Nguyễn Đức Tuynh, Phó chi cục trưởng, Chi cục dân số - kế hoạch hóa gia đình thành phố cho biết: “Hiện, việc kiểm soát mức cân bằng giới tính thông qua siêu âm để chẩn đoán giới tính thai nhi gặp rất nhiều khó khăn, nhất là ở các phòng khám, bệnh viện ngoài công lập.

Nhằm hạn chế việc nạo, phá thai để lựa chọn giới tính cũng như theo dõi sát sao các hoạt động của các phòng khám, bệnh viện ngoài công lập, Sở Y tế, Chi cục DS/KHHGĐ thành phố cần siết chặt khâu quản lý, xử lý nghiêm hành vi lựa chọn và tiếp tay cho việc lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Bên cạnh đó, chú trọng công tác tuyên truyền về Luật bình đẳng giới, Luật hôn nhân gia đình, Luật phòng chống bạo lực gia đình; nêu cao vai trò của phụ nữ trong gia đình, xã hội…”.

Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, ngành y tế đề ra 3 nhóm giải pháp: Tăng cường truyền thông, giáo dục; thực hiện các chính sách ưu tiên nữ giới; thực thi pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi.

Thực tế cho thấy, cùng với việc giảm mức sinh và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ y tế, thông qua các can thiệp có định hướng và các chiến dịch truyền thông sẽ góp phần nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề này. Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ cho biết thêm: “Về phía đội ngũ y, bác sĩ trực tiếp làm dịch vụ cần có kỹ năng giao tiếp, tư vấn cho mọi người.

Cùng với đó, khuyến khích các bậc cha mẹ có cách nhìn tích cực với con gái như với con trai, nhằm thay đổi định kiến về bình đẳng giới. Bên cạnh các biện pháp can thiệp trong khâu kỹ thuật chuyên môn, thì các biện pháp can thiệp kinh tế cũng có ảnh hưởng tích cực, chú trọng đến việc tạo cơ hội cho phụ nữ tham gia nhiều hơn trong đào tạo nghề, tìm kiếm việc làm; có ưu đãi riêng cho trẻ em gái…”

Theo Chi cục DS-KHHGĐ Hải Phòng