GĐSX show "Về đây bốn cánh chim trời" bị bắt, hoàn tiền vé như thế nào?

Show "Về đây bốn cánh chim trời" hoàn tiền cho khán giả thế nào?

Ngày 30/12/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án, bắt tạm giam bà Nguyễn Thị Thu Hà (Giám đốc sản xuất show "Về đây bốn cánh chim trời") về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, quy định tại Điều 174 Bộ Luật Hình sự.

Quyết định được đưa ra chỉ vỏn vẹn hai ngày sau khi đêm nhạc Về đây bốn cánh chim trời bị hủy vào phút chót, khi hàng nghìn khán giả đã có mặt tại địa điểm tổ chức, gây chấn động dư luận và đặt ra hàng loạt câu hỏi pháp lý về trách nhiệm của BTC, quyền lợi của khán giả.

Để làm rõ các khía cạnh pháp lý xoay quanh vụ việc này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với luật sư Hoàng Hà (Đoàn Luật sư TP.HCM) - người theo dõi những diễn biến vụ án.

Quyết định bắt tạm giam bà Nguyễn Thị Thu Hà khiến một bộ phận công chúng bất ngờ, do chưa từng có tiền lệ trong ngành công nghiệp biểu diễn tại Việt Nam. Nhiều người thắc mắc việc BTC thông báo hủy chương trình khi khán giả đã có mặt tại địa điểm có vi phạm quy định pháp luật hiện hành hay không, thưa ông?

Trong vụ việc show Về đây bốn cánh chim trời, việc BTC thông báo hủy chương trình khi khán giả đã có mặt tại địa điểm không đơn thuần chỉ là một sự cố truyền thông mà là một vi phạm pháp luật nghiêm trọng trên nhiều phương diện. Cụ thể:

Thứ nhất, vi phạm quyền của người tiêu dùng. Hành vi này đã xâm phạm trực tiếp đến quyền được cung cấp thông tin kịp thời và trung thực của khán giả. Theo khoản 2 Điều 4, Điều 21 và điểm a khoản 1 Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, BTC đã không đảm bảo nghĩa vụ minh bạch thông tin, gây thiệt hại đến quyền lợi hợp pháp của người mua vé.

Thứ hai, trách nhiệm dân sự và bồi thường thiệt hại. Về bản chất, tấm vé là một hợp đồng dân sự. Khi khán giả đã hoàn thành nghĩa vụ thanh toán mà BTC không thực hiện việc biểu diễn là đã vi phạm nghĩa vụ hợp đồng. Chiếu theo Điều 351 và Điều 360 Bộ Luật Dân sự 2015, BTC phải chịu trách nhiệm dân sự trước toàn bộ khán giả.

Ngoài việc phải hoàn trả 100% tiền vé, BTC còn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại thực tế (như chi phí đi lại, lưu trú của khán giả từ xa đến) nếu người tiêu dùng chứng minh được thiệt hại theo quy định tại Điều 419.

Thứ ba là vi phạm quy định về quản lý biểu diễn nghệ thuật. Xét về công tác quản lý Nhà nước, chương trình đã được cấp văn bản chấp thuận biểu diễn thì mọi thay đổi về thời gian, địa điểm đều phải được thực hiện đúng quy trình. Cụ thể, theo điểm đ khoản 4 Điều 10 Nghị định 144/2020/NĐ-CP, BTC không thể tự ý dừng mà không tuân thủ các điều kiện pháp lý kèm theo.

Ngược lại có những chương trình sát giờ mới hủy show như show của Tuấn Hưng năm 2018, show của Hà Trần năm 2024 thì không vi phạm do những sự cố này là lý do khách quan và BTC có thiện chí giải quyết ngay quyền lợi của khán giả sau khi dừng show.

Thưa luật sư, việc tiếp tục bán vé khi đã xuất hiện thông tin nghệ sĩ không tham gia chương trình có thể bị xem là hành vi lừa dối khách hàng hay không?

Việc đơn vị tổ chức tiếp tục bán vé khi biết rõ nghệ sĩ không tham gia chương trình mà không thông báo kịp thời, công khai cho khách hàng có thể bị coi là hành vi lừa dối khách hàng và vi phạm các quy định pháp luật hiện hành.

Theo Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm: "Tổ chức, cá nhân kinh doanh thiết lập, vận hành, cung cấp dịch vụ nền tảng số công bố thông tin không đầy đủ, không chính xác, không kịp thời về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ...".

Nghệ sĩ biểu diễn là nội dung cốt lõi của dịch vụ biểu diễn nghệ thuật. Việc BTC biết nghệ sĩ không tham gia nhưng vẫn giữ nguyên thông tin quảng cáo để bán vé là hành vi cung cấp thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về đặc điểm, chất lượng dịch vụ.

Khi khách hàng mua vé, họ đang giao kết hợp đồng dựa trên lời hứa về sự xuất hiện của nghệ sĩ đó. Nếu BTC không cung cấp được đúng dịch vụ (không có nghệ sĩ) mà vẫn tiếp tục bán vé như không có chuyện gì xảy ra, đây là hành vi vi phạm nghĩa vụ thực hiện hợp đồng và có dấu hiệu gian dối ngay tại thời điểm xác lập giao dịch. Trong trường hợp nghiêm trọng, hành vi này có thể cấu thành tội phạm theo Điều 198 Bộ Luật Hình sự 2015.

Vậy NSX show “Về đây bốn cánh chim trời” có thể chịu khung hình phạt như thế nào, theo quy định của pháp luật?

Theo thông tin báo chí phản ánh thì người đại diện theo pháp luật của đơn vị tổ chức show Về đây bốn cánh chim trời bị khởi tố, bắt tạm giam về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ Luật Hình sự 2015.

Vì chưa rõ khởi tố theo khoản nào của Điều 174, nếu số tiền bị cho là chiếm đoạt ở mức 2 – dưới 50 triệu thì khung 1 là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc tù 6 tháng–3 năm; nếu có các tình tiết như có tổ chức/chuyên nghiệp hoặc số tiền 50 đến dưới 200 triệu thì khung 2 là tù 2–7 năm; nếu 200 đến dưới 500 triệu thì khung 3 là tù 7–15 năm; nếu từ 500 triệu trở lên hoặc lợi dụng tình trạng khẩn cấp thì khung 4 là tù 12–20 năm hoặc tù chung thân. Ngoài ra còn có thể bị phạt tiền 10 đến 100 triệu, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề 1–5 năm và tịch thu tài sản.

Hiện nay, theo Bộ Luật Hình sự pháp nhân thương mại (Công ty Ngọc Việt) không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Do đó, trách nhiệm hình sự tập trung vào cá nhân người đại diện pháp luật hoặc những người liên quan trực tiếp thực hiện hành vi lừa đảo. Tuy nhiên, đơn vị tổ chức vẫn phải chịu trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại cho khách hàng.

Còn về mặt dân sự và quyền lợi khán giả, đơn vị tổ chức phải thực hiện biện pháp khắc phục như hoàn tiền khi dịch vụ không đúng cam kết và khán giả có quyền yêu cầu bồi thường nếu chứng minh được thiệt hại. Đồng thời pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

Việc bồi hoàn cho nghệ sĩ và khán giả sẽ diễn ra như thế nào, sau khi bà Nguyễn Thị Thu Hà bị tạm giam?

Khi người đại diện pháp luật bị tạm giam trong một vụ án hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, việc bồi hoàn cho nghệ sĩ và khán giả sẽ được giải quyết theo trình tự tố tụng hình sự, cụ thể qua 3 cơ chế sau:

Thứ nhất: Chủ động bồi thường tự nguyện để hưởng tình tiết giảm nhẹ. Đây là cách khán giả và nghệ sĩ có khả năng nhận lại tiền sớm nhất. Người nhà của bị can hoặc pháp nhân công ty tự nguyện nộp tiền cho cơ quan điều tra để hoàn trả cho các bị hại. Mục đích để bị can được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là Tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả (Điểm b Khoản 1 Điều 51 Bộ Luật Hình sự). Việc này thường diễn ra ngay trong giai đoạn điều tra hoặc trước khi xét xử.

Thứ hai: Giải quyết trong bản án hình sự. Nếu không có sự tự nguyện bồi thường, vấn đề tiền bạc sẽ được Tòa án quyết định cùng lúc với hình phạt tù trong bản án. Tuy nhiên khán giả cần đăng ký xác định tư cách bị hại bằng cách khán giả và nghệ sĩ cần cung cấp đầy đủ chứng cứ (vé, hợp đồng, biên lai chuyển khoản) cho cơ quan điều tra để được đưa vào danh sách bị hại hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Khi vụ án được đưa ra xét xử, bản án sẽ tuyên buộc bị cáo và công ty phải hoàn trả số tiền đã chiếm đoạt. Nếu tài sản của công ty hoặc bị can đã bị cơ quan chức năng kê biên, phong tỏa trong quá trình điều tra, số tài sản này sẽ được ưu tiên dùng để thi hành án bồi thường.

Thứ ba: Cưỡng chế thi hành án (sau xét xử). Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, nếu bị can hoặc công ty không tự nguyện trả tiền thì cơ quan thi hành án dân sự sẽ vào cuộc để phát mãi tài sản đã bị kê biên hoặc tìm kiếm các nguồn tài sản khác của đối tượng để chi trả cho các nạn nhân theo thứ tự ưu tiên của pháp luật.

Vụ việc này cho thấy những lỗ hổng nào trong quản lý và tổ chức hoạt động biểu diễn hiện nay? Theo ông, cần có chế tài hay quy định bổ sung gì để tránh tái diễn những sự việc tương tự?

Vụ việc này là một hồi chuông cảnh báo, phơi bày những lỗ hổng đáng kể trong công tác quản lý và vận hành hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam hiện nay. Với góc nhìn pháp lý, tôi xin chỉ ra 4 lỗ hổng cốt lõi sau:

Trước hết là việc buông lỏng kiểm soát năng lực tài chính. Theo Nghị định 144/2020/NĐ-CP, thủ tục cấp phép hiện nay tập trung vào kiểm duyệt nội dung mà thiếu cơ chế thẩm định năng lực tài chính hoặc yêu cầu ký quỹ đối với đơn vị tổ chức. Điều này cho phép các doanh nghiệp vốn ảo dễ dàng mở bán vé quy mô lớn nhưng không có khả năng chịu trách nhiệm khi rủi ro xảy ra.

Bên cạnh đó, sự việc này cũng cho thấy chúng ta đang thiếu cơ chế xác thực thông tin nghệ sĩ. Pháp luật chưa bắt buộc đơn vị tổ chức phải công khai bằng chứng giao kết hợp đồng với nghệ sĩ trước khi quảng cáo và bán vé. Khoảng trống này tạo điều kiện cho BTC lợi dụng tên tuổi nghệ sĩ để trục lợi, huy động vốn trái phép hoặc gian dối khách hàng ngay từ khâu tiếp thị.

Rủi ro trong quản lý dòng tiền thanh toán cũng là điều cần được nói tới. Hiện chưa có quy định bắt buộc tiền bán vé phải qua đơn vị trung gian thanh toán (escrow) để tạm giữ cho đến khi sự kiện hoàn thành. Việc tiền chảy trực tiếp vào tài khoản BTC khiến cơ quan quản lý không thể ngăn chặn việc tẩu tán tài sản khi có dấu hiệu lừa đảo, dẫn đến việc thu hồi tiền để hoàn trả cho khán giả trở nên cực kỳ khó khăn.

Cuối cùng, chế tài hậu kiểm chưa đủ sức răn đe. Công tác quản lý chủ yếu là hậu kiểm và xử phạt hành chính. Khi mức phạt tiền còn thấp hơn nhiều so với lợi nhuận thu được từ việc bán vé sai sự thật, các đơn vị tổ chức thiếu uy tín sẵn sàng vi phạm. Chỉ khi vụ việc chuyển sang tính chất hình sự thì cơ quan chức năng mới vào cuộc, nhưng lúc này thiệt hại của người tiêu dùng thường đã quá lớn.

Để khắc phục, cần sớm bổ sung quy định về ký quỹ bảo đảm và cơ chế kiểm soát dòng tiền trung gian đối với các chương trình biểu diễn có bán vé, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khán giả và nghệ sĩ một cách chủ động. Những quy định bổ sung này sẽ chuyển dịch mô hình quản lý từ hậu kiểm (chờ sự cố xảy ra mới xử lý) sang phòng ngừa chủ động.

Theo tôi, điều này không chỉ bảo vệ túi tiền của khán giả mà còn bảo vệ uy tín của những nghệ sĩ chân chính và các đơn vị tổ chức chuyên nghiệp.

Cảm ơn những chia sẻ của ông!