Chán cảnh nghỉ lễ dài ngày rồi lại làm bù

Giống như hàng trăm triệu công nhân ở Trung Quốc, Hao Zeyu, kỹ sư thuật toán của một nhà sản xuất xe điện vừa được nghỉ 5 ngày trong tuần này nhân dịp Quốc tế Lao động. Tuy nghỉ lễ dài ngày nhưng anh lại không thấy vui.

Để có kỳ nghỉ dài từ ngày 1/5 - 5/5, người lao động Trung Quốc sẽ phải làm bù một ngày vào mỗi cuối tuần trước và sau kỳ nghỉ.

Việc chuyển ngày làm việc sang cuối tuần để có kỳ nghỉ dài hơn trong những ngày lễ lớn của Trung Quốc được gọi là “tiaoxiu”, được giới thiệu vào năm 1999 để kích thích chi tiêu của người tiêu dùng sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, nó đã trở thành chủ đề gây phẫn nộ trên mạng trong những tuần trước kỳ nghỉ lễ ngày 1 tháng 5 năm nay.

Nhiều công nhân Trung Quốc tỏ ra khó chịu về việc sắp xếp kỳ nghỉ Lễ Lao động năm nay

"Tôi thực sự không thích điều đó. Tôi nghĩ chính sách này nhằm mục đích thúc đẩy tiêu dùng vào một giai đoạn nhất định của sự phát triển đất nước, nhưng tôi không còn ủng hộ nó nữa" – Anh Hao chia sẻ.

Vậy, tại sao một chính sách kéo dài hàng chục năm lại gây ra nhiều bất bình đến vậy ở một đất nước vốn coi trọng ngày Quốc tế Lao động?

Trong những tuần gần đây, các than phiền về việc sắp xếp kỳ nghỉ lễ Lao động năm nay đã nổ ra trên mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều người cho rằng chính phủ vì ưu tiên kinh doanh hơn là thứ người lao động thực sự cần, đó là một kỳ nghỉ thực sự.

Một cư dân mạng bày tỏ quan điểm rằng cuộc thảo luận trực tuyến không chỉ là tranh luận về chính sách, mà còn là hiện thân của "sự cạn kiệt về thể chất và tinh thần do tình trạng làm thêm giờ điên cuồng".

Người này nói thêm: “Điều chúng tôi mong đợi là một sự nghỉ ngơi hiệu quả cần thiết ngay sau khi làm việc quá sức”.

Một người khác viết trên nền tảng mạng xã hội Weibo rằng họ “muốn có nhiều kỳ nghỉ hơn mà không phải làm bù để có được những kỳ nghỉ dài ngày đó”.

“Ai sẽ có tâm trạng tiêu tiền nếu họ không có những ngày nghỉ thực sự?” , người này viết.

Tệ hơn nữa, các kỳ nghỉ “được sắp xếp” thường dẫn đến tình trạng tranh giành vé tàu khó mua, giá phòng khách sạn tăng cao và sự hỗn loạn tại các điểm du lịch nổi tiếng.

Ngày Quốc tế Lao động 1/5 không phải là ngày lễ duy nhất áp dụng chính sách "làm bù - nghỉ dài" ở Trung Quốc, mà còn thường được áp dụng cho các kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào tháng 1 hoặc tháng 2, Ngày Quốc khánh 1/10, để tạo ra những kỳ nghỉ 7 ngày được gọi là “Tuần lễ vàng”.

Christian Yao, giảng viên cao cấp tại Đại học Wellington, cho biết nền kinh tế Trung Quốc đang “ở giữa những năm rất gập ghềnh” khi nước này nỗ lực chuyển đổi từ một cường quốc sản xuất sang nền kinh tế dựa trên tri thức.

Ông cho rằng người lao động đang bắt đầu đặt câu hỏi về hướng đi của đất nước, trong khi nền kinh tế chậm lại gây áp lực lên các công ty trong việc cải thiện năng suất đồng thời cắt giảm chi phí.

Ông nói: “Người lao động buộc phải làm việc chăm chỉ hơn, sợ mất việc, đồng thời lo sợ liệu việc tìm một công việc khác có mang lại cho họ mức lương cao hơn hay không”.

Mặc dù một số công nhân đã quen với việc làm việc nhiều giờ theo văn hóa làm việc “996” của Trung Quốc - thói quen làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần, phổ biến ở các công ty công nghệ, công ty khởi nghiệp và các doanh nghiệp tư nhân khác trong nước. Tuy nhiên nhiều người vẫn không ủng hộ việc nghỉ lễ dài ngày rồi lại làm bù.

Với chính sách này, Trung Quốc có thể chỉ định hơn 25 ngày là ngày nghỉ lễ chính thức. Tuy nhiên, nếu trừ đi những ngày làm bù, người lao động sẽ chỉ có 11 ngày. Dù vậy, số ngày nghỉ này vẫn không ít hơn nhiều quốc gia phát triển khác, như Mỹ có 11 ngày nghỉ lễ liên bang trong khi Vương quốc Anh chỉ có 8 ngày.

Nhưng vấn đề đối với người lao động Trung Quốc là thời gian nghỉ có lương theo luật định (PTO), hay còn gọi là phép năm, chỉ có 5 ngày một năm, ít hơn nhiều so với nhiều quốc gia khác.

Hoạt động kinh doanh tại nhà hàng, khách sạn và các công ty liên quan đến khách sạn khác thường bùng nổ trong những ngày nghỉ lễ của Trung Quốc

Khi thời cơ thuận lợi, các công ty Trung Quốc hào phóng hơn trong việc cấp những ngày PTO đó. Nhưng đó lại là một câu chuyện khác trong thời kỳ kinh tế suy thoái.

Max Teng, một nhà phân tích kinh doanh trong ngành internet chia sẻ rằng ông từng làm việc cho một công ty nước ngoài. Nhưng sự thật là mọi chuyện cũng chẳng khá hơn chút nào.

"Nếu bạn nghỉ phép dài ngày, mọi người sẽ có những phản hồi tiêu cực về bạn. Vì vậy, nhiều người không dám nghỉ phép ngay cả khi được cho phép", anh nói.

Tuần tới, Teng sẽ phải làm bù vào ngày thứ bảy (11/5). “Tôi cảm thấy rất chán nản vì phải làm việc ít nhất 6 ngày liên tục”, anh nói.

Vẫn có những ngoại lệ

Một số ít công ty đang làm mọi việc theo cách riêng của họ. Yaer Tuerdi, 26 tuổi, làm việc trong bộ phận tiếp thị của Kentucky Fried Chicken, được điều hành bởi gã khổng lồ thức ăn nhanh Yum China (YUMC).

Yum China không yêu cầu nhân viên phải đến làm việc trong hai ngày làm bù được chỉ định của kỳ nghỉ lễ Lao động năm nay.

"Tôi thích điều đó. Tôi có thể nghỉ ngơi một cách thoải mái", Tuerdi chia sẻ.

Một phong trào giữa các doanh nghiệp độc lập đang đẩy lùi nỗi ám ảnh về thời gian làm việc quá dài. Trong số những người ủng hộ nổi bật hơn có Pang Dong Lai, một chuỗi siêu thị nổi tiếng về dịch vụ khách hàng có trụ sở tại tỉnh miền Trung nước này.

Vào tháng 3, người sáng lập và chủ tịch Yu Donglai tuyên bố ông sẽ đưa ra 10 ngày nghỉ phép mỗi năm cho những nhân viên không cảm thấy muốn làm việc.

"Mọi người đều có những lúc cảm thấy chán nản và nếu họ có thể nghỉ phép những lúc buồn chán này, họ có thể cảm thấy vui vẻ trở lại để làm việc hiệu quả hơn", ông Yu nói thêm và chỉ thị các nhà quản lý "không có quyền" từ chối các đơn xin nghỉ phép như vậy.

Ông Yu là một trong số ít những người ủng hộ sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống trong một nền văn hóa "chịu khổ để thành công". Ông thường xuyên lên tiếng tại các diễn đàn kinh doanh để rao giảng niềm tin của mình.

-> Mất dữ liệu điện thoại vì cố dùng Wi-Fi "chùa" khi đi nghỉ lễ