Việt Nam trước bước ngoặt chuyển đổi nhà máy thông minh

Sự kiện quy tụ các lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất, chuyên gia công nghệ và đại diện các tập đoàn toàn cầu, trong đó có Bosch Việt Nam, nhằm tìm lời giải cho bài toán nâng cao năng suất, tăng khả năng cạnh tranh và xây dựng hệ thống sản xuất bền vững trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0.

Việt Nam trước ngã rẽ của chuyển đổi công nghiệp

Theo các chuyên gia, ngành sản xuất Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Lợi thế chi phí lao động thấp – từng là động lực chính thu hút đầu tư – đang dần suy giảm khi các quốc gia trong khu vực đẩy mạnh tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT). Trong khi đó, yêu cầu từ các tập đoàn đa quốc gia về minh bạch dữ liệu, chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững ngày càng khắt khe.

Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp áp dụng thành công mô hình nhà máy thông minh đã đạt được kết quả tích cực, với mức tăng năng suất từ 20–30%, giảm thời gian dừng máy và cải thiện đáng kể chất lượng sản phẩm. Quan trọng hơn, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng thích ứng trước biến động thị trường và rủi ro chuỗi cung ứng.

Các chuyên gia EuroCham nhận định, nhà máy thông minh không đơn thuần là nâng cấp công nghệ, mà là chiến lược then chốt để Việt Nam nâng tầm vị thế từ trung tâm gia công sang trung tâm sản xuất có giá trị gia tăng cao trong khu vực.

Giải pháp công nghệ từ Bosch Rexroth

Tại hội thảo, Bosch Rexroth – bộ phận Truyền động & Điều khiển của Tập đoàn Bosch – đã giới thiệu cách tiếp cận toàn diện trong xây dựng nhà máy thông minh, dựa trên các trụ cột công nghệ như tự động hóa, kết nối dữ liệu và AI.

Các giải pháp như động cơ servo, hệ thống hàn, công nghệ tuyến tính và robot công nghiệp được phát triển lên thế hệ mới, trong đó IoT và AI được tích hợp trực tiếp vào thiết bị, cho phép giám sát, phân tích và tối ưu hóa quy trình sản xuất theo thời gian thực. Cách tiếp cận này giúp nhà máy vận hành linh hoạt hơn, giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả tổng thể.

Điểm nhấn đáng chú ý là ctrlX CORE và hệ sinh thái ctrlX Automation – nền tảng điều khiển Công nghiệp 4.0 với kiến trúc mở, dạng mô-đun. Nền tảng này cho phép doanh nghiệp dễ dàng kết nối các thiết bị mới – cũ, mở rộng chức năng và tích hợp AI mà không phụ thuộc vào hệ thống khép kín, qua đó giảm chi phí và rủi ro đầu tư ban đầu.

Chuyển đổi linh hoạt, phù hợp thực tiễn Việt Nam

Ông Vũ Đức Sơn, Giám đốc Kinh doanh bộ phận Tự động hóa Nhà máy tại Bosch Rexroth Việt Nam, cho rằng thách thức lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam không nằm ở việc thiếu công nghệ, mà là tích hợp hiệu quả giữa hệ thống hiện hữu và giải pháp mới.

“Chuyển đổi số không nhất thiết phải diễn ra đồng loạt. Doanh nghiệp có thể chuyển đổi theo từng giai đoạn, phù hợp với năng lực và chiến lược riêng, bắt đầu từ những bước nền tảng như giám sát sản xuất theo thời gian thực hay bảo trì dự đoán,” ông Sơn nhấn mạnh.

Ở góc độ chuỗi cung ứng, bà Hu Qian, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Chuỗi cung ứng khu vực APAC của Bosch Việt Nam, cho biết việc ứng dụng phân tích dữ liệu và tự động hóa đã giúp nhiều nhà máy cải thiện rõ rệt hiệu quả vận hành, từ tăng sản lượng đến tối ưu tồn kho. Với Việt Nam, đây là yếu tố then chốt để duy trì sức cạnh tranh ngay cả khi chi phí sản xuất gia tăng.

Nhà máy thông minh – chìa khóa cho vị thế sản xuất mới

Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng, Việt Nam cần một lộ trình chuyển đổi thực tế, vừa đảm bảo hiệu quả đầu tư, vừa giảm thiểu rủi ro triển khai. Doanh nghiệp có thể từng bước xây dựng hệ sinh thái nhà máy thông minh, thay vì đầu tư lớn ngay từ đầu.

Ở tầm quốc gia, việc đẩy mạnh ứng dụng Công nghiệp 4.0 sẽ giúp Việt Nam thu hút FDI chất lượng cao, tạo việc làm kỹ năng cao và thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế trung tâm sản xuất công nghệ cao của Đông Nam Á, thay vì tiếp tục cạnh tranh chủ yếu bằng chi phí lao động.

Ông Andre de Jong, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam, khẳng định: “Chuyển đổi nhà máy thông minh không phải là việc công nghệ thay thế con người, mà là sự cộng hưởng để nâng tầm năng lực sản xuất của Việt Nam”.

Theo ông, với vai trò là đối tác công nghệ toàn cầu, Bosch cam kết đồng hành lâu dài cùng các doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình chuyển đổi số, góp phần củng cố vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu trong những thập kỷ tới